Dagblaðið Vísir - DV - 04.01.2010, Blaðsíða 14

14 MÁNUDAGUR 4. janúar 2010 FRÉTTIR
ÍSLENSKI STJÓRNANDINN:
Áhættusækinn, reddingaglaður,
djarfur, óskipulagður, óstundvís,
Davíðssinnaður jeppakarl:
Forseti lýðveldisins mærði íslenska
viðskiptamenn á opinberum vett-
vangi. Klókir viðskipta- og stjórnun-
arhættir þeirra væru arfur sérstæðr-
ar þjóðmenningar Íslands. Á sama
tíma líktu skandinavískir blaðamenn
Íslendingum við sjómenn með full-
ar hendur fjár á fylliríi sem hefðu
enga heildarsýn. Hjá íslenskum al-
menningi varð til ákveðin staðal-
ímynd jakkafataklædda íslenska
bankamannsins sem brunaði í gegn-
um gósen lönd alþjóðlegra fjármála-
markaða á Range Rover-jeppa.
Eitt af þeim viðfangsefnum sem
mikið var talað um á dögum íslensku
útrásarinnar var eðli Íslendinga og
að hvaða leyti íslenska þjóðin væri
frábrugðin öðrum. Fræðimenn og
stúdentar skrifuðu ritgerðir um sér-
stöðu íslenskra bisnessmanna sem
var ætlað að varpa ljósi á velgengni
þeirra hér heima og í útlöndum og
útskýra hana. Eins voru ýmsar stofn-
anir og hagsmunahópar sem létu
vinna skýrslur um íslenska
stjórnandann, kosti hans
og galla. Og nú í timb-
urmönnum efnahags-
hrunsins er ekki úr vegi
að líta á nokkrar af nið-
urstöðunum.
Jeppakarlar sem
litu upp til Davíðs
Rannsókn Níels-
ar Sveinsson-
ar og Haraldar Péturssonar í Há-
skólanum í Reykjavík frá 2005 um
lífshætti, skoðanir og launamál ís-
lenska stjórnandans, bæði hjá ríkinu
og einkafyrirtækjum, ber mikilvægt
vitni fyrir sagnfræðinga framtíðar-
innar um tíðarandann þá. Þeir unnu
rannsóknina í tengslum við loka-
verkefni og skrifuðu grein um hana
í tímaritið Frjáls verslun -
300 stærstu. Spurn-
ingar voru send-
ar til um 600
stjórnenda í
300 stærstu
fyrirtækj-
um Íslands
í einka- og
opinberum
geira.
Sam-
kvæmt rann-
sókninni var
hinn dæmi-
gerði íslenski
stjórnandi árið
2005 svona: „Ís-
lenskur stjórn-
andi
er karlmaður á aldrinum 35-50 ára.
Hann er vel menntaður með há
laun og Davíð Oddsson er sá aðili
sem hann lítur mest upp til. Hann
er sjálfstæðismaður, stundar íþrótt-
ir og ver mest af frítíma sínum á
meðal fjölskyldu og vina. Gengur
ekki í gallabuxum í vinnunni
og verslar fötin sín erlendis.
Hann stefnir á starfs-
lok við 65 ára
aldur, vinn-
ur mikið
og þarf
að bæta
jafn-
vægi
milli
vinnu og
einkalífs,
sérstaklega
ef hann starfar í
einkageiranum.“
„Niður-
stöður
rannsóknarinnar voru áhugaverð-
ar á sínum tíma, en þær eru jafnvel
enn áhugaverðari núna,“ segir Níels
Sveinsson nú, rúmum fjórum árum
eftir að hann vann lokaverkefni sitt.
„Þessi könnun stað-
festi meira og
minna það sem
mann grun-
aði þá.“
Miklu
hærri
laun hér
Þegar
niður-
stöður
rannsókn-
ar Níelsar
og Haraldar
voru bornar
saman við
sam-
bærilega danska rannsókn kom fram
að mikill launamunur var á íslensk-
um og dönskum stjórnendum. Að-
eins fimmtungur danskra stjórnenda
hafði laun hærri en 620.000 krónur
(miðað var við gengi íslensku krón-
unnar árið 2005). Á sama tíma hafði
ríflega helmingur íslenskra stjórn-
enda hærri laun en 700.000 krónur
á mánuði. Laun æðstu stjórnenda í
opinberum fyrirtækjum voru mikið
lægri en í einkageiranum á Íslandi
árið 2005.
Eitt prósent kaus VG
43 prósent íslenskra stjórnenda
höfðu mest álit á Davíð Oddssyni af
öllum leiðtogum árið 2005. Helm-
ingur allra stjórnenda sem tóku þátt í
könnuninni sagðist styðja Sjálfstæð-
isflokkinn, 5 prósent Framsóknar-
flokkinn, 11 prósent Samfylkinguna
og aðeins eitt prósent VG. Einn þriðji
stjórnenda vildi reyndar ekki svara
spurningunni.
„Við spurðum stjórnendur einnig
út í klæðavalið. Þar kom fram mik-
ill munur á stjórnendum einkafyr-
irtækja og opinbera geirans,“ seg-
ir Níels Sveinsson. „Fjögur prósent
stjórnenda í einkageiranum en
19 prósent úr opinbera geiranum
keyptu föt í Dressmann eða versl-
un Guðsteins Eyjólfssonar. Menn úr
einkageiranum keyptu mikið frekar
föt hjá Sævari Karli, Herragarðinum
eða Boss í Kringlunni.“
Íslendingar á síðustu
stundu með allt
Viðskiptafræðingurinn Steinunn
Ragna Hjartar rannsakaði árið 2005
muninn á íslenskum og hollenskum
stjórnunarháttum hjá útibúi Eim-
skips í Hollandi í B.S.-verkefni sínu
við Háskólann á Akureyri. „Saman-
burður á þjóðmenningu Íslands og
Hollands hefur leitt í ljós að lönd-
in hafa lík gildi í mörgum vídd-
um, en helsti munur liggur í lang-
tímaviðhorfi Hollendinga á móti
skammtímaviðhorfi Íslendinga.
Auk þess eru Hollendingar
óvissufælnari en Íslending-
ar. Þetta hefur þau áhrif inn
í fyrirtækjamenningu að Ís-
lendingar verða óskipu-
lagðir og á síðustu stundu
með allt, í augum Hol-
„VIÐ REYNUM AÐ
FINNA ÞAÐ BESTA
ÞANNIG AÐ 1+1
VERÐI 3.“
„EINS OG VENJU
LEGIR
ÍSLENDINGAR GE
RÐUM
VIÐ ALLT SJÁLFI
R!“
„ÉG ER EKKI
VISS UM AÐ ÞAÐ
SÉ HÆGT AÐ VITA
ALLT FYRIR FRAM
ÞÓ ÞAÐ MEGI
HUGSA SÉR
ÞAÐ.“
„ÞAÐ ER ERFITT
AÐ BYRJA Á NÚLLI
ÞVÍ MAÐUR ÞARF
PLATFORM TIL AÐ
BYRJA Á. ÍSLENDINGAR
VILJA LÁTA HLUTINA
GANGA HRATT
FYRIR SIG.“
„EINN PLÚS EINN
VERÐI ÞRÍR“
Vottur af víkingablóði Halldór Ásgríms-
son vildi ekki útiloka að víkingaandinn væri
innrættur í íslenska viðskiptamenn.
Íslensk vinnumenning smellpassaði
„Okkar tími kom,“ voru lokaorð frægrar
glærusýningar Svöfu Grönfeldt um
íslensku útrásina.
STRÁK-
AR Í ÚTRÁS
n Sigrún Davíðsdóttir, fréttaritari
Ríkisútvarpsins í London, hefur
vakið mikla athygli fyrir greinar-
góða umfjöllun um viðskiptaum-
svif Íslendinga erlendis, fyrir og
eftir hrun. Hún vann rannsókn
fyrir Útflutningsráð og IMG ráð-
gjöf árið 2006 sem bar nafnið Ís-
lensk fyrirtæki á Norðurlöndum
- Aðferðir og orðspor. Athugað
var hvernig íslenskir stjórnendur
litu á sjálfa sig og sinn stjórn-
unarstíl og jafnframt hvernig
erlendir aðilar litu á íslenska
stjórnendur.
Rannsóknin byggðist að miklu
leyti á viðtölum við 26 stjórn-
endur og fjölmiðlamenn, bæði
Íslendinga og útlendinga, hjá fyr-
irtækjum á borð við Kaupþing,
Glitni, Magasin du Nord og Mar-
el og dagblöðum á borð við hið
danska Berlingske Tidende og
hið norska Dagens Næringsliv.
Niðurstöður rannsóknarinn-
ar voru í stuttu máli að ís-
lenski stjórnandinn tæki skjótar
ákvarðanir og skipulagið væri
flatt. Sigrún sagði í umræðum
um íslensku útrásina hjá
Viðskiptafræðistofnun
Háskóla Íslands í jan-
úar árið 2007 að henni
fyndist íslenska útrás-
in karladrifin, að yfir-
bragðið væri svolítið
strákalegt og að heilt
á litið væri íslenska
útrásin ótrúlega
karlkyns.
Í niðurstöðum
rannsóknar Sigrún-
ar voru fjöldamörg
nafnlaus ummæli
úr viðtölunum lát-
in fylgja með.
HELGI HRAFN GUÐMUNDSSON
blaðamaður skrifar: helgihrafn@dv.is