Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1908, Blaðsíða 50

44
II. Ræktað land.
1. í skýrslunni er stœrð túnanno stundum talinn slælega fram, og i fáein-
um hreppum er hún talin eptir fyrri ára skýrslum. Enginn eii er þó á því að tún-
in stækka víða, og eru betur ræktuð en áður, því [einhverstaðar verða að koma fram
allar þær túnasljettur, sem gjörðar eru.
Stærð túnanna er fyrst í skýrslunni eptir 1880 en í mörgum hreppum var
hennar alls ekki getið framan af. Þetta liefur samt lagast mjög mikið, en þó ætla
þeir, sem kunnastir eru búnaði og l)únaðarliögun, að túnin sjeu of lágt selt í skýrsl-
unum, og reiknað það eptir töðunni, sem af þeim kemur. Búfræðingar álíta að
ekki megi álita að dagsláttan gefi meira að jafnaði en 9 hesta af töðu. Túnin ættu
því að vera 1906 66.000 vallardagsláttur að minsta kosti.
Túnin hafa verið talin í skýrslunum:
1886—90 meðaltal ............... 33.000 vallardagsl...............eða 1.83 QJ mílur
1891—00 — 44.000 — — 2.53 — — .
1901—05 — 53.900 — — 3.03 — —
1906 ........................... 60.581 — — 3.61 — —
Væru 8 hestar af löðu það sem túnin gel'a af sjer að meðaltali, þá væri lúna-
stærðin 75.000 dagsláttur á öllu landinu eða fimtungi meira en hjer er talið. I’að
er hugsanlegt, því túnin liafa ekki verið mæld upp alstaðar á landinu, og þar sem
þau hafa verið mæld liafa breytingar orðið síðan.
2. Flatarmál kálgarða hefur verið á ýmsum limum:
1861—69 meðaltal 382 vallardagsl 0.022 □] mílur
1871—80 — 288 — 0.017 — —
1881—90 — 401 — 0.023 — —
1891—00 — '640 — 0.036 — —
1901—05 — 891 — 0.050 — —
1906 960 — 0.054 — —
Kálgarðar og tún eru þá 3.66 Q mílur.
III. Jarðabætur.
Fyrir 1903 var erfitt að koma skýrslum jarðahótafjelaganna og skýrslum
hreppstjóranna um jarðabætur saman. Jarðabótaskýrslurnar voru samdar fyrir
almanaksárið, en hinar fyrir fardagaárið. Nú eru hvorttveggja skýrslurnar fyrir al-
manaksárið. 1904—06 eru skýrslur jarðabótaríjelaganna strykaðar út úr hreppstjóra-
skýrslunum, og þau ár stendur ekkert í hreppstjóraskýrslunum sem er tekið i liin-
um. Þessi þrjú árin eru engar jarðabætur tvítaldar.
1. Púfnasljettur voru taldar eingöngu i hreppstjóraskýrslunum þangað lil
1893. 1894—1903 er hjer farið eingöngu eftir húnaðarskýrslunum, sem telja þó
minna, en unnið hefur verið á öllu landinu. 1904—06 eru hvorutveggju skýrslurnar
lagðar saman, en skýrslurnar frá hreppstjórunum gjörðar svo úr garði, að þar eru
engar jarðabætur taldar, sem eru taldar í skýrslum húnaðarfjelaganna. Engar jarða-
bætur eru þá taldar tvisvar. Á þennan hált hafa þúfnasljetturnar verið:
1861—69 meðaltal ... 29000 Q faðmar
1871—80 — ... 57000 — —
1881—90 — ... 115000 — —
1891—00 meðaltal... 340000 □ faðmar
1901—05 — ... 559000 — —
1906 ............... 606849 — —