Gripla - 01.01.2002, Blaðsíða 77

HUGMYNDAHEIMUR VOPNFIRÐINGA SÖGU
75
mannanna eru andstæð. Þórarinn er fulltrúi gamalla viðhorfa þar sem hefndin
er skilyrðislaus. Þorsteinn hvíti er á hinn bóginn maður sem afneitar hefndar-
siðferði samfélagsins og launar illt með góðu.
Þorsteinn stangarhögg er kynntur til sögu sem mikill maður og öflugur og
vel stilltur. Hann er sagður þriggja manna maki og gengur sú lýsing eftir þegar
Bjami telur sér fullgoldið fyrir víg þriggja húskarla með trúnaði Þorsteins. Það
er athyglisvert að í upphafi Þorsteins þáttar fer fram hestaat þar sem hestar
Þorsteins og Þórðar, húskarls Bjama frá Hofi, eigast við. Með hestaatinu er út-
skýrt hvemig Þorsteinn fær viðumefnið stangarhögg til háðungar sér. Við-
brögð Þorsteins við högginu em liður í mannlýsingu hans og kallast þessi bar-
dagi á við graðungabardagann í upphafi Vopnfirðinga sögu þar sem Brodd-
Helgi fær sitt viðumefni. Hér er hins vegar allt með öfugum formerkjum því
Þorsteinn er friðarsinni og göfugmenni og sannar það rækilega með athöfnum
sínum í frásögninni.
í upphafi Vopnfirðinga sögu segir frá því er sauðamaður kemur að rekkju
Þorsteins hvíta, afa Brodd-Helga og segir honum frá hvarfi fjögurra geldinga.
Hann biður sauðamanninn um að leyna því við Brodd-Helga að hvarfið muni
vera af manna völdum en sauðamaðurinn svíkur það. Þorsteinn hvíti veit að
Brodd-Helgi mun ekki láta þess óhefnt og það gengur eftir. En með þessum
viðbrögðum sýnir Þorsteinn hvíti enn og aftur að hann vill forðast að stofna til
deilna jafnvel þótt gert hafi verið á hluta hans. Þorsteini stangarhögg er svip-
að farið og nafna hans. Þegar Þórður hefur lostið hann með hestastafnum
þannig að það sér á andliti hans þá biður hann nærstadda menn um að leyna
Þórarin föður sinn þessu. Þeir hafa þetta hins vegar í flimtingum og það berst
til Þórarins. Þorsteinn veit að faðir hans mun ekki láta þetta óátalið og það
gengur eftir. Með viðbrögðum sínum við högginu sýnir Þorsteinn hins vegar
að hann er friðarsinni sem vill forðast deilur þótt hann hafi verið órétti beittur.
Þorsteinn stangarhögg og Bjami Brodd-Helgason em fyrst og fremst sýnd-
ir sem táknmyndir þeirra sem vilja leysa deilur sínar með friðsamlegum hætti
og hefur Bjami sömu eiginleika hér og í Vopnfirðinga sögu. Auk þess hefur
hann sama skaplyndi og Þorsteinn hvíti langafi hans og framkoma þeirra við
mótstöðumenn er söm. Þeir Bjami og Þorsteinn stangarhögg viðurkenna ekki
hefndarsiðferði gamla tímans, en em samt sífellt hvattir til hefnda af samfélagi
sem krefst blóðhefndar.
Rannveig kona Bjama eggjar hann til hefnda fyrir víg húskarla þeirra og
vísar til almannaróms. Vettvangur þeirrar senu er hjónasængin þannig að hug-
myndin um að hún bregði Bjama um skort á karlmennsku er nærtæk, þótt hún