Hagskýrslur um mannfjöldaþróun - 01.01.1975, Síða 20

18*
6. AÐSETUR ÁN LÖGHEIMILIS.
Temporary residence.
Samkvæmt lögum nr. 73/1952 um tilkynningar aðsetursskipta (með síðari breytingum) ber að
tilkynna aðsetursskipti eftir þeim reglum, sem þar eru settar. Nýtt lögheimili skal tilkynnt undan-
tekningalaust, en aðsetur án lögheimilis með nokkrum þýðingarmiklum undantekningum (t. d. þarf
námsmaður ekki að tilkynna dvalarstað utan heimilissveitar, og eins er að segja um dvöl utan
hennar við árstiðabundin störf o. fl.). Ár hvert eru því nokkur þúsund manns með skráð aðsetur
annars staðar en á lögheimilisstað. Töflur um slíka tvískráða einstaklinga hafa lítið verið birtar, en
í 9. yfirliti er sýnd tala þeirra eftir lögheimilis- og aðsetursstað 1. desember hvert áranna 1961-70
samkvæmt upphaflegum íbúaskrám.
Pess ber að geta, að starfsmenn á Keflavíkurflugvelli, jafnt hjá íslenskum og bandarískum at-
vinnurekendum, koma allir fram í tölum 9. yfirlits. Sérstök skráning hefur farið fram þar á hverju
hausti og starfsmenn hafa verð taldir hafa þar aðsetur á íbúaskrá, hvort sem þeir dveldust þar eða á
lögheimili sínu. Heildartala þessa fólks kemur fram í yfirlitinu,^ og er ekki unnt að lágfæra tölur
einstakra landssvæða með tilliti til þessarar oftalningar, sem á sér stað á Reykjanes-og Reykjavíkur-
svæðum. Öll árin hafa jafnframt verið taldir starfsmenn sömu aðila í öðrum varnarliðsstöðvum (þ.
e. í Hvalfirði, á Hellissandi, í Aðalvík, á Langanesi og Stokksnesi ). f 9V yfirliti eru þeir taldir
með aðsetursfólki á Keflavíkurflugvelli, en tala þeirra var að jafnaði lág árin 1961-70.
B. FÓLKSFLUTNINGAR.
Migration.
1. EFNIVIÐUR FÓLKSFLUTNINGASKÝRSLNA.
Source of migration statistics.
Töflugerð um fólksflutninga innanlands og á milli landa hófst árið 1961 ogerþvíalltefnitaflna
10-24 um þá nýtt í þessu hefti Mannfjöldaskýrslna.
Töflur um fólksflutninga eru gerðarhvert ár eftir spjöldum þeirra einstaklinga í þjóðskrá, sem
voru skráðir l.desember fyrra árs í ákveðnu sveitarfélagi, en flytja lögheimili sitt þaðan _á næstu 12
mánuðum. Þar við bætast spjöld þeirra einstaklinga, sem fluttu til landsins á sama 12 mánaðatíma-
bili. Ekki er talinn nema einn flutningur lögheimilis hjá hverjum manni á ári, og brottflutnings-
staður er það sveitarfélag (eða erlent íand) v þar sem hlutaðeigandi átti lögheimili í byrjun tíma-
bilsins, en aðflutningsstaður er það sveitarfélag (eða^erlent land), þar sem hlutaðeigandi á lögheim-
ili í lok tfmabilsins. Hér eru hvorki talin með böm á 1. ári (hvergi í byrjun tfmabilsins) né dánir á
árinu (hvergi í lok tímabilsins), og ekki heldur þeir, sem fluttu milli umdæma átímabilinu, en voru
f lokjkss komnir aftur í það umdæmi, þar sem þeir vom heimilisfastir í byrjup.tímabilsins. Tölur
um fólksflutninga eiga þannig ekki við almanaksárið, heldur tímabilið frá desemberbyrjun fyrra árs
til nóvemberloka sama ár.
Menn em skyldir til að tilkynna lögheimilisflutninga jafnóðum og þeir eiga sér stað.en nokkuð
skortir enn á, að menn hlíti þeim reglum, er hér gilda% Eru skýrslur um fólksflutninga því ekki eins
nákvæmar og ella væri. Á þetta einkum við flutninga úr landi (og að nokkru leyti til landsins), sem
eru að talsverðum hluta það seint upplýstir, að þeir verða ekki taldir með flutningum viðkomandi
árs, heldur með flutningum næsta ars á eftir. Þetta þarf ekki að koma mikið að sök. Flutningar
innanlands koma hins vegar flestir fram á sama ári og þeir eiga sér stað.
Þeir, sem fara til dvalar í annað sveitarfélag eða annað land án þess, að umsé að ræða flutn-
ing lögheimilis til viðkomandi staðar, teljast ekki "fluttir", og gildir einu, hvort menn eru skyldir
til að tilkynna dvalarstað sinn, samkvæmt lögum umtilkynningar aðsetursskipta. Breytingar á töl-
um 9. yfirlits (bls. 17*) um tvískráða einstaklinga koma því ekki fram í töflum um fólkstlutninga,
nema lögheimilisflutningur verði jafnframt.
Þeir, sem fara utan til náms.halda yfirleitt lögheimili súiu á fslandi. Fá þeir skráð aðsetur án
lögheimilis í dvalarlandi sínu og eru ekki taldir í töflum um fólksflutninga, nema þeir flytji lög-
heimili sitt út (þ. e. séu teknir af skrá hér heima). Á þessu varð breyting eftir aðfsland gerðistaðili
að samningi Norðurlanda um almannaskráningu, sem kom til framkvæmda l.október 1969', og felur
það m. a. í sér, að sérhver einstaklingur, sem tekinn er á almannaskrá í einu aðildarlandi, skal um
leið felldur af almannaskrá í því landi, sem hann flytur frá. Til jkráningar á flutningum milliNorð-
urlanda eru notuð svo kölluð samnorræn flutninpsvottorð(sjá auglýsingu um almannaskráningu við
fluminga milli fslands og annarra Norðurlanda, í B-deild Stjómartíðinda, nr. 178/1969). Líklegt er,
að tala fólks í flutningum að og frá landinu verði fáeinum hundruðum hærri ár hvert vegna þessa,
en árin 1969 og 1970 gætti breytingarinnar nær eingöngu í tölu brottfluttra af landinu;þar sem náms-
menn, sem komu heim frá námi á Norðurlöndunum þessi ár, voru flestir á íbúaskrá hér á landi.
Þeir, sem fara til útlanda til atvinnudvalar, flytja yfirleitt lögheimili sitt til viðkomandi lands
og teljast þar af leiðandi í flutningaskýrslum. Aðild íslands að samnorrænni almannaskráningu jnun
ekki enn hafa leitt til teljandi breytinga á tölu þeirra, sem farið hafa til annarra Norðurlanda f at-
vinnuskyni, frá þvú sem ella hefði orðið.
fslenskt sendiráðsfólk erlendis heldur lögheimili sínu á fslandi ogtelst þvíekki flutt til útlanda.