Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.2013, Blaðsíða 22

Í
fyrra var frumsýnd kvikmyndin
On the Road, byggð á hinni víð-
frægu bók með sama nafni eft-
ir bandaríska rithöfundinn Jack
Kerouac. Þetta er nýjasta kvik-
mynd brasilíska leikstjórans Wal-
ter Salles en hann kom hingað til
lands á sínum tíma í tilefni frum-
sýningar á kvikmynd hans The
Motorcycle Diaries. On the Road
var frumsýnd á Cannes- hátíðinni
í fyrra þar sem hún keppti um
Palme d‘Or verðlaunin. Græna
ljósið mun sýna hana hér á landi
og verður hún frumsýnd í kvik-
myndahúsum föstudaginn 22.
mars.

Skrifuð í vímuefnarúsi
Þegar bókin On the Road kom
út árið 1957 hafði hún fljótlega
gríðarleg áhrif á vestræna menn-
ingu og bókmenntir en hún er talin
vera eins konar heróp „beat“-kyn-
slóðarinnar. Þetta var hópur ungra
og rótlausra eftirstríðsrithöfunda
og skýjaglópa sem höfnuðu fylgi-
spekt og neysluhyggju hins banda-
ríska samfélags, fundu hugarfró í
nautnahyggju og sóttust stöðugt
eftir frelsi og svörum við spurn-
ingum lífsins. Í því ljósi var „beat“-
kynslóðin undanfari hippakyn-
slóðarinnar sem kom fram á
áratugnum eftir það. Á sjötta ára-
tugnum voru stór skref stigin fyrir
mál- og prentfrelsi Vesturlanda
þegar höfuðverk stefnunnar Howl
eftir Allen Ginsberg og Naked
Lunch eftir William S. Burroughs
áttu að vera bönnuð en voru það
sem betur fer ekki. Bækur þess-
ar voru taldar klúrar vegna þess
að þær fjölluðu um meðal annars
vímuefnanotkun og kynlíf. Það að
þessar tvær bækur fengu að koma
út lagði grunninn að því að prent-
frelsi yrði náð í Bandaríkjunum, þó
margir telji eflaust að því hafi ekki
enn verið náð til hlítar.
Í On the Road blandar Kerouac
saman skáldskap og eigin reynslu
og fjallar um ferðalög sín um
Bandaríkin á fimmta áratugnum.
Ferlið á bak við bókina var langt
og erfitt en eftir að hafa hripað á
miða og í dagbækur, tók Kerouac
loks bókina saman í vímuefnarúsi
á þremur vikum og skrifaði upp-
runalegt uppkast á 35 metra langa
pappírsrúllu. Kerouac er þekktur
fyrir hraðan og flæðandi prósa en
stíllinn er undir beinum áhrifum
frá spuna og flæði djassins.
Burroughs og Mortensen
ekkert líkir
Kvikmynd eftir On the Road hefur
verið í bígerð í ótrúlega langan
tíma. Til dæmis skrifaði Kerouac
stórleikaranum Marlon Brando
bréf á útgáfuári bókarinnar og
lagði til að Brando og Kerouac
sjálfur myndu leika aðalhlut-
verkin. Ekkert varð úr þeirri hug-
mynd en leikstjórinn Francis Ford
Coppola keypti réttinn árið 1979
og stóð það alltaf til hjá honum
að gera myndina. Coppola sá The
Motorcycle Diaries árið 2004 og
réð þá Walter Salles til að leikstýra
myndinni. Samkvæmt Salles vakti
bókin áhuga hans vegna þess að
hún fjallaði um fólk sem „var að
reyna að brjóta sér leið inn í sam-
félag sem var gjörsamlega órjúf-
anlegt.“ Jafnframt sagðist hann
hafa viljað „fjalla um kynslóð sem
stangaðist á við eigið samfélag“.
Úrvals leikaralið er í myndinni
en leikararnir ungu Sam Riley og
Garrett Hedlund leika aðalpersón-
urnar Sal Paradise og Dean Mor-
iarty, en Kerouac viðurkenndi
að Sal Paradise væri í raun hann
sjálfur og Dean Moriarty góðvinur
hans, skáldið Neal Cassady. Tom
Sturridge leikur Carlo Marx sem
byggður er á Allen Ginsberg og
Viggo Mortensen leikur Old Bull
Lee, sem byggður er á William S.
Burroughs (þó skal vakin athygli
á því að Mortensen og Burroughs
eru eiginlega ekkert líkir!) Þá leikur
Kristen Stewart, sem gerði garðinn
frægan í Twilight-myndunum,
hlutverk Marylou í myndinni.
Ljóst er að On the Road verður
skylduáhorf fyrir bæði bók-
mennta- og kvikmyndaáhuga-
menn hér á landi. n
Undirbúningur í fullum gangi
n Lokahönd lögð á heildarútlit Reykjavik Fashion Festival
N
æstkomandi laugardag verð-
ur haldinn hátíðlegur stærsti
tískuviðburður Íslands,
Reykjavik Fashion Festival
(RFF) þar sem Andersen & Lauth,
Ella, Farmers Market, Huginn Mun-
inn, Jör By Guðmundur Jörunds-
son, Mundi, 66°N og Rey munu
kynna næstkomandi haust- og
vetralínur. Hátíðin verður haldin í
tónlistarhúsi Hörpu.
Undirbúningur fyrir RFF gengur
vel og í gær fór fram mátun þar
sem hönnuðir, stílistar, fyrirsætur,
hárgreiðslu- og förðunarfólk kom
saman til að leggja lokahönd á
heildarútlit hverrar sýningar fyrir
sig og upplifa stemninguna sem
fylgir RFF. Hægt er að kaupa miða á
hátíðina á midi.is.
kristjana@dv.is Fyrirsætur og föt Skipulag hverrar sýningar hengt upp á vegg
RÓTLAUS Á VEGUM ÚTI
n Loksins gerð kvikmynd byggð á bókinni On the Road sem kom út árið 1957
Jack Kerouac Hann hefur verið kallaður höfuðskáld „beat“-kynslóðarinnar ásamt Allen
Ginsberg og William S. Burroughs.
Kominn tími til On the Road verður sýnd hér á landi þann 22. mars.
22 Menning 11. mars 2013 Mánudagur
Þórður Ingi Jónsson
blaðamaður skrifar thordur@dv.is