Gripla - 01.01.2002, Blaðsíða 63

SIGRÍÐUR BALDURSDÓTTIR
HUGMYNDAHEIMUR VOPNFIRÐINGA SÖGU
Byggingarlag sagnafrá Austfjörðum1
1. Inngangur
VopnfirðingA saga er nær eingöngu varðveitt í pappírshandritum frá miðri
17. öld og fram til 1900. Það sem gerir rannsóknarsögu Vopnfirðinga sögu sér-
staka er að auk pappírshandritanna er brot af henni til í skinnbókinni AM 162
C fol en það er talið vera frá fyrri helmingi 15. aldar (sbr. Ordbog over det
norr0ne prosasprog'AOl). I skinnbókinni er eitt blað úr Vopnfirðinga sögu en
það er bæði skert og illlæsilegt. Pappírshandrit sögunnar eru talin ættuð frá
eftirriti skinnbókarinnar og það er eyða í þeim öllum sem nemur recto síðu
skinnblaðsins en verso síðan kemur heim og saman við pappírshandritin. Þar
að auki vantar hluta í öll handrit sögunnar næst á undan þar sem recto síða
skinnblaðsins hefst, en þar hefur verið sagt frá vígi Brodd-Helga og fyrstu
eftirmálum. Eyðan í Vopnfirðinga sögu og tilurð skinnblaðsins hefur leitt til
þess að í rúma öld hefur rannsóknarsagan einkennst af viðleitni manna til að
lesa í eyðuna.2 Fyrir vikið er Vopnfirðinga saga ein þeirra sagna sem hefur
fengið minni athygli lfæðimanna sem 13. aldar bókmenntaverk en verðugt er.
Menn hafa sífellt verið að bera Vopnfirðinga sögu saman við aðrar sögur en
nær væri að meta söguna á eigin forsendum eins og hún er varðveitt. I skrifum
þeirra hefur sagan einatt fengið óþarflega hörð og ómakleg ummæli. Þeir láta
þess oft getið að efnistökum höfundar sé ábótavant og honum verði helst til
lítið úr harmrænu efni sínu. Við umfjöllun sína hafa menn reynt að gera Vopn-
firðinga sögu að hefðbundinni deilusögu og skrifa þá einkum um fyrri hlutann
þar sem segir frá samskiptum Brodd-Helga og Geitis en þeir skrifa minna um
samskipti Bjama Brodd-Helgasonar og Þorkels Geitissonar í síðari hlutanum
1 Grein þessi er unnin upp úr MA-ritgerð minni, Vopnfirðinga saga - tilurð og túlkun, sem var
samin undir leiðsögn Ásdísar Egilsdóttur. Ég þakka Svanhildi Óskarsdóttur og Sverri Tómas-
syni fyrir þarfar ábendingar við samsetningu greinarinnar.
2 í MA-ritgerð minni geri ég ítarlega grein fyrir rannsóknarsögu skinnblaðsins og útgáfu Jóns
Helgasonar (1975:1-97) á því.