Gripla - 01.01.2002, Blaðsíða 98

96
GRIPLA
hvörf í frásögninni þegar Bjami hefur vegið Geiti og er eins og honum sé
hreint ekki sjálfrátt, en það er frýja Þorgerðar silfru sem veldur því. Geitir er
bæði fóstri hans og móðurbróðir þannig að drápið er nánast föðurmorð. Rétt
áður en Bjami heggur Geiti er sena þar sem kemur vel í ljós hversu kært er
með þeim og hann iðrast gjörða sinna jafnskjótt og hann hefur unnið ógæfu-
verkið. í Elucidariusi sem var vinsælt kristilegt lærdómsrit og þýtt á norrænu
á 12. öld er sagt að einn sé háttur til þess að syndir fyrirgefist: að ganga í iðran
(Þrjár þýðingar lærðar.94). Þá er iðmnin nefnd í þýðingu á riti Alkvins, Um
kostu og löstu, sem varðveitt er m.a. með Norsku hómilíubókinni í handriti ffá
fyrsta fjórðungi 13. aldar (AM 619 4to). Þar er kafli um það hvemig eigi að
snúast frá syndum, en fyrirgefning synda fæst með sannri iðran og því að
drýgja ekki sömu syndir í annað sinn (Þrjár þýðingar lærðar: 132-139).
Bjama Brodd-Helgasyni er í mörgum heimildum lýst á annan hátt en gert
er í Vopnfirðinga sögu. I Islendingadrápu er hann sagður illskeyttur og að
hann drepi flesta er ollu vígi föður hans (Den norsk-islandske skjaldedigt-
ning:539-545). í Landnámabók er hann kynntur sem „Víga-Bjami“ (IF I:
290). í Kristni sögu er sagt frá trúboðsför Friðreks biskups og Þorvaldar Koð-
ránssonar til íslands. Þar em í upphafi nefhdir stærstu höfðingjamir í fjórðung-
um landsins, fyrir norðan, vestan og sunnan en fyrir austan em meðal annarra:
„Víga-Bjami og Geitir“ (Kristni saga:5). í Vópnfirðinga sögu er Bjami á hinn
bóginn aldrei nefndur Víga-Bjami. Þar er hann fyrst og fremst sýndur sem
friðarsinni og það er því greinilega ætlun höfundar að sýna hann öðmvísi en
þessar heimildir greina frá honum.
Þorkell Geitisson hefur ekki verið viðriðinn deilumar en er hann kemur til
íslands sendir Bjami menn á hans fund og býður honum „sætt og sæmd og
sjálfdæmi" (2001). Þorkell þiggur ekki því hann hyggur á hefndir og gerir í
framhaldinu þrjár árangurslausar tilraunir til að sitja fyrir Bjama sem er varað-
ur við. Loks sendir Þorkell eftir frændum sínum, Grími og Helga Droplaugar-
sonum í þeim tilgangi að „veita Bjama heimsókn og sækja hann með eldi ef
vér getum eigi með vopnum“ (2003). Ekkert verður af förinni því Þorkell tek-
ur sótt og treystir sér ekki til farar vegna vanheilsu. Hér em veikindi Þorkels,
sem hvað eftir annað hefur reynt að fara að Bjama, athyglisverð út frá alkunnu
minni úr heilagra manna sögum um sýnilega birtingu syndarinnar. Þorkell
sýnir af sér ranga breytni með framferði sínu og synd hans birtist í sjúkdómi
sem leggst á hann.
Að loknu þinghaldi gista Þorkell og menn hans í Böðvarsdal hjá bónda
nokkmm, Kára að nafni. Þegar Bjami og menn hans fara framhjá bæ Kára