Dagblaðið Vísir - DV - 01.11.2013, Blaðsíða 14

14 Fréttir 1.–3. nóvember 2013 Helgarblað
Jólahlaðborðin hefjast 16. nóv.
Verð 8.400 pr. mann | 7.900 á mann (hópar)
Jólahlaðborð með gistingu
og morgunverðarhlaðborði
15.900 pr. mann
Villibráðakvöld 9. nóv
Matreiðslumeistarinn Úlfar Finnbjörnsson
sér um villibráðamatseldina.
Lifandi tónlist yfir borðhaldi og dans.
Villibráðahlaðborð og fordrykkur.
Verð kr. 9.900- á mann 9.400 fyrir hópa.
Nánari upplýsingar á
www.hotelvatnsholt.is
www.hotelvatnsholt.is | info@stayiniceland.is | Sími: 899-7748
Lifandi tónlist yfir
borðhaldi og dans á eftir
Þr
íb
ro
t e
hf
.
Pantaðu

núna
í síma 8
99-7748

eða á in
fo@
stayinIc
eland.is
úr krónu. Það er það sem listamenn
kunna að gera.“
Davíð eins og Gollrir
„Tími leiðtogans er liðinn,“ sagði
borgarstjórinn Jón Gnarr í útvarps-
þættinum Tvíhöfða á miðvikudags-
morgun, stuttu áður en hann lýsti því
yfir að hann hygðist ekki gefa kost á
sér í komandi borgarstjórnarkosn-
ingum. Ljóst er að margir höfðu búist
við hinu gagnstæða: Að í ljósi þeirra
miklu vinsælda sem Jón hefur notið
sem borgarstjóri, og skoðanakann-
anir hafa gefið til kynna, myndi hann
halda ótrauður áfram. Jón sagði hins
vegar í útvarpsþættinum að stjórn-
málin væru ekki endilega hans te-
bolli, þetta hefði verið „alveg skelfilegt
á tímum“ og að nú myndi hann snúa
sér að listinni.
Stuttu eftir þetta setti Andri Snær
eftirfarandi stöðuuppfærslu á Face-
book: „Það er enginn vandi að fá
völd, mesti vandinn er að láta þau af
hendi.“ Andri Snær segist einmitt hafa
verið að ræða þetta við félaga sína
nokkru fyrr. „Við vorum einmitt bún-
ir að vera að ræða það hversu ótrú-
lega erfitt það getur verið fyrir fólk
að sleppa völdum, og mér finnst al-
veg ótrúlega magnað að hann skyldi
gera þetta. Þetta gerir auðvitað þenn-
an gjörning að dálítið miklu listaverki
myndi ég segja, þetta verður bara allt
að einhverju svona ævintýralegu,“
segir Andri Snær og bendir á að hægt
sé að lesa ákveðin skilaboð út úr þessu
nýjasta útspili Jóns:
Póstmódernískt listaverk
Tyrfingur Tyrfingsson skrifaði ritgerð um Besta flokkinn sem póstmódernískt listaverk.
T
yrfingur Tyrfingsson, leik-
skáld Borgarleikhússins,
skrifaði árið 2011 lokaverk-
efnið Jón Gnarr og listaverk
hans, Besti flokkurinn í Fræði og
Framkvæmd við Listaháskóla Ís-
lands. Þar reyndi Tyrfingur að svara
þeirri spurningu hvort Besti flokk-
ur Jóns Gnarr væri listgjörningur,
en í ritgerðinni er fjallað um Jón
sem stjórnmálamann í hlutverki.
Þá kemur fram að hægt sé að skil-
greina veru Jóns í borgarstjórastól,
út frá bakgrunni hans í uppistandi
og leiklist, þannig að þar sé hann í
rauninni búinn að vera þátttakandi
í póstmódernísku listaverki.
Í ritgerðinni kemur fram að
við efnahagshrunið árið 2008 hafi
stjórnmálakerfi síðustu áratuga ver-
ið í brennideplinum og því hafi verið
til samhljómur þess efnis að skipta
þyrfti út þeim sem ráðið höfðu ríkj-
um. Inn í þetta ástand hafi Jón Gnarr
stigið með Besta flokkinn: „Jón
Gnarr svaraði ákveðinni eftirspurn
og afbygging hans á stjórnmála-
kerfinu, jakkafataklæddum, lang-
skólagengnum einstaklingum gekk
eftir. Ef hægt er að tala um framboð-
ið sem gjörning teldist hann póst-
módernískur í því hvernig hann
dregur kerfið sundur og saman í
háði þar til því er breytt.“ Niðurlag
ritgerðarinnar er síðan svona: „Ef til
vill rennur performansinn saman
við raunveruleikann síðar, Jón hætti
að performera borgarstjórann og á
einhvern hátt verði hann og takist
þannig að breyta ásjónu íslenskra
stjórnmálamanna. Tíminn getur
einn leitt það í ljós hversu lengi Jón
Gnarr verður í hlutverki stjórnmála-
manns og hver afdrif listaverksins
Besti flokkurinn verður.“
En hver er þá staða þessa verks í
dag? DV spurði Tyrfing út í það: „Nú
lék hann geimverur á sínum tíma
og kom síðan eins og geimvera inn í
pólitík, en núna er E.T. bara að fara
heim og það er svo fallegt og rétt.
Hann verður raunveruleikanum í
raun og veru ekki að bráð. Hann
trónir yfir þessu með því að hætta
núna og það er ógeðslega fallegt.“
Tyrfingur segir sýn sína á verkið þó
hafa breyst töluvert frá því hann
skrifaði ritgerðina: „Ég hélt alltaf að
þetta væri svona performansverk en
í rauninni er þetta nær leikhúsinu.
Af því að það er hægt að leggja fram
svo skýrar dramatískar spurningar,
með aðalhetjuna sem er Jón til
dæmis. Það er einhver dýpt í þessu
og við höfum getað spurt: Verður
hann valdafíkninni að bráð? Verður
hann sjúkur? Firrist hann og hættir
að verða heiðarlegur?“ Tyrfingur
segir að ef Jón hefði haldið áfram þá
hefði Besti flokkurinn hætt að verða
listaverk og breyst í stjórnmálaflokk.
Tyrfingur segir annars að sagan
muni skilgreina þetta verk. „Þetta
verður skilgreint eftir á og fer rosa-
lega mikið eftir því hvaða fræði-
menn munu taka við keflinu. Auð-
vitað er þetta merkilegra listaverk
heldur en stjórnmálaafl af því að
þannig er til dæmis hægt að færa
rök fyrir því að einhleyp móðir í
Breiðholti sé partur af listaverki – á
meðan hún sefur.“ n
„Það erum við sem eyðileggjum
leiðtogana okkar. Það erum við sem
drepum fólk eins og Davíð Oddsson
og Ólaf Ragnar, og breytum þeim í
svona skrímsli með því að telja þeim
trú um að þeir séu ómissandi, og að
jörðin muni ekki snúast án þeirra. Við
sjáum bara hvernig Davíð hefur end-
að eins og einhver Gollrir þarna uppi
í Hádegismóum. Ímyndum okkur ef
hann hefði hætt á réttum tíma, þor-
að að sleppa tökunum af valdinu, og
þorað að verða listamaður aftur eins
og hann þráði, í staðinn fyrir að enda
sem bitur draugur af sjálfum sér, spú-
andi eitri eins og einhver óvættur í Há-
degismóum.“
Sannleikur trúðsins
Listamaðurinn og prófessorinn Guð-
mundur Oddur Magnússon, eða
Goddur eins og hann er jafnan kall-
aður, segir ljóst að Jón Gnarr hafi frá
upphafi kosningabaráttunnar verið í
hlutverki trúðsins: „Gervi trúðsins er
svolítið merkilegt fyrirbæri og eigin-
lega metafór fyrir sannleikann. Hann
er sá eini sem má segja satt. Í verk-
um Shakespeares, eins og til dæmis
í Lé konungi, er alltaf hafður trúður
nálægt kónginum, og hann er sá eini
sem hefur leyfi til þess að segja sann-
leikann. Á meðan standa allir hinir hjá
og þora ekki að segja neitt.“ Þá segir
hann taktík Besta flokksins um að tala
ekki illa um andstæðinga sína hafa
skipt miklu máli: „Það er svo merki-
legt með þessi smáatriði, þau gera
það að verkum að hann stendur allt
kjörtímabilið án þess að það sé hægt
að hanka hann. Nema kannski það
að hann sé trúður en það vissum við
nú allan tímann hvort eð var,“ segir
Goddur og hlær.
Í viðtali við Kastljós ekki svo löngu
eftir að hann var orðinn borgarstjóri
sagði Jón Gnarr að andstæðingar
hans í pólitík ættu í erfiðleikum með
hann: „Ég er geimvera, sem enginn
veit almennilega hvernig á að takast
á við.“ Goddur segir að þetta hafi
orðið augljósara eftir því sem Jón sat
lengur á borgarstjórastóli. „Það sem
Jón Gnarr gerði var að hann notaði
tól listamannsins, tilfinningagreind
og innsæi, til þess að takast á við
teknókratana með Excel-skjölin –
verkfræðinga, endurskoðendur, bók-
haldara og lögfræðinga. Sjálfstæðis-
flokkurinn talar alltaf í peningum og
í tölum á meðan Jón virðist ófeiminn
við að nota tilfinningar sínar og innsæi
til þess að segja bara: Þetta er svona
eða ekki svona. Með öðrum orðum:
Hann notar eiginleika listamannsins
við að vera til sem borgarstjóri. Þarna
kom allt í einu maður með ákveðna
sýn sem notaðist í raun og veru ekki
við neitt annað en heilbrigða skyn-
semi. Og þá er stundum sagt: „The
problem with common sense is that
it´s not that common“.
Gott sýnidæmi
Goddur er á því að gjörningur Jóns
sé í raun gott dæmi um það hvernig
stjórnmálamenn eigi að ástunda verk-
efni sín. Í þessu ljósi vill hann benda á
að það sé mikill munur á því að þjóna
og þóknast. „Það er eins og honum
detti einfaldlega ekki í hug að þóknast
verktökum eða flugvallarhagsmunum.
Hann bara segir: „Ég er að þjóna borg-
urunum og ég er ekkert að þóknast
einhverjum öðrum.“ Í raun og veru
er þetta mjög flott demonstrasjón
eða lýsing á því hvað þarf að gera og
hvernig menn eiga að vera. Það verða
allir svo grunnir nálægt þessu, og
maður sér hvað aðrir frambjóðendur,
nánast allra flokka, eru miklu grunn-
hyggnari en hann nokkurn tímann.“
Eiríkur Bergmann talar á svipuð-
um nótum þegar hann segir að Besti
flokkurinn og Jón Gnarr hafi leyst
ákveðna sérþekkingu úr læðingi, sem
atvinnustjórnmálamenn hafi haldið
niðri: „Þau leystu úr læðingi ákveðna
sérþekkingu og fagmennsku sem ver-
ið hefur til staðar en haldið niðri af
stjórnmálamönnum sem hafa talið
sig vita betur.“ Þetta segir Eiríkur að
hafi verið eitthvert merkilegasta fram-
lag flokksins til íslenskra stjórnmála:
„Og eins furðulega og það hljómar,
þá þurfti utanaðkomandi menn, sem
ekki höfðu sérfræðiþekkingu á stjórn-
málum, til þess að leysa úr læði raun-
verulega fagmennsku við stjórn borg-
arinnar.“ n