Dagblaðið Vísir - DV - 18.07.2014, Qupperneq 14

Helgarblað 18.–21. júlí 201414 Fréttir
„Komið fram
við okkur eins
og skítseiði“
n Þunguð bandarísk eiginkona íslensks manns
fær ekki dvalarleyfi n Hyggjast flytja til Noregs
Í
slenskur maður og bandarísk eigin­
kona hans, sem er gengin fimm
mánuði, hafa gefist upp á íslensk­
um útlendingayfirvöldum. Konan
hefur ekki enn fengið dvalarleyfi
hér á landi þrátt fyrir að umsókn um
slíkt hafi legið inni hjá Útlendinga­
stofnun frá því síðastliðið haust. Þau
eru orðin langþreytt á þeim mis­
vísandi skilaboðum sem þau segjast
hafa fengið hjá stofnuninni. „ Maður
fær mismunandi upplýsingar eftir
því hvernig liggur á þeim starfsmanni
stofnunarinnar sem maður ræðir við
hverju sinni,“ segir Matthías Enok
Hannesson í samtali við DV.
Hann og eiginkona hans, Jessica
Jacobs frá New Jersey í Bandaríkjun­
um, hyggjast flytja til Noregs í haust,
en þar ku vera mun auðveldara fyrir
hana að fá dvalarleyfi. „Það er nefni­
lega svo merkilegt að það er auð­
veldara fyrir mig að fá dvalarleyfi í
öðrum löndum Evrópu, þar nægir að
láta vita að ég sé gift íslenskum manni
en hér virðist vera einhver óttaleg
tregða,“ segir Jessica og tekur fram
að hún vilja komast frá Íslandi sem
fyrst. „Það er eins og öllum sé sama,
enginn hafi áhuga á því að leysa þau
vandamál sem komi upp. Ég treysti
stofnunum hér ekki lengur enda hef­
ur ítrekað verið komið fram við okkur
eins og einhver skítseiði.“
Draumalandið
Ljóst er að viðhorf hennar til lands og
þjóðar hefur breyst mikið síðan hún
kom hingað fyrst fyrir um tveimur
árum, þá sem íslenskunemi við Há­
skóla Íslands. „Ég hafði safnað fyrir
námsdvölinni í tvö ár og látið mig
dreyma um að koma til borgarinnar
þar sem umburðarlyndið var í háveg­
um haft og Jón Gnarr var borgarstjóri,“
segir Jessica og tekur fram að hug­
myndir hennar um landið hafi um­
turnast síðan þá. „Maður hefur fengið
að uppgötva að það er stálboltuð hurð
fyrir landinu,“ segir Matthías.
Jessica sem er 24 ára kom til Ís­
lands sumarið 2012. Hún eyddi fyrsta
mánuðinum á tungumálanámskeiði
á Ísafirði, áður en hún hóf nám í ís­
lensku fyrir útlendinga við Háskóla
Íslands. Stuttu eftir að hún kom til
Reykjavíkur kynntist hún Matthíasi
og felldu þau fljótt hugi saman. „Þetta
gerðist allt mjög hratt,“ viðurkennir
Matthías og Jessica tekur undir: „Við
vorum fljótlega farin að skipuleggja
sameiginlegt ferðalag um Evrópu.“
Matthías flutti inn til Jessicu um ára­
mótin og bað hennar svo í febrúar – á
Valentínusardaginn sjálfan – en þau
skipulögðu brúðkaup þann 19. apríl
og brúðkaupsferð til Írlands í lok maí.
Í leit að skjali
Ferðalagið sem þau voru að hefja átti
þó eftir að reynast erfiðara en þau
töldu í fyrstu. Hjá sýslumanninum í
Reykjavík fengu þau þær upplýsingar
að Jessica þyrfti að skila inn hjúskapar­
stöðuvottorði en slíkt vottorð er ekki
gefið út í ákveðnum fylkjum Banda­
ríkjanna – þar á meðal New Jers ey.
DV hafði samband við sýslumanns­
embættið í Reykjavík sem staðfesti
að útlendingar sem hygðust ganga í
hjónaband með íslenskum ríkisborg­
urum þyrftu að skila inn slíku vottorði.
Aðspurð hvað væri í gert í þeim tilvik­
um þar sem slíkt vottorð er ekki gefið
út sagði starfsmaður embættisins að
þá ætti að vera hægt að fá „einhvers
konar skjal“ frá viðkomandi ríki til
staðfestingar því að útlendingur hefði
ekki gengið í hjónaband þar.
Vandinn er hins vegar sá að Jessica
og Matthías gerðu ítrekað heiðarlegar
tilraunir til þess að nálgast slíkt skjal hjá
sýslumannsembættinu í New Jersey,
án árangurs. „Þeir gefa ekkert slíkt út,“
segir Jessica sem fékk móður sína til
þess að safna saman öllum opin berum
skjölum sem til eru um hana í Banda­
ríkjunum, og senda á sýslumanns­
embættið hér heima. „Þar voru skatta­
skýrslur þar sem fram kemur að ég sé
ógift og hvað eina en það dugði ekki.“
Þá brugðu þau á það ráð að hafa sam­
band við bandaríska sendiráðið á Ís­
landi. Þar var útbúið sérstakt bréf þar
sem útlistað var að vonlaust væri að
nálgast skjalið sem sýslumannsemb­
ættið vildi. Það breytti engu.
Ýtt út í horn
Þessi vandræði leiddu til þess að ekk­
ert varð úr fyrirhuguðu brúðkaupi að
þessu sinni. Þau fór hins vegar í „brúð­
kaupsferðina“ til Írlands sem þau höfðu
þegar skipulagt og greitt fyrir. „Við hætt­
um að velta okkur upp úr þessu í bili og
vonuðumst til þess að einhver lausn
fyndist en þegar við komum til baka
í júní varð okkur ljóst að við gætum
engan veginn gift okkur á Íslandi.“
Á þessum tímapunkti var land­
vistarleyfi Jessicu við það að renna út.
„Þetta snerist ekki lengur um það að
okkur langaði til þess að gifta okkur.
Við þurftum þess hreinlega til þess að
við gætum verið saman á Íslandi. Það
var búið að ýta okkur út í horn,“ segir
Matthías. Þau notuðu það sem eftir var
af sparnaði Jessicu og flugu yfir hafið
til móður hennar í New Jersey þar sem
þau gengu loks í langþráð hjónaband.
En það nægir ekki útlendingi að
vera giftur íslenskum ríkisborgara til
þess að fá dvalarleyfi. Ýmislegt ann­
að þarf að koma til eins og hinu unga
pari varð ljóst þegar þau komu aftur
heim. Hjá Útlendingastofnun fengust
nú þær upplýsingar að Matthías væri
ekki með nægar tekjur til þess að sjá
fyrir eiginkonu sinni á Íslandi.
Of fátækur fyrir maka
„Ég var að vinna á veitingastað hér í
miðbænum og var með um 230 þús­
und krónur á mánuði,“ segir Matthías
en samkvæmt leiðbeiningum frá vel­
ferðarráðuneytinu, sem Útlendinga­
stofnun fer eftir þegar gefin eru út
dvalarleyfi, þarf framfærsla hjóna að
vera 245.453 krónur á mánuði.
Ljóst var að Matthías þyrfti að
finna sér betur launaða vinnu áður en
Jessica gæti sótt um dvalarleyfi á nýj­
an leik. Það tókst að lokum en þá tók
annað vandamál við. Landvistarleyfi
Jessicu hafði runnið út í millitíðinni.
Hjá Útlendingastofnun fengust nú þær
upplýsingar að Jessica þyrfti að fara úr
landi og hefja umsóknarferlið að nýju.
„Samkvæmt þessu átti ég að fara
aftur úr landi til þess að sækja um
dvalarleyfi og búa í Bandaríkjunum
meðan á ferlinu stóð,“ segir Jessica og
bætir við að það hefði meðal annars
þýtt að hún þyrfti að fá nýtt sakavott­
orð hjá bandarísku alríkislögreglunni,
FBI, sem kosti fúlgur fjár og taki langan
tíma. „Og það þrátt fyrir að hún sé búin
að skila slíku sakavottorði og búin að
vera á Íslandi í allan þennan tíma,“
segir Matthías.
Svikinn af heimalandinu
Ofan á allt þetta bætist að Jessica er nú
komin fimm mánuði á leið með barn
þeirra Matthíasar. „Okkur hefur verið
sagt að við munum þurfa að reiða fram
um hálfa milljón bara til þess að eign­
ast barnið,“ segir Jessica en eins og gef­
ur að skilja heyrir hún ekki undir ís­
lenska sjúkratryggingakerfið.
„Við höfum farið frá Útlendinga­
stofnun til sendiráðsins til þjóðskrár
til sýslumanns og fram og til baka en
alls staðar er beinlínis verið að vinna
gegn okkur,“ segir Matthías. „Ég er
fæddur og uppalinn á Íslandi en nú
finnst mér eins og ég hafi verið svik­
inn af heimalandinu.“
Hann tekur fram að hann hafi ávallt
borgað sína skatta til samfélagsins en
lítið þurft að eiga við stofnanir þess fyrr
en nú. „Og þá fæ ég enga þjónustu. Það
er eins og ég hafi ekkert til míns máls.
Það er svolítið eins og það sé verið að
slá á hendurnar á manni. Maður sé
bara lítið barn sem eigi ekki að vera að
leika sér í kringum eldavélina.“
Ekki bara ég – útlendingurinn
Eins og fyrr segir hafa þau nú ákveðið
að flytja til Noregs. „Við erum búin að
segja upp leigusamningnum og allt,“
segir Matthías en þau hyggjast setjast
að hjá fjölskyldu hans í Ósló á meðan
M
atthías og Jessica hafa
rekið sig á ótal veggi í til­
raunum sínum til þess að
fá samþykki íslenska rík­
isins fyrir því að hún fái að dvelja
á Íslandi. Þau hafa notið aðstoð­
ar fjölskyldumeðlima sinna í bar­
áttunni en segjast aðspurð ekki
hafa efni á að ráða lögfræðing í
verkið. Miðað við það hversu erf­
iðlega hefur reynst fá dvalarleyfi á
grundvelli hjúskapar þykir þeim
næsta vonlaust að láta sér detta í
hug að sækja um íslenskan ríkis­
borgararétt til handa Jessicu. En
væri slíkt fordæmalaust?
Það vakti athygli fjölmiðla árið
2007 þegar Allsherjarnefnd Al­
þingis veitti hinni 22 ára gömlu
Lucia Celeste Molina Sierra frá
Gvatemala ríkisborgararétt. Hún
hafði verið með dvalarleyfi náms­
manna í álíka langan tíma og
Jessica – fimmtán mánuði – en
almenna reglan, samkvæmt lög­
um um ríkisborgararétt, er að
einstaklingar hafi búið hér á landi
í sjö ár áður en ríkisfang er veitt.
Það sem vakti einna helst
athygli í máli Luciu var sú stað­
reynd að hún var kærasta Birnis
Orra Péturssonar, en hann er
sonur Jónínu Bjartmarz, sem þá
var umhverfisráðherra í ríkis­
stjórn Sjálfstæðisflokksins og
Framsóknarflokksins. Fréttablað­
ið greindi frá því að Jónína hefði
einmitt sjálf greitt atkvæði með
því að umræddir umsækjendur
fengju ríkisborgararétt – þar á
meðal tengdadóttir hennar. Þá
hafði hún verið umboðsmaður
Luciu þegar hún fékk skráð dval­
arleyfi á Íslandi í nóvember 2005.
Þrátt fyrir að Útlendingastofn­
un hefði lagst gegn því að Lucia
fengi ríkisborgararétt þar sem
hún hefði dvalið hér á landi í of
stuttan tíma neituðu nefndar­
menn, þau Bjarni Benediktsson,
Guðjón Ólafur Jónsson og Guð­
rún Ögmundsdóttir, að hafa vit­
að um tengsl Luciu við Jónínu og
sögðu ekkert óeðlilegt hafa verið
við afgreiðsluna.
Tengdadóttir ráðherra
fékk ríkisborgararétt
Hafði verið með dvalarleyfi námsmanna í fimmtán mánuði
Jón Bjarki Magnússon
jonbjarki@dv.is „Ég er fæddur og
uppalinn á Íslandi
en nú finnst mér eins og
ég hafi verið svikinn af
heimalandinu.