Gripla - 01.01.2002, Blaðsíða 155

ABRAHAM, NJÁLL OG BYRON
153
um að upplagt sé að ábúendur á Bergþórshvoli gefi þeim á Hlíðarenda mat og
hey. Það þarf engan vitring til þess að sjá að þetta er ekki rétta augnablikið til
þess að gefa Hallgerði ölmusu enda er það í næsta kafla í sögunni sem Hall-
gerður sendir Melkólf þræl í Kirkjubæ. Þegar skerst í odda milli þeirra
Skammkels og Otkels annars vegar og Gunnars hins vegar hefur Njáll bæði
tögl og hagldir í viðskiptum við andstæðinga þeirra félaga. Hann segir Gunn-
ari að hafa engar áhyggjur af þessu og þegar til þingsins kemur afhjúpar hann
ráðagerð sem minnir á þá fyrstu. Njáll sýnir „sálfræðilegan“ skilning á frum-
hlaupi Skammkels, giskar á að Gissur hvíti viti ekki hvemig málum sé háttað
og „lætur það fréttast". Það gerir hann með því að senda Gunnar til þess að
biðja Hrút um að taka málið að sér. Skynugri maður en Hrútur hefði spurt
hvers vegna Njáll tæki málið ekki að sér sjálfur en hann gengur í gildruna
vegna hégómaskapar. Hann er nokkuð vel fjáður, hraustur og ágætlega lög-
fróður. Hann veit sem er að hann gæti orðið skeinuhættur úr því að málsstað-
urinn er góður og þá blasir frægðin og sæmdin við.
Hins vegar bera fylgismenn Gissurar það auðvitað til hans að nú beri hættu
að höndum. Gissur fær tækifæri til þess að bregðast við og skella skuldinni á
Skammkel. Vopnin snúast í höndum þeirra Otkels á hinn háðulegasta hátt.
Skammkell er Njáli vissulega auðveld bráð vegna þess að draumur Skamm-
kels um að láta til sín taka í málarekstri getur aldrei ræst. Engu að síður hefur
Njáll í þessu atriði sögunnar sýnt innsæi og þjóðfélagslegan skilning.
í eftirmálum eftir víg þeirra Otkels og Skammkels kemur svo að kunnu
ráði Njáls um að vega aldrei tvisvar í sama knérunn og rjúfa ekki góðra manna
sætt. Því er svo strax fylgt eftir af lagakrókum þar sem hótað er gagnsókn og
málum drepið á dreif.
Þegar kemur að hestaatinu er Njáll enn og aftur spurður hvemig þetta
muni fara og hann spáir rétt um það eins og annað. Hér er viska Njáls greini-
lega orðin að eins konar frásagnarfyrirhyggju í sögunni, hann veit nóg um það
sem á eftir að gerast til þess að við lesendur getum beðið spenntir eftir því að
frétta meira. Þessi spenna hvílir auðvitað líka á því að hann er ekki óskeikull
eins og sjá mátti í húskarlavígunum. Jafnframt leyfir sagan sér líka stundum
að hafa speki Njáls mjög einfalda. Það er ekki flókið að átta sig á því að
óheppilegt hlýtur að vera að vega tvisvar í sama knémnn og það er heldur ekki
flókið ráð að gefa manni, sem á sér grimmlynda hatursmenn, að rétt sé fyrir
hann að láta engan vita þegar hann leggi af stað í veislu til Ásgríms Elliða-
Grímssonar og bjóða honum að hafa Njálssyni með í för. Gunnar þiggur það
ekki og eins og menn vita fer illa þegar hann fer ekki að ráðum Njáls. Það er