Hagskýrslur um atvinnuveg - 01.01.1986, Blaðsíða 38

36
minna eða yfirleitt nokkuð við búrekstur. Þá voru og bændur yfirleitt teknir í
slysatryggingu með 52 vinnuvikur á ári, án tillits til þess, hvort þeir höfðu verið
við störf í öðrum atvinnugreinum á árinu eða ekki. Frá vinnuárinu 1979
breyttist þetta hvort tveggja, og jafnframt varð hliðstæð breyting á ákvörðun
vinnuvikna einstaklinga með eigin rekstur í öðrum atvinnugreinum en bú-
rekstri, ef þeir höfðu jafnframt tekjur af launavinnu.
Breytingin var fólgin í því, að vinnuvikum framteljenda, sem að hluta til voru
iaunþegar og að hluta til voru með eigin rekstur, var skipt í sama hlutfalli og var
á milli launaðra starfa og reiknaðs endurgjalds. Einnig varð breyting á talningu
vinnuvikna sjálfseignarbílstjóra.
Þessar breytingar valda því, að tölur frá og með árinu 1979 verða ekki að
fullu sambærilegar við tölur fyrri ára. Þetta á bæði við um talningu vinnuvikna
eða ársverkin eins og þau birtast í töflum 5.1 til 5.3 en einnig um fjöldatölur
fyrirtækja samanber töflu 4.1.
Samkvæmt ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins hafa undanfarin ár verið
innheimt iðgjöld vegna slysatrygginga kvenna sem samkvæmt þjóðskrá eru í
óvígðri sambúð við bónda. Hér er um að ræða rúmlega 1.000 ársverk síðustu
árin og kann að orka tvímælis, að hve miklu leyti eigi að telja þau til
vinnuaflsins, þegar hliðsjón er höfð af því, að heimilisstörf eru að öðru leyti
ekki meðtalin. Árið 1983 var þessi innheimta felld niður, sent skýrir þá miklu
fækkun ársverka sem á sér stað í atvinnugrein nr.861, heimilisaðstoð, milli
áranna 1982 og 1983, eða úr 1308 ársverkum 1982 í aðeins 101 ársverk 1983.
Fullyrða má, að út frá sjónarmiði hagskýrslugerðar sé tilhögun og fram-
kvæmd slysatryggingarinnar á ýmsan hátt óheppileg. Að framan hefur verið
minnst á sambýliskonur og slysatryggingu í landbúnaði og hvernig hefur veriö
leitast við að sníða verstu agnúana af talningu vinnuvikna við mat á raunveru-
legu vinnuframlagi í landbúnaði. í öðrum atvinnugreinum skiptir þetta ekki
eins miklu máli en þó verður að telja að talning vinnuvikna sé afar ónákvæm
mæling á því vinnumagni, sem stendur á bak við framleiðsluna í einstökum
greinum. Alvarlegasti annmarki talningarinnar er sá, að fjöldi vinnuvikna tekur
ekki til vinnustundafjöldans í hverri viku eða ársverki, en vinnustundirnar geta
verið ærið mismunandi, bæði milli atvinnugreina og eins frá einum tíma til
annars innan sömu atvinnugreinar. Af þessum sökum virðist raunhæfasti
mælikvarði vinnumagns vera sá, að mæla fjölda þeirra vinnustunda, sem liggja
að baki framleiðslunni í hverri atvinnugrein. Þessi mælikvarði er hins vegar
ekki tiltækur, enn sem komið er, nema að mjög takmörkuðu leyti og verður því
að nota fjölda vinnuvikna eða ársverkin sem mælikvarða á vinnumagnið meðan
ekki er völ á öðru betra.