Dagblaðið Vísir - DV - 06.05.2014, Blaðsíða 11

Vikublað 6.–8. maí 2014 Fréttir 11
Þau Sögðu ítrekað óSatt
n Ráðherra hylmdi yfir með þeim sem framdi brotið n Ráðherra og aðstoðarmenn töluðu gegn betri vitund n Dómsskjöl staðfesta fréttaflutning DV og hrekja málsvörn ráðherra
Hanna Birna blekkti þingheim
Sagði skjalið ekki komið úr innanríkisráðuneytinu
Úrskurður Hæstaréttar setur lekamálið
í nýtt samhengi. Þar kemur fram að lög­
reglurannsókn hafi leitt í ljós að minnis­
blaðið um hælisleitandann Tony Omos sé
komið úr innanríkisráðuneytinu og að það
hafi verið sent Hönnu Birnu, aðstoðar­
mönnum hennar og ráðuneytisstjóra.
Þetta er áhugavert í ljósi þess að Hanna
Birna Kristjánsdóttir innanríkisráðherra
hefur tvívegis fullyrt að minnisblaðið sem
endaði í höndum fjölmiðla sé „ekki sam­
bærilegt við nein gögn í ráðuneytinu“.
Í óundirbúnum fyrirspurnatíma þann
16. desember spurði Katrín Jakobsdóttir,
formaður Vinstri grænna, Hönnu Birnu
um málið. Þá sagði ráðherra að engin
staðfesting væri fyrir því að gögn úr inn­
anríkisráðuneytinu hefðu komist í hendur
fjölmiðla: „Við höfum einungis munnmæli
um það. Þeir sem hafa sent þessi gögn, og
það eru ekki einu sinni sambærileg gögn og
eru til í ráðuneytinu, eru einstaklingar en
ekki ákveðnir fjölmiðlar þannig að því sé til
haga haldið.“ Dómsskjölin sýna að þessar
staðhæfingar ráðherrans stangast á við þá
vitneskju sem Hanna Birna hafði þá þegar
um málið. Rannsókn lögreglu hefur leitt í
ljós að hún og aðstoðarmenn hennar fengu
skjalið sent á netfang sitt klukkan 17.17
þann 19. nóvember. Þá bendir rannsóknin
til þess að innanríkisráðherra sé einn af
fáum einstaklingum innan ráðuneytisins
sem hafði vitneskju um tilvist skjalsins
áður en það endaði í höndum fjölmiðla, en
það voru alls átta manns.
Hanna Birna endurtók þessa staðhæf­
ingu í sérstakri umræðu um málið á Alþingi
þann 27. janúar síðastliðinn. Þá hafði Mörð­
ur Árnason, varaþingmaður Samfylkingar­
innar, spurt hana hvort umrætt minnisblað
væri til inni hjá ráðuneytinu en hann hafði
upplýst að hann væri með minnisblaðið
undir höndum. Hanna Birna hvatti hann
til að upplýsa sjálfur um það hvaðan hann
fékk minnisblaðið en ítrekaði svo að þær
upplýsingar sem komið hefðu fram í fjöl­
miðlum væru ekki sambærilegar við það
sem finna mætti í gögnum ráðuneytisins:
„Ég hvet líka háttvirtan þingmann Mörð
Árnason sem hefur umrætt minnisblað
undir höndum, hann hefur upplýst það hér,
til að upplýsa þingheim um það hvaðan
hann fékk minnisblaðið, vegna þess að
minnisblaðið sem hefur verið í gangi á
ýmsum fjölmiðlum og hér og þar er ekki
sambærilegt við nein gögn í ráðuneytinu.“
Í ljósi þess að Hönnu Birnu mátti vera
ljóst hverjir höfðu vitneskju um minnis­
blaðið sætir furðu að hún hafi bendlað
undirstofnanir innanríkisráðuneytisins,
lögfræðinga hælisleitendanna og
Rauða krossinn við lekann. „Það er hins
vegar þannig að í málefnum er tengjast
hælisleitendum fara gögn, eins og ég
hef áður upplýst þingheim um þegar
háttvirtur þingmaður Birgitta Jónsdóttir
nefndi málið hér, nokkuð víða. Þau fara til
lögmanna, lögreglunnar, Rauða krossins,
þau fara nokkuð víða,“ sagði ráðherrann
í óundirbúnum fyrirspurnatíma á Alþingi
þann 16. desember. Eins og greint hefur
verið frá kemur fram í úrskurði Hæstaréttar
að átta manns hafi haft vitneskju um tilvist
skjalsins. Lögfræðingurinn sem útbjó það,
skrifstofustjóri á skrifstofu stjórnsýslu­ og
réttarfars, ráðuneytisstjóri, ráðherra og
aðstoðarmenn hans, sem og tveir lögmenn
sem lásu skjalið yfir. Þá höfðu engar undir­
stofnanir aðgang að skjalinu. Þannig fæst
ekki betur séð en að með því að bendla
aðila eins og Rauða krossinn við lekann
hafi ráðherrann verið að afvegaleiða
umræðuna gegn betri vitund.
Skjaldborg um ráðherra
Ábyrgð Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins
Hanna Birna Kristjánsdóttir er varaformað­
ur Sjálfstæðisflokksins og gegnir embætti
innanríkisráðherra í umboði flokksins.
Í nágrannalöndum okkar er algengt að
ráðherrar segi af sér vegna þrýstings innan
úr þeim stjórnmálaflokkum sem þeir sækja
umboð sitt til. Sú staða sem komin er upp í
máli Hönnu Birnu er fordæmalaus á Íslandi.
Aldrei áður hefur ríkissaksóknari mælt fyrir
um sakamálarannsókn sem beinist gegn
ráðherra. Þrátt fyrir þetta hafa aðildarfélög
Sjálfstæðisflokksins ekki krafist þess að
ráðherrann segi af sér meðan lögreglurann­
sóknin fer fram.
Bjarni Benediktsson, formaður Sjálf­
stæðisflokksins, hefur stokkið Hönnu Birnu
til varnar oftar en einu sinni. Það sama
má segja um nokkra þingmenn flokksins,
meðal annars Ragnheiði Ríkharðsdóttur,
þingflokksformann og tengdamóður
Þóreyjar Vilhjálmsdóttur. Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson forsætisráðherra hefur varið
Hönnu Birnu og sagt það fráleita kröfu að
hún segi af sér. Í ljósi alls þessa er lekamálið
ekki lengur lekamál Hönnu Birnu Kristjáns­
dóttur heldur lekamál ríkisstjórnarinnar.
Fór með ósannindi
í viðtali við DV
Aðstoðarmaður varð tvísaga og lét sig svo hverfa
Gísli Freyr Valdórsson, aðstoðarmaður
Hönnu Birnu Kristjánsdóttur, var áberandi
í upphafi lekamálsins en dró sig síðar
í hlé. Þann 21. nóvember, degi eftir að
upplýsingar úr minnisblaði innanríkis­
ráðuneytisins birtust í fjölmiðlum, fullyrti
hann í samtali við blaðamann DV að það
væri ekkert skjal um Tony Omos til inni hjá
ráðuneytinu. Lögreglurannsókn hefur leitt
í ljós að þessi fullyrðing aðstoðarmanns­
ins er röng eins og honum hefði mátt vera
ljóst enda fékk hann skjalið sent á netfang
sitt þann 19. nóvember.
Þrátt fyrir að Gísli hefði hafnað tilvist
skjalsins útilokaði hann ekki að óbreyttir
starfsmenn ráðuneytisins hefðu safnað
persónuupplýsingum um hælisleitendur
og lekið þeim til fjölmiðla: „Einhverjir
gætu verið að búa til einhverja punkta
hjá sér.“ Hann dró þetta þó síðar til baka
í tilkynningu sem hann sendi á DV og
gerðist þannig tvísaga í málinu: „Ekkert
hefur komið fram um að gögn um ákveðna
einstaklinga sem fjallað hefur verið
um víða í stjórnsýslunni hafi verið send
óviðkomandi aðilum.“ Þannig vísaði hann
fréttaflutningi Mbl.is og Fréttablaðsins á
bug en álíka svör áttu síðar eftir að birtast
í tilkynningum frá ráðuneytinu.
Sagði ósatt í
útvarpinu
Aðstoðarkona sagðist ekki vita hvaðan skjalið kæmi
Eins og DV hefur þegar greint frá var
Þórey Vilhjálmsdóttir, aðstoðarmaður
Hönnu Birnu Kristjánsdóttur, sá aðili
innanríkisráðuneytisins sem var í sam­
skiptum við fjölmiðla varðandi mál Tony
Omos þann 19. nóvember. Hún svaraði
fyrir málið í Morgunútvarpi Rásar 2
þann 17. janúar en þar þvertók hún fyrir
að hafa sjálf lekið skjalinu á fjölmiðla.
Þá sagði hún að athugun rekstrarfé­
lags stjórnarráðsins hefði leitt í ljós
að gögnunum hefði ekki verið lekið úr
innanríkisráðuneytinu: „Þannig að það
er raunverulega búið að taka fyrir það að
þessi gögn hafi farið, eða einhver gögn er
varða þessa hælisleitendur hafi farið úr
gögnum ráðuneytisins.“
Þá fullyrti Þórey að hjá ráðuneytinu
væri ekki vitneskja um hvaðan minnis­
blaðið væri komið: „Við vitum ekkert
hvaðan það kemur.“ Þegar þáttastjórn­
andi spurði hana hvort hún gæti fullyrt
að minnisblaðið hefði ekki farið úr ráðu­
neytinu og á fjölmiðla sagði hún: „Ég get
náttúrulega ekki sagt það.“ Þá ítrekaði
hún að það væri búið að taka fyrir það
að lekinn kæmi úr ráðuneytinu, þrátt
fyrir að henni hafi mátt vera ljóst að
örfáir einstaklingar höfðu vitneskju um
skjalið, allir hjá innanríkisráðuneytinu,
þar á meðal hún: „Það er búið að sýna
fram á það að þetta hafi ekki farið frá
ráðuneytinu.“
Fullyrðingar Þóreyjar eru bersýnilega
rangar og er þetta ekki í fyrsta sinn sem
hún fer með staðlausa stafi í málinu.
Sem dæmi sagði hún í skriflegu svari til
DV þann 10. janúar að Hanna Birna hefði
ekki verið kærð til lögreglu: „Það er engin
kæra á Hönnu Birnu hjá lögreglunni eða
ríkissaksóknara.“ Staðreyndin er sú að
þá þegar höfðu tvær kærur verið lagðar
fram. Önnur til ríkissaksóknara og hin
til lögreglunnar en sú kæra beinist að
Hönnu Birnu sjálfri sem og starfsmönn­
um ráðuneytisins. Síðar bættist þriðja
kæran við en hún beinist einnig að
Hönnu Birnu.
yfirlýsingar ráðuneytisins eiga ekki
við rök að styðjast. Alvarlegt verður
að teljast að almenningur geti ekki
treyst því að sagt sé satt og rétt frá í
tilkynningum frá innanríkisráðu-
neytinu. Rangfærslur ráðuneytisins
hafa ekki verið leiðréttar.
Ábyrgðin liggur víðar
Ragnhildur Hjaltadóttir, ráðuneytis-
stjóri innanríkisráðuneytisins, hefur
ekki viljað gangast við því að gögnum
hafi verið lekið úr innanríkisráðu-
neytinu þótt henni hafi lengi mátt
vera ljóst að sú væri raunin. Þann
13. desember ræddi Ragnhildur við
stuðningsmenn Tony Omos í and-
dyri innanríkisráðuneytisins. DV
varð vitni að því þegar hún þvertók
fyrir að trúnaður ráðuneytisins við
hælisleitandann hefði verið rofinn.
Svo virðist sem það hafi ekki að-
eins verið ráðherra og aðstoðar-
menn sem brugðust þegar lekamálið
kom upp, heldur hafi einnig faglega
skipaðir starfsmenn í innanríkis-
ráðuneytinu tekið afstöðu með ráð-
herranum frekar en sannleikanum
og þeim almannahagsmunum sem
innanríkisráðuneytinu ber að standa
vörð um. n