Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.2013, Blaðsíða 17

Vikublað 17.–19. desember 201318 Fréttir Erlent
Guantanamo voru mistök
Bandarískur hershöfðingi sem opnaði búðirnar hefur efasemdir
B
andaríkjamenn gerðu stór
mistök þegar þeir ákváðu
að byggja fangabúðir í
Guantanamo-flóa á Kúbu
árið 2002. Aldrei hefði átt að ráðast
í framkvæmdina. Þetta segir enginn
annar en Michael Lehnert, hers-
höfðinginn sem hafði veg og vanda
að opnun fangabúðanna á sínum
tíma.
Þetta segir Lehnert í greint sem
birtist í Detroit Free Press fyrir helgi.
Í þessari viku mun bandaríska þing-
ið ræða framtíð Guantanmo-fanga-
búðanna og hvort mögulegt sé að
loka þeim.
„Fljótlega eftir að búðirnar voru
opnaðar varð ég sannfærður um að
margir fanganna hefðu aldrei átt
að koma þangað. Þeir virtust hafa
yfir litlum upplýsingum að búa og
sömuleiðis var lítið sem tengdi þá
við hryðjuverk eða stríðsglæpi. Enn
þann dag í dag er staðan þannig
hvað marga, ef ekki flesta, fanga
varðar í búðunum,“ segir Lehnert í
greininni.
Lehnert, sem var yfirmaður
fangabúðanna, skipulagði byggingu
fyrstu fangaklefanna í Guantanamo.
Hann og undirmenn hans fengu
fjóra sólarhringa til að byggja hund-
rað klefa og sjö dögum síðar komu
fyrstu 20 fangarnir. Frá stofnun búð-
anna hefur 779 manns verið haldið
þar föngnum en í dag eru þeir 162.
Lehnert er þeirrar skoðunar að
Guantamo hafi valdið Bandaríkjun-
um meiri skaða en gert þeim gott.
Á Lehnert þar meðal annars við al-
menningsálitið en Bandaríkjamenn
hafa verið gagnrýndir vegna slæmrar
meðferðar á föngum. Þar hefur föng-
um verið haldið allt að því án dóms
og laga og þeir mátt þola pyntingar.
Lehnert segir að þegar hann starf-
aði í Guantanamo hafi hann lagt
áherslu á að fangar fengju mannúð-
lega meðferð. Yngri fangaverðir
hafi verið undrandi á því og sagt að
hryðjuverkamennirnir í fangabúðun-
um myndu ekki koma svona vel fram
við Bandaríkjamenn. „Ég sagði við
þá að ef við komum fram við þá eins
og þeir við okkur, þá verðum við þeir.
Ég tel að nú sé rétti tíminn til að loka
Guantanamo. Yfir vofandi brotthvarf
okkar frá Afganistan yrði fullkomið
tækifæri til að loka búðunum.“ n
einar@dv.is
Efast Michael Lehnert var yfirmaður
fangabúðanna í Guantanmo-flóa.
Nístandi sorg
í Sandy Hook
„Þetta er raunveruleikinn sem við þurfum að lifa með,“ segir Patricia Llondra í Newton.
F
yrir utan slökkvistöðina í
Sandy Hook í Newtown í
Conneticut hefur verið kom-
ið fyrir 26 bronsstjörnum.
Stjörnurnar sitja á þaki
stöðvarinnar, ein stjarna fyrir hvert
barnanna og kennarana sem létu-
st í skotárásinni á skólann í bænum
þann 14. desember 2012. Í mörg-
um húsum logar eitt kerti í glugga
til að minnast atburðanna, en á
laugardag var liðið ár frá árásinni.
Bæjarbúarnir hafa frábeðið sér fjöl-
miðlaathygli þennan dag og vilja fá
að eiga við hann í ró og næði.
Þó bæjarstæðið sé eins, er þó
allt breytt á meðal íbúanna. Sorgin
liggur þungt á íbúunum nú ári síðar,
og skyldi engan undra. Sex kennarar
féllu í árásinni og 20 börn þau elstu
sjö ára, þau yngstu ný orðin sex.
Myrti móður sína
Að morgni 14. desember 2012 fór
Adam Lanza í grunnskólann í Sandy
Hook, með sjálfvirkan riffil. Hann
ógnaði nemendum og kennurum
og skaut 26 þeirra til bana. Áður
en Lanza fór að skólanum þennan
örlagaríka dag, myrti hann móður
sína á sameiginlegu heimili þeirra.
Enginn veit hvað honum gekk til,
en ljóst er að árásin var skipulögð
í þaula. Árásinni lauk þegar hann
beindi byssunni að sjálfum sér og
hleypti af.
Skipulagt, en ástæðulaust
Margt er enn á huldu um árásina.
Þó er ljóst að Adam Lanza, sem var
tvítugur, var mjög félagslega ein-
angraður. Hann bjó með móður
sinni í um átta kílómetra fjarlægð
frá skólanum, þar sem hann sjálfur
hafði stundað nám. Hann hafði verið
greindur með Asperger-heilkenni
þegar hann var sex ára, átti enga vini
og gekk illa í skóla þrátt fyrir að vera
vel gefinn.
Daglegur raunveruleiki
Athygli fjölmiðla hefur einnig reynst
bænum erfið. Þegar sorgarferlið
hófst hjá bæjarbúum reyndist erfitt
að fóta sig þar sem ágangur fjöl-
miðlamanna var stöðugur. Athygli
heimspressunnar beindist að Sandy
Hook. „Fyrir okkur var þetta ekki at-
burður. Þetta er raunveruleikinn
sem við þurfum að lifa með,“ segir
Patricia Llondra, embættismaður í
Newtown. Til að reyna að draga úr
athyglinni var ákveðið að halda ekki
minningarathöfn á laugardaginn en
reyna frekar að umvefja þá sem eiga
um sárt að binda í bænum með um-
hyggju og samúð. Í stað minningar-
athafnar var kveikt á ljósum á jólatré
í miðbænum um miðja síðustu viku.
Börnin eiga erfitt
Fyrir flesta er lífið farið að ganga sinn
vanagang. Í Sandy Hook eru bæjar-
búar byrjaðir að undirbúa jólahá-
tíðina. En það er ekki bara fullorðna
fólkið sem glímir við sorg og erfið-
leika. Skólafélagar þeirra sem létust í
árásinni – einnig systkini, nemendur
og börn sem misstu foreldri, félaga
eða kennara – eiga einnig erfitt. Sum-
ir þeirra eiga erfitt með svefn og þurfa
að fá að sofa á milli foreldra sinna,
önnur þora ekki út úr húsi án þess að
vera með einhverjum fullorðnum.
Geta ekki breytt fortíðinni,
bara framtíðinni
„Við getum engu breytt um hvað
gerist, en við getum stýrt því hvernig
við bregðumst við,“ segir Llondra. Í
staðinn fyrir að hugsa um missinn
vilja bæjarbúar minnast þeirra sem
féllu á uppbyggilegan hátt. Margir
hafa tekið að sér að stofna góð-
gerðafélög eða styrktarfélög í nafni
þeirra sem féllu. Mikið hefur ver-
ið lagt upp úr fræðslu um byssu-
eign og ofbeldisverk framin með
skotvopnum. Llondra segir bæjar-
búa ætla að bregðast við og vekja
athygli á hættu vegna skotvopna, og
hafa þegar verið lögð drög að slíkum
herferðum. n
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
astasigrun@dv.is Saman í sorginni
Mikil áhersla er lögð
á að bæjarbúar vinni
saman úr sorginni.
MynDir rEutErS
Minning Í stað minningarathafnar kveiktu
bæjarbúar saman á ljósum á jólatré í
síðustu viku.
Breyta framtíðinni Patricia Llondra seg-
ir að bæjarbúar vilji í forvarnarskyni vekja
athygli á byssueign og ofbeldisverkum þar
sem byssur koma við sögu.
„Við getum
engu breytt
um hvað gerist,
en við getum stýrt
því hvernig við
bregðumst við
Fórnarlömbin
mega ekki
gleymast
Faðir ungrar konu sem var
nauðgað af hópi karlmanna í
strætisvagni í Nýju-Delí á Ind-
landi í fyrra segir að aldrei megi
gleyma fórnarlömbum kynferðis-
ofbeldis. Konan var 23 ára þegar
hún lést af sárum sem hún hlaut
við árásina. Faðir hennar seg-
ir mikilvægt að tryggja öryggi
kvenna og gæta þess að slíkt of-
beldi gleymist aldrei. Andlát
ungu konunnar vakti heims-
athygli í fyrra og vöknuðu spurn-
ingar um öryggi kvenna á Ind-
landi. Konan var á leið heim í
strætó eftir bíóferð með vini sín-
um. Mennirnir réðust á konuna
og beittu hana skelfilegu ofbeldi,
meðal annars með járnstöng. Vin
hennar beittu þeir einnig ofbeldi,
ógnuðu og hræddu svo hann
gat ekki komið henni til bjargar.
Konan lést tæpum tveimur vik-
um síðar.
Hönd grædd
á ökkla
Læknar græddu hönd kínversks
karlmanns á ökkla hans til að
reyna að halda höndinni lifandi
til að festa hana síðar á réttan
stað. Maðurinn, Xiao Wei, missti
hægri hönd sína í alvarlegu
vinnuslysi í nóvember. Höndin
festist í vinnuvél og þurftu sam-
starfsmenn Wei að ná honum, og
henni, úr vélinni. Hann var færð-
ur á sjúkrahús þar sem læknar
reyndu að bjarga höndinni, en
ekki var hægt að gera það sam-
stundis. Hún var því grædd á
ökkla hans. Nú, mánuði síðar,
hafa læknar sett höndina á sinn
stað, en margar aðgerðir þarf til
viðbótar svo að hann nái fullri
hreyfigetu á ný.
Rýmdu
Harvard
Harvard-háskólinn í Boston rýmdi
á mánudag fjórar byggingar skól-
ans vegna sprengjuhótunar. Til
að tryggja öryggi nemenda og
starfsfólks var ákveðið að rýma
byggingarnar og taka enga áhættu.
Á heimasíðu skólans var birt til-
kynning, sem og á Twitter. Loka-
próf eru haldin í háskólanum um
þessar mundir. Þegar rýmingin
hófst höfðu sprengjur ekki sprung-
ið, en óljósar fréttir af því að
sprengiefni væri í að finna í skól-
anum höfðu borist.