Dagblaðið Vísir - DV - 18.07.2014, Qupperneq 46

Helgarblað 18.–21. júlí 201446 Menning
Úr vegabréfi Sigmundar Ernis
Flogið milli
feitra manna
Eitt margræðasta svipbrigði
sem nokkur ásjóna getur sýnt er
þegar gengið er inn eftir gangi
á flugvél og horfst er í augu við
fólkið sem situr í næstu sætum
við mann. Það er eitthvert um-
komuleysi í þessum svip, ein-
hver blanda af beyg og kvíða, en
samt þessi eftirtekt og vænting,
jafnvel spenningur, ég segi
kannski ekki ofvæni, en stund-
um tilhlakk. Á bak við spurnar-
augun sem fylgja þessu sérstæða
svipmóti eru næsta ágengar
hugrenningar; skyldi vera þarna
barn sem grætur alla flugleiðina,
einhver angandi fylliraftur, sí-
kjaftandi háviti, kannski fretandi
og illa þefjandi puttalingur á
heimleið, eða máski bráðhuggu-
leg kona sem spáir fyrir mann í
töfraspil alla guðslanga leiðina. Í
samfélagi flugfarþega er allt gall-
erí mannlífsins samankomið –
og þar af leiðandi er það eins og
hver annar vinningur að hreppa
góðan og geðþekkan sessunaut.
En ekki var það svo í þetta
sinn. Ég var á leiðinni millum
Denver og San Fransisco í
Vestur heimi, einn eins og mað-
urinn getur verið með sjálfum
sér – og eftir því sem óákveðnun
skrefum mínum fjölgaði inn eft-
ir flugvélaganginum á stuttum
Fokkernum virtist sem fyrir mér
ætti að liggja að deila aftasta
bekknum með tveimur stór-
vöxnum karlmönnum. Og það
hefði sosum getað verið í lagi ef
þeir hefðu ekki báðir verið jafn
stórkostlega vaxnir á þverveginn
og þeir voru á hæðina. Þarna
beið mín aðþrengt miðsætið, eitt
og stakt, en báðir þessir verð-
andi sessunautar mínir voru af
þeirri stærðargráðunni að þurfa
tvö sæti hvor með framlengda
sætisól um sig miðja.
Um stund fannst mér sem
fætur mínir og hugur væru ekki
á sömu leið – og vitaskuld hefði
ég betur snúið við ef ég hefði
haft eitthvert hugboð um hvað
það var sem beið mín næstu
klukkustund yfir Klettafjöllun-
um.
Vélin hafði varla sagt skil-
ið við flugbrautina að annar
mannanna var ekki einasta
sofnaður ofan í eigið brjóst
heldur virtist af mókinu að ráða
sem hann væri fallinn í ómegin,
altént einhvern dvala eða
svefndá. Og alla leiðina talaði
hann upp úr svefni, stöku orð á
stangli og sum hver svo hávær
og skríkjandi að fólkið í næstu
sætum hafði á tilfinningunni að
ég væri að gera manninum eitt-
hvað illt.
Hinn var sýnu óþægilegri,
raunar ívið feitari en sá sem sat
mér á stjórnborða og því var ég
með meiri vara á mér gagnvart
honum. Ég taldi mig einfaldlega
vera í hættu af að kremjast und-
ir honum þar sem hann hallað-
ist smám saman að mér, einhver
staðar á milli svefns og vöku
– og að síðustu fallinn í sama
dásvefninn og stórmennið hin-
um megin við mig.
Ég fann hvernig vömb-
in á honum lagaði sig að rýr-
um skrokki mínum og því næst
þegar öll undirhakan vall yfir á
litlu öxlina mína. Og svo kom
höfuðið allt, steinsofnað á herð-
um mér, með freyðandi munn-
vatnið við það að leggja af stað
niður hökuna.
Þeir vöknuðu báðir í
lendingunni. Og vissu sjálfsagt
aldrei af mér þarna í miðsætinu.
Sigríður Regína
Sigurþórsdóttir
Kvikmynd
Deliver Us From Evil
IMDb 6,5 RottenTomatoes 30% Metacritic 40
Leikstjórn: Scott Derrickson
Aðalhlutverk: Eric Bana, Édgar Ramírez og
Olivia Munn
Handrit: Scott Derrickson og Paul Harris
Boardman
118 mínútur
Hræðileg mistök eða tilvonandi „költ“-mynd?
S
em hrollvekja er Deliver Us
from Evil af bestu gerð, ef
hrollurinn sem átt er við er
aulahrollur. Sumar kvikmynd-
ir rúlla niður gæðaskalann af því-
líku afli að drifkrafturinn ýtir þeim
einhvern veginn aftur upp og þær
enda á því að fara hinn svokallaða
hring. Þær dansa á fínni línu sem
aðskilur hörmulega illa framkvæmd
verk frá hlægilegum og skemmtilega
sjálfsmeðvituðum verkum. Nokkuð
algengt er að þessar kvikmyndir séu
hrollvekjur, enda er það vandmeð-
farin list að hræða líftóruna úr heil-
um sal spenntra kvikmyndagesta.
Það er erfitt að segja til um það hvort
Deliver Us From Evil nái þessu hár-
fína jafnvægi en hún er hlægilega
hallærisleg hvort sem hún er það á
góðan hátt eða slæman.
Þessi einkennilega mynd skeytir
saman hefðbundinni sögu djöful-
legra anda og harðnagla lögreglu-
spennu með afskaplega vafasamri
útkomu. Lögreglufélagarnir eru
einstaklega fjarri sinni heimaslóð og
eins göfugt og það er að troða nýjar
slóðir mistekst þessi tilraun. Ekki
bætir úr skák að við upphaf kvik-
myndarinnar er því lýst yfir að hér
sé á ferð saga byggð á sönnum at-
burðum. Á veraldarvefnum má finna
heimildaþætti um lögregluþjóninn
Sarchie sem starfar nú sem særingar-
maður í New York-borg en myndin
byggist á bókum sem hann hefur
skrifað um ævintýri sín. Viðtölin við
þennan velviljaða mann klingja við-
vörunarbjöllum og senda kjánahroll
niður eftir hryggsúlunni. Í mörgum
tilfellum gengur það upp að hrella
áhorfendur með sögum byggðum á
slíkri vitleysu, en í Deliver Us From
Evil er stefnan tekin í ranga átt og vit-
leysan afhjúpuð í stað þess að skapa
drungalega frásögn.
Oftar en ekki tekur það tíma og
fjarlægð að finna hið hlægilega í
hallærislegum samræðum og yfir-
drifnum „bregðu“ atriðum. Svona
verk öðlast yfirleitt ekki stöðu „költ“-
myndar fyrr en nokkur ár hafa
liðið, en sem dæmi má nefna kvik-
myndina The Happening sem laum-
ar á költ-töfrablöndunni og hefur
smám saman öðlast vinsældir með
árunum. Það er því með fyrirara sem
Deliver us from Evil fær eina stjörnu.
Hún hefur nefnilega tækifæri á að
sanna sig á næstu árum og gæti jafn-
vel bætt á sig stjörnum. n
Stærsta hvalasafn
Evrópu úti á Granda
Þ
ann 14. ágúst næstkom-
andi hyggst athafnamað-
urinn Hörður Bender opna
stærsta hvalasafn í Evrópu
úti á Granda. Þar verða til
sýnis, í tæplega tvö þúsund fermetra
sal, líkön af öllum hvalategundum
sem synda um Íslandsmið. „Hval-
irnir voru að koma til landsins í
gámum í þessari viku, bæði beina-
grindur og full líkön, og við erum
bara að fara að setja þá saman. Við
verðum með 23 hvali í fullri stærð,“
segir Hörður en líkönin verða þó
ekki gerð úr raunverulegum hval-
beinum enda myndi lýsislykt þeirra
fljótlega svæla alla safngestina
út. Safnið er alfarið fjármagnað
af einkaaðilum, án nokkurrar að-
komu hins opinbera, en auk Harðar
á fjárfestingarsjóðurinn Landsbréf-
Icelandic Touristic
Fund hlut í safninu.
Aðdráttarafl
„Við sjáum það
að stór hluti allra
ferðamanna fer
í hvalaskoðun.
Það er gífurlegur
áhugi fyrir hvölun-
um,“ segir Hörður
sem telur að
hvalasafnið verði
ekki einungis
skemmtileg af-
þreying fyrir hinn
almenna ferða-
mann á Íslandi,
heldur gæti safnið
orðið sjálfstætt að-
dráttarafl fyrir þá fjöl-
mörgu sem ferðast
gagngert til að skoða
og fræðast um hvali.
„Árlega fara 30 millj-
ónir manna í hvala-
skoðun víðs vegar um
heiminn. Við teljum
að safnið muni hjálpa
til við að draga hing-
að ferðamenn. Ísland
þarf að eiga alvöru
hvalasafn.“
Líflegt á Granda
Safnið verður úti á Granda, nánar
tiltekið í vöruskemmu við hliðina á
Krónunni. Það bætist í þá sístækk-
andi og fjölbreyttu flóru sem fyr-
ir er á svæðinu. „Okkur fannst vel
við hæfi að vera þarna við höfn-
ina og Grandi er náttúrlega sá
staður í bænum þar sem grósk-
an er mest. Þarna eru spretta upp
eins og gorkúlur veitingahús, söfn,
listasmiðjur; þetta er rosalega
dýnamískt svæði og við teljum að
við munum passa þarna inn í eins
og flís við rass.“
Á móti hvalveiðum
Líkönin sjálf eru frá-
leitt það eina á safninu
sem mun vekja athygli
og kátínu ferðamanna
og annarra áhugasamra.
„Nei, nei. Við verðum líka með
fræðslustöðvar þar sem fólk get-
ur fræðst um hvalinn og skoðað
hann bæði að innan og utan. Síðan
verður þarna minjagripaverslun og
lítil veitingaaðstaða,“ segir Hörður.
Hann segir að safnið ætli sér að vera
í góðu samstarfi við hvalaskoðun
í landinu og vonar að tilkoma þess
styrki þá atvinnugrein – og öfugt. En
verður hægt að gæða sér á hvalkjöti í
kaffiteríunni? „Nei, við erum alfarið
á móti hvalveiðum. Við teljum þær
tímaskekkju.“ n baldure@dv.is
n „Ísland þarf að eiga alvöru hvalasafn“ n Vilja ekki selja hvalkjöt
Hvalir á safninu
Höfrungar - Dolphins
n Mjaldur – Beluga whale
n Náhvalur – Narwhal
n Hnísa – Harbour porpoise
n Blettahnýðir – White beaked dolphin
n Leifturhnýðir–Atlantic white sided dolphin
n Léttir / höfrungur– Common dolphin
n Stökkull – Bottlenose dolphin
n Rákahöfrungur – Striped dolphin
n Háhyrningur – Killer whale
n Grindhvalur – Long finned pilot whale
Svínhvalaætt
n Andarnefja – Northern bottlenose whale
n Skugganefja – Cuvieŕ s beaked whale
n Króksnjáldri – Blainville ś beaked
whale
n Norðsnjáldri – Sowerby ś beaked whale
Búrhvalaætt
n Búrhvalur – Sperm whale
Skíðishvalir – Baleen whales
n Norðhvalur – Bowhead whale
n Sléttbakur – Right whale
n Sandlægja – Gray whale
n Hnúfubakur – Humpback whale
n Steypireyður – Blue whale
n Langreyður – Fin whale
n Sandreyður – Sei whale
n Hrefna – Minke whale
Hörður Bender Segir ferða-
menn hafa gríðarlegan áhuga á
hvölum.
Komnir til landsins Hvalirnir komu í síðustu viku.
Sýningarsalurinn Safnið verður opnað þann
14. ágúst.