Dagblaðið Vísir - DV - 20.05.2014, Side 17

Fréttir Erlent 17Vikublað 20.–22. maí 2014
T
alið er að bein allt að sjö-
tíu þúsund manna hafi ver-
ið notuð til að skreyta hina
heimsfrægu Sedlec-kapellu
í Kutná Hora í Tékklandi.
Standa nú viðgerðarmenn frammi
fyrir ærnu verki þar sem kapellan,
sem er svo að segja þakin mennsk-
um beinum, er við það að grotna
niður. Að færa kirkjuna í uppruna-
legt ástand mun þó mögulega reyn-
ast viðgerðarmönnum strembið
verk því ekki er vitað með hvaða
aðferð František Rint, tréskurðar-
maðurinn sem mótaði beinin á sín-
um tíma, notaði. Kapellan er vin-
sælasti viðkomustaður ferðamanna
til Tékklands og því nokkuð í húfi
fyrir ferðamannaiðnað landsins. Að
sögn safnstjóra eru allar líkur á því
að drungalegar skreytingar kapell-
unnar kunni að bíða varanlegt tjón
verði ekkert gert.
Vinsæl greftrunarstaður á
öldum áður
Hefur kapellan í Kutná Hora verið
tengd dauða um aldaraðir þrátt
fyrir að það hafi ekki verið fyrr
en árið 1870 sem hún var skreytt
beinum líkt og sjá má afrakstur af
í dag. Á miðöldum varð kirkjugarð-
urinn í kringum kapelluna gífur-
lega vinsæll greftrunarstaður hjá
aðli Mið-Evrópu. Var jarðvegur-
inn talinn sérstaklega heilagur því
samkvæmt þjóðsögu átti munkur
að hafa blandað heilögum jarðvegi
frá Golgata við tékknesku moldina.
Svo vinsælt var að vera jarðsettur
í Kutná Hora að grafa þurfti upp
eldri bein til að koma fyrir nýjum
líkum. Árið 1511 var það gert en í
stað þess að koma beinunum fyrir
á öðrum stað var þeim komið fyr-
ir í kjallara kapellunnar. Eigend-
ur kapellunnar tæplega fjögur
hundruð árum síðar, Schwarzen-
berg-aðalsættin, ákváðu árið
1870 að ráða tréskurðarmann-
inn František Rint til þess verks
að móta skreytingar úr beinunum
sem hann og gerði næstu áratugi.
Margra ára verk
Rint skyldi þó ekki eftir neinar leið-
beiningar né vísbendingar um
hvernig hann fór að því að festa
saman beinin. Þyngir það auk þess
verk viðgerðarmanna að um er að
ræða gífurlegt magn beina; í hverju
horni eru geysistórir píramídar
sem telja hver tugþúsundir beina.
Talið er að taka muni allt að ári
að taka í sundur og þrífa hvern
píramída fyrir sig. Fyrst um sig
verður það verk þó geymt því við-
gerðarmenn hyggjast hefja vinnu
á að lagfæra loft kapellunnar síð-
ar á þessu ári. Hefur það í för með
sér að nauðsynlegt er að taka nið-
ur feikistóra ljósakrónu sem inni-
heldur að sögn í það minnst eitt
eintak af hverju beini mannslík-
amans. Þrátt fyrir að áætlað sé að
að sú viðgerð hefjist næstkomandi
júlí hafa viðgerðarmenn enn ekki
komið sér saman um hvaða að-
ferð verði notuð til að festa beinin
saman á ný eftir að þau hafa verið
þrifin.
Við það að grotna niður
Petr Blažek, sóknarfulltrúi Sedlac,
var nýlega í viðtali við ríkisút-
varp Tékklands og lagði hann þar
áherslu á nauðsyn þess að hefja
viðgerðir. „Eins og er höfum við
ekki hugmynd um hvað heldur
beinunum saman í píramídunum.
Við vitum ekki hvort það sé ein-
hvers konar stuðningskerfi inni í
þeim eða ekki. Þrátt fyrir það teljum
við nauðsynlegt að hefjast handa á
þessu verki núna. Ef við gerum það
ekki þá verður ekkert eftir af þessu
merka kennileiti,“ sagði Blažek.
Eru skemmdirnar nú þegar orðnar
nokkuð sýnilegar; í einu horni
kapellunnar hefur myndast hola
niður í grafhvelfinguna fyrir neðan.
Hefur verið reynt að kanna hvað
veldur en enn sem komið er hefur
ekki fundist nein skýring á holunni.
Verði ekkert að gert er ekki harla
ólíklegt að grafhýsið hrynji. n
Beinakirkja
að grotna niður
n Viðgerðarmenn vita ekki hvernig beinunum er haldið saman
Sýnilegar skemmdir Á þessari mynd sjást skemmdirnar glögglega en gifs í lofti er að
flagna. Fyrir miðju má sjá fræga ljósakrónu kapellunnar sem sögð er innihalda öll bein líkamans.
Skjaldarmerki Tréskurðarsmiðurinn
František Rint var ráðinn af aðalsættinni
Schwarzenberg í það verk að vinna úr
beinum sem höfðu safnast upp í kjallara
kapellunnar. Hann þakkaði fyrir með því að
gera skjaldarmerki ættarinnar úr beinum.
Tugir þúsunda
beina Hér má
sjá einn píramída
kapellunnar sem
viðgerðarmenn
telja að verði erfið-
ast að færa í fyrra
horf. Sérfræðingar
vita ekki hvernig
beinunum er
haldið saman.
Hjálmar Friðriksson
hjalmar@dv.is
„Eins og er
höfum við
ekki hugmynd
um hvað heldur
beinunum saman
í píramídunum
Páfinn heim-
sækir flótta-
mannabúðir
Frans páfi hyggst meðal annars
heimsækja Dheisheh-flótta-
mannabúðirnar í Betlehem í
fyrir hugaðri pílagrímsferð sinni
til Ísrael. Times of Israel greinir
frá þessu. Flóttamannabúðirnar
eru þær fimmtu stærstu í landinu
en talið er tæplega fimmtán þús-
und manns séu hýst þar. Jóhann-
es Páll páfi II heimsótti sömu
flóttamannabúðir árið 2000. Kall-
aði hann þá eftir lausn á hörmu-
legum aðstæðum hjá þeim millj-
ónum manns sem hafa verið
gerð heimilislaus í kjölfar stofn-
unar Ísraelríkis. Mun Frans páfi
heimsækja fæðingarkirkjuna sem
og aðra staði sem eru heilagir í
kristinni trú í ferð sinni.
Höfnuðu
lokatilboði
Forsvarsmenn breska lyfjafyrir-
tækisins AstraZenica hafa hafn-
að yfirtökutilboði bandaríska
lyfja risins Pfizer. Tilboðið hljóð-
aði upp á 55 pund á hlut, eða 69
milljarða punda alls. Upphæðin
jafngildir þrettán þúsund millj-
örðum króna. Forsvarsmenn Astr-
aZenica töldu tilboðið ekki nægi-
lega gott. Markmið Pfizer með
yfirtökunni var að skapa stærsta
lyfjafyrir tæki heims. Höfuðstöðv-
ar þess áttu að vera í New York en
fyrirtækið átti að vera skráð í Bret-
landi af skattalegum ástæðum.
Mannfall
í flóðum
Flóðin í ríkjum Balkanskag-
ans eru einhver þau verstu í yfir
hundrað ár. Þrjátíu og sjö hafa
látist og þúsundir hafa þurft að
flýja heimili sín. Ástandið er
einna verst í Bosníu og Serbíu en
þar hafa aurskriður fallið og graf-
ið hús í aur.
Þá óttast sérfræðingar að flóð-
in og aurskriðurnar geri það að
verkum að jarðsprengjur, frá tím-
um stríðsins á Balkanskaga, kom-
ist upp á yfirborðið með tilheyr-
andi hættu fyrir almenning. „Flóð
sem þessi verða kannski á þús-
und ára fresti,“ segir Aleksandar
Vucic, forsætisráðherra Serbíu.
Segir hann að með góðu
skipulagi hafi tekist að takmarka
tjónið að einhverju leyti.