Dagblaðið Vísir - DV - 14.03.2014, Blaðsíða 12

Helgarblað 14.–17. mars 201412 Fréttir
E
ngin af þeim 18 ummælum
sem Stefán Einar Stefánsson,
fyrrverandi formaður stéttar-
félagsins VR, krafðist ómerk-
ingar á í dómsmáli sem hann
höfðaði gegn blaðamönnum DV voru
ómerkt. Dómur í meiðyrðamáli Stef-
áns Einars gegn blaðinu féll á þriðju-
daginn.
Málarekstur Stefáns Einars gegn
blaðinu snerist um fréttir sem birtu-
st í DV í lok árs 2012 þar sem fjallað
var um ráðningu á núverandi sam-
býliskonu hans, Söru Lind Guðbergs-
dóttur, til VR á fyrri hluta árs 2012.
Taldi Stefán Einar að umfjöllun DV
væri röng og fæli í sér meiðyrði gagn-
vart honum. Inntakið í umfjöllun DV
var að ráðningin hefði verið sviðsett
og að búið hefði verið að ákveða að
ráða Söru Lind í starfið enda kom í
ljós við rekstur málsins að Stefán Ein-
ar hafði ýmiss konar afskipti af ráðn-
ingunni, meðal annars hringdi hann
í ráðgjafafyrirtækið sem sá um ráðn-
ingarferlið og tilgreindi að umsækj-
andinn þyrfti að hafa menntun í lög-
fræði en þetta skilyrði var ekki hluti af
starfslýsingunni þegar það var auglýst.
Aðdragandi ráðningar
Þá var greint frá því í DV í fréttum
árið 2012 að samskipti þeirra Stefáns
Einars og Hrafnhildar Ástu hefðu ha-
fist áður en hún var ráðin í starfið en
upphaf þeirra má rekja til þess að for-
maðurinn bað hana að halda fyrir-
lestur á samkomu á vegum VR á Hótel
Rangá á Suðurlandi. Greint var frá því
að Stefán Einar hefði í kjölfarið hvatt
Söru Lind að sækja um umrætt starf.
Þetta gerði Sara Lind og var ráðin til
stéttarfélagsins í kjölfarið.
Tekið skal fram að Stefán Einar og
Sara Lind höfðu ekki hafið samband
sitt á þeim tíma sem hún var ráðin til
VR. Samband þeirra Söru Lindar og
Stefáns Einars hófst skömmu eftir
að hún hóf þar störf, eða nánar
tiltekið um sumarið 2012.
Staðfesting fyrir dómi
Eitt af lykilatriðunum í
dómnum í máli Stefáns
Einars gegn DV eru eft-
irfarandi ummæli
dómarans, Kristrúnar
Kristinsdóttur, en
hún taldi að efnis-
lega hefði verið sýnt
fram á það fyr-
ir dómi að um-
fjöllun blaðsins
um ráðningu
Söru Lind-
ar, og að-
draganda hennar, hefði verið sönn og
að vitni hefðu staðfest frásögnina efn-
islega með vitnisburði sínum: „Stór
hluti fréttarinnar er frásögn af því
hvernig stefnandi, framkvæmdastjóri
VR og starfsmaður Capacent lýsa at-
vikum fyrir blaðamanni. Lýsa þau
öll samkvæmt frásögn blaðamanns
aðdraganda ráðningar og atvikum í
meginatriðum með sama hætti og
þau gerðu fyrir dómi. Þau málsatvik
telur dómurinn upplýst eins og að
framan getur, enda hefur ekkert kom-
ið fram í málinu sem hnekki þeim.“
Dómurinn í máli Stefáns Einars
gegn DV er því skýr og standa eftir öll
þau ummæli sem hann stefndi fyr-
ir. Hugsanlegt er að segja megi að í
sýknudómi Héraðsdóms Reykja víkur
felist að dómurinn sé að segja að um-
fjöllun DV um málið hafi átt rétt á sér
í ljósi staðreynda. Í þessari niður-
stöðu felst viss áfellisdómur yfir ráðn-
ingunni og hvernig að henni var stað-
ið hjá VR.
Báðum aðilum var svo gert að
standa straum af sínum málskostnaði
fyrir dómi.
Tvenn ummæli dæmd ómerk
Sara Lind Guðbergsdóttir stefndi DV
fyrir flest af þeim ummælum sem Stef-
án Einar stefndi einnig fyrir. Í hennar
máli voru tvenn ummæli á forsíðu
blaðsins dæmd dauð og ómerk. Í
dómnum er gerður sá greinarmunur
á Stefáni Einari og henni að hún er
ekki talin vera opinber persóna og því
megi fjölmiðlar ekki tala með sama
hætti um hana. Stefán Einar hafði líka
stefnt blaðinu fyrir sömu ummæli og
dæmd voru dauð og ómerk í hennar
máli.
Mikilvægustu orð dómarans um
þessi ómerktu ummæli eru eftirfar-
andi: „Stefnandi verður ekki talin
opinber persóna og nægar ástæður
sem réttlætt geti að skýrt sé opinber-
lega frá einkamálefnum hennar verða
ekki taldar vera fyrir hendi. Ekki verð-
ur séð að leitað hafi verið sjónarmiða
stefnanda við vinnslu fréttarinnar eða
henni gefinn kostur á að tjá sig um at-
vik eða væntanlega umfjöllun áður
en hún yrði birt. Þá hefur tilmælum
stefnanda um leiðréttingu ummæla
ekki verið sinnt af hálfu stefndu.
Með framsetningu efnis í heild
sinni á forsíðu blaðsins er brotið gegn
friðhelgi einkalífs stefnanda, án þess
að séð verði að lýðræðishlutverk fjöl-
miðlaveitu og upplýsingaréttur al-
mennings krefjist þess.“
DV var dæmt til að greiða Söru
Lind miskabætur, auk þess að borga
málskostnað hennar og kostnað
vegna birtingar dómsins í fjölmiðl-
um. n
Dómarinn neitaði að
ómerkja 18 ummæli
Dómarinn taldi að sýnt hefði verið fram á að umfjöllunin um ráðningu Söru Lindar Guðbergsdóttur væri efnislega rétt
 „Ráðningarferlið hjá VR var sviðsett“
 „Laganemi ráðinn í yfirmannsstöðu hjá VR“
 „Sara Lind hafði á þessum tíma ekki lokið lögfræðinámi sínu í
Háskóla Íslands og hafði takmarkaða starfsreynslu“
 „Þá hefur blaðið heimildir fyrir því að samskipti Stefáns Einars og
Söru Lindar hafi hafist áður en starfið sem hún fékk var auglýst til
umsóknar hjá VR“
 „Þessi ráðning hefur valdið titringi innan VR“
 „Mér fannst það alltaf skrítið að verið væri að ráða inn mann-
eskju sem var gjörsamlega óreynd og síðan spyrst það út að þau eru
saman“
 „Hann segir að sú saga hafi gengið innan félagsins að starfið væri
auglýst fyrir „formlegheita sakir“ en búið hafi verið að ákveða hver
fengi það áður en ráðningarferlið hófst“
 „Eftir að Sara Lind hélt fyrirlesturinn á Hótel Rangá boðaði for-
maðurinn Söru Lind á fund sinn þar sem henni var boðin yfirmanns-
staða hjá VR með ágætis byrjunarlaun. Böggull fylgdi þó skammrifi
þar sem Stefán Einar sagðist þurfa að auglýsa stöðuna opinberlega
áður en VR gæti ráðið Söru Lind. Var henni bent á að sækja um
yfirmannsstöðuna líkt og aðrir“
 „27 ára laganemi ráðin úr hópi 400 umsækjenda“
 „Sara Lind hafði á þessum tíma ekki lokið lögfræðinámi sínu í
Háskóla Íslands og hafði takmarkaða starfsreynslu“
 „Þessi ráðning hefur valdið titringi
innan VR sökum þess að Sara Lind
er sambýliskona formanns VR,
Stefáns Einars Stefánssonar“
 „Hann segir að sú saga
hafi gengið innan félags-
ins að búið hafi verið að
ákveða hver fengi það
áður en ráðningarferlið
hófst“
 „VR virðist samkvæmt
þessu hafa lagt út í
nokkur hundruð þúsund
króna kostnað að óþörfu“
Ekki ómerkt ummæli
Ómerkt
ummæli
 „Ólga vegna ástkonu“
 „Laganemi gerður að yfirmanni“
DV áfrýjar
DV hefur tekið ákvörðun um að áfrýja dómi
Héraðsdóms Reykjavíkur í máli Söru Lindar
Guðbergsdóttur gegn blaðinu. Blaðið mun
því gera tilraun til að fá Hæstarétt Íslands
að hnekkja þeim dómi að ummælin tvö sem
blaðið var dæmt fyrir hafi falið í sér meið-
yrði. Þar sem engin ummæli blaðsins voru
dæmd dauð og ómerk í málinu sem Stefán
Einar höfðaði kemur áfrýjun þar ekki til álita
af hálfu blaðsins enda féllst dómurinn ekki
á kröfugerð hans að neinu leyti.
Ástkona
Eitt af því sem dæmt er dæmt fyrir í máli
Söru Lindar Guðbergsdóttir er notkun á
orðin „ástkona“. Merking orðsins ástkonu
er nokkuð mismunandi á milli bóka um
orðanotkun. Í íslenskri orðabók Menn-
ingarsjóðs er merking orðsins neikvæð:
„ástmær kvænts manns, frilla.“ Ljóst er að
DV notaði orðið ekki í þeirri merkingu þar
sem Stefán Einar var ekki kvæntur á þeim
tíma sem samband þeirra Söru Lindar
hófst. Í íslenskri samheitaorðabók er skiln-
greiningin á ástkona miklu víðari: „ástmey,
ástmær, ástvina, elskandi, frilla, fylgikona,
kærasta.“ Skilgreiningarnar á orðinu þarna
eru ekki eins neikvæðar; flest sambönd
fólks byrja á því að konan er ástkona
mannsins, kærasta hans, og maðurinn er
ástmaður konunnar, kærasti hennar. Svo
geta þau orðið sambýlisfólks og jafnvel
hjón. Í íslensku máli virðist orðið ástkona
því oft vera notað sem samheiti orðsins
kærasta, líkt og gert var í umfjöllun DV.