Lögmannablaðið - 01.03.2010, Blaðsíða 16

16 < LÖGMANNABLAÐIÐ – 1 / 2010
Í bréfi sem stjórn Lögmannafélags
Íslands hefur sent Dómarafélagi
Íslands er minnt á mikilvægi þess að
trúnaðarskylda lögmanna sé virt. Bent
er á að á undanförnum mán uðum hafi
ítrekað farið fram húsleitir í húsa­
kynnum lögmanns stofa hér á landi í
tengslum við rannsóknir á meintum
brotum skjólstæðinga lögmanna sem á
þeim starfa. Hafi þessar húsleitir farið
fram að und angengnum úrskurðum
héraðs dómstóls, ýmist að beiðni
sérstaks saksóknara eða efnahags­
brota deildar ríkislögreglustjóra.
Í bréfinu er vísað til 22. gr. lög-
mannalaga nr. 77/1998, um trúnaðar-
skyldu lögmanna, sem áréttuð sé í Codex
Ethicus fyrir lögmenn. Þar er skýrt kveðið
á um að lögmaður skuli aldrei án
endanlegs dómsúrskurðar, sem beint er
að honum sjálfum, eða skýlauss lagaboðs
láta óviðkomandi aðilum í té gögn og
upplýsingar sem hann hefur fengið í starfi
um skjól stæðing sinn eða fyrrverandi
skjól stæðinga. Bent er á að trúnaðarskylda
lögmanna sé ein af þeim grund-
vallarreglum sem gilda um störf lögmanna
alls staðar í hinum sið menntaða heimi.
Tilvist þessarar reglu sé hluti af
réttarvörslukerfinu enda hlutverk hennar
að vernda rétt ein staklings til sanngjarnrar
máls meðferðar fyrir dómi með því að
hvetja til upplýsingagjafar og opinskárra
sam skipta skjólstæðings við lögmann
sinn án þess að eiga á hættu að slíkar
upplýsingar séu notaðar gegn honum
fyrir dómi. Án slíkrar opinskárrar umræðu
um athafnir og/eða athafna leysi
skjólstæðings sé lögmanni nánast
ómögulegt að tryggja skjólstæðingi bestu
mögulega ráðgjöf.
Stjórn félagsins vísar til þess að sú ríka
vernd um trúnað sem löggjafinn veiti
skjólstæðingum lögmanna verði ekki
rofin eða takmörkuð nema brýnir
hagsmunir krefjist og þá jafnan aðeins
samkvæmt skýlausu lagaboði eða að
undangegnum dómsúrskurði. Í þessu
felist að öll frávik frá meginreglunni beri
að túlka þröngt og að gera verði ríka kröfu
til dómstóla að þeir tryggi að ekki verði
gengið lengra en nauðsyn krefur hverju
sinni. Þannig verði að gera kröfu til þess
að heimild til húsleitar sé vandlega
rökstudd og sé takmörkuð við tiltekin
gögn, á tilteknu tímabili, um nánar tiltekið
efni. Sé þessa ekki gætt sé hætta á að
gengið verði of langt gegn rétti
skjólstæðings og þá um leið trúnaðar-
skyldu lögmanna, sem aftur grafi undan
réttarkerfinu í heild sinni.
Loks segir í bréfi félagsins að íslenskt
samfélag gangi nú í gegnum afar sérstaka
tíma og ljóst að mikið álag verði á öllum
helstu stoðum þess, þ.m.t. dómskerfinu.
Slíkt megi þó ekki leiða til þess að gefnir
verði afslættir af þeim grundvallarreglum
sem hingað til hafa gilt, m.a. um réttláta
málsmeðferð við rannsókn og meðferð
máls fyrir dómi. Því hvetji stjórn
Lögmannafélagsins Dómarafélag Íslands
til að minna félagsmenn sína á að missa
ekki sjónar af þessum grunvallarreglum í
umróti komandi missera og brýni
mikilvægi þess að rannsóknaraðgerðir af
framan greindu tagi, sem beinast gegn
lög mönnum og/eða öðrum sem trúnaðar-
skyldur ná til, séu skýrt afmarkaðar og
vandlega undirbúnar þannig að tryggt sé
að ekki verði gengið lengra í slíkum
aðgerðum en nauðsynlegt er. Afrit þessa
bréf var send Rögnu Árnadóttur,
dómsmála- og mannréttindaráðherra.
II
Húsleit á lögmannsstofum
– trúnaðarskylda lögmanna
Lögmannanámskeið
Í lok febrúar s.l. hófst nýtt námskeið til öflunar réttinda til að vera hérðasdómslögmaður og er það í 14. sinn sem slíkt
námskeið er haldið. Alls eru 69 þátttakendur skráðir á námskeiðið að þessu sinni, þar af 46 sem þreyta prófraunina í fyrsta
sinn, en 23 þátttakendur eru af fyrri námskeiðum og aðeins skráðir í einstök próf. Þátttakendur á námskeiðinu koma frá
öllum fjórum lagadeildum háskóla hér á landi sem útskrifa nemendur með fullnaðarpróf í lögfræði.
Líkt og fjallað var um í 4. tbl. Lögmannablaðsins 2009, voru ríflega 1.550 nemendur skráðir í laganám við íslenska
háskóla haustið 2009, en það svarar til um 0,5% landsmanna. Hvaða ályktanir draga má af þessari miklu ásókn í laganám
er erfitt að segja en sjálfsagt hefur nokkuð gott atvinnuöryggi lögfræðinga í ríkjandi árferði einhver áhrif þar á auk
almennrar fjölgunar nemenda sem stunda nám á háskólastigi. Þessi þróun hlýtur engu að síður að leiða hugann að því
hvort raunverulega sé rými fyrir vaxandi fjölda lögfræðinga á næstu árum, að því gefnu að fjöldi þeirra sem útskrifast verði
í sama hlutfalli og umrædd fjölgun nemenda. Einnig verður fróðlegt að sjá hversu hátt hlutfall nýrra lögfræðinga kemur
til með að þreyta próf til réttinda til að vera héraðsdómslögmaður á næstu árum og jafnframt hversu hátt hlutfall
lögfræðinga sem ljúka réttindanámskeiðum muni virkja málflutningsréttindi sín og gerast félagsmenn í Lögmannafélagi
Íslands, en í þessu samhengi má nefna að félagsmönnum í Lögmannafélagi Íslands hefur fjölgað um ríflega 60% á
undanförnum 10 árum.
II
Af vettvangi félagsins