Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1903, Side 173

171
Manntalið lijer að framan var að meðaltali hver 10 ár af 19. öldiuni. Síðari dálk-
urinn er meðaltalið leiðrjett eptir liinu framansagða :
1801—10 ... 47.451 manns (leiðrjett 47.351 manns)
1811—20 48.242 - ( 47.942
1821—30 . . 50.859 - ( 50.359
1831—40 56.482 - ( 56.234
1841—50 ... 58.274 ( 58.054
1851—60 64.881 - ( 64.398
1861—70 ... 68.456 — (þarf ekki leiðrjettingar 68 456
1871—80 72.100 — (leiðrjett 71.252
1881—90 ... 70.641 — (þarf ekki leiðrjettingar 70.641
1891—1900 73.835 — (leiðrjett 74.489
1801— 1900 meðaltal... ... 61.122 — ( 60.918
Þegar meðal manntalið hjer í töflunni verður notað við ymsa útreikninga hjer á eptir verða
ávallt notaðar tölurnar í leiðrjetta dálkinum.
Avallt þegar fengist er við mannfjöldaskyrslnr er spurt hve langan tíma þjóðin eða
borgin þurfi til þess að tvöfalda i'búatöluna. Island þarf æðilangan tíma til þess eptir fjölg-
uninni á fyrri öld. Það er ekki öeðlilegt, þegar litið er til þess, hve landið var forsómað
fyrir 1850. Verzlunin kcmst fyrst í eðlilegt horf 1855. Landið fær ekki löggjafar- og fjár-
veitingarvald vfir siuum eigin efnum fyrr en 1874. Ef íslendingar liefðu fengið það hvort-
tveggja 1851, og getað notið Jóns Sigurðssonar í broddi löggjafarvaldsins og fjárveitingarvaldsins
frá 1851—75, þá hefðnm vjer verið búnir að eiga 50 ára íramfaratímabil í löggjöf og pólitík.
Skaðinn við það, að það ekki varð, verður ekki metinn. Framfarirnar sem hjer hafa verið
síðustu 25 árin af öldinni væru þá búnar að vera í 50 ár. 1870 fáum vjer fyrst betri sam-
göngufæri inuanlands en hnakkinn og söðnlinn. Islendingum þokar mikið fram á hverjum
25 árum nú orðið. Fólkstala á íslandi var 1801 .................................. 47.240 menn
1901 (eptir skyrslum frá hagfræðisskrifstofunni í Kaupmannahöfn) .............. 78.470 ---------*
þá er mannfjölgunin 312 manns á hverju ári, og eptir því ættu Islendingar að verða 94.000
hjer nm bil 1950, og þurfa 150 ár til þess, að tvöfalda íbúatöluna.
Að vjer verðum svo seinfara með að tvöfalda /búatöluna 1801 nær vonandi engri átt.
Frá 1881—1900 fæddust fleiri en dóu á landinu 14345 manns. Sjeu þau 20 ár lögð til
grundvallar, þá rettu Islendingir aö verða 94.000 [þegar gjört er ráð fyrir, að 2—300 mamii
flytji sig af landi burtn árlega] 1930. Sje farið eptir síðustu 10 árum eingöngu, þá fæddust
fleiri en dóu 9743 manns, og sama tillit tekið til útflutuinga (2—200 manns árlega), þá ættu
Islendingar að verða 94.000 manns hjer um bil 1920. 100.000 manns hjer um bil 1929, og
200.000 manns hjer um bil 2004. íbúatalan ætti þá að tvöfaldast á 75 árum.
Hverja stefnu fólksfjölgunin tekur er ekki hægt að segja með neinni vissu. En það
synist svo nú, sem Island sje komið inn í menningartímabil, þar sem fáir fæðast tiltölulega,
þar, sem enn færri deyja tiltölulega, þar sem fólksflutningar af landi burt hafa fengið fasta
rólega rás, en eru hættir að vera eins og næmur sjúkdómur, sem gengur sum ár, en sum ir
ekki. Aður var það eins og fólkið gæti ekki komist upp yfir 50.000 manns segir Arnljótur
Ólafsson >þá kæmi morðengillinn geysandi yfir landið — þá tru höfðu menn og kendu hana
öðrum«. Hvernig lijer færi, ef landsmenn yrðu mjög niargir, t. d. 200.000, er efitt að segja.
Ef landsmenn vreru ekki menn til að taka á móti því, þá mundu fleiri deyja tiltölulega en nú.
Fæðingum líklega fjölgaði aptur1.
1) Sem dæmi þess, hve langau tíma ymsar aðrar þjóðir hafa þurft til þess að tvö-
falda fólksfjöldann má nefna :