Gripla - 01.01.2002, Blaðsíða 154

152
GRIPLA
Næsta ráðstöfun Njáls sem skiptir sköpum er sú að sækja kvonfang fyrir
yngsta son sinn til höfðingja og í staðinn lætur hann syni höfðingjans dýrmæta
lögfræðiþekkingu í té. Hér er að sjálfsögðu verið að tala um Ásgrím Elliða-
Grímsson og böm hans, Þórhall og Þórhöllu. Enn og aftur er verið að sýna
hvers Njáll er megnugur. Ráðsnilld hans bregst ekki og þekking hans er svo
mikil að hún nægir honum til þess að hækka fjölskylduna í samfélagsstigan-
um.
Njáll ráðleggur Gunnari líka að fara utan. Sú utanferð heppnast prýðilega
enda fer Gunnar þar eftir ráðum Njáls og Njáll tók við öllu fjárfari Gunnars
eins og segir í sögunni og það fór allt vel. Njáll ráðleggur síðan Gunnari að
fara ekki til þings, Gunnar fer ekki að ráðum Njáls og kynnist Hallgerði og
Njáll spáir því að það dragi dilk á eftir sér.
Við fáum svo aftur að sjá ráðsnilld Njáls í brúðkaupi Gunnars og Hallgerð-
ar þegar hann skilur að því er virðist á augabragði hættulegan leik Þráins Sig-
fússonar sem skilur við Þórhildi og biður Þorgerðar. Hann bendir strax á efna-
hag hans og félagslega stöðu því það má ljóst vera að ef Þráinn getur ekki
fengið Þorgerðar getur Gunnar varla fengið Hallgerðar.
I húskarlavígunum verða ráð Njáls vandræðaleg. Hann sér hvað að fer og
varar menn við en fær engu ráðið. Hann segir Gunnari að hann muni þurfa að
láta Hallgerði eigi öllu fram koma, — en mætir með silfrið sem hann fékk frá
Gunnari til þess að greiða fyrir mannvíg sem Bergþóra hefur til stofnað því
Bergþóra kemur að því er virðist öllu fram sem henni þóknast. Sumt af því
kemur honum meira að segja á óvart eins og til dæmis þáttur Þórðar leysingja-
sonar. Bergþóra sendir hann beint í dauðann og Njáll fær þar engu um ráðið.
I húskarlavígunum er sagan að sjálfsögðu líka að leika sér að lesendum,
með því að slá úr og í. Þegar Njálssynir fara að drepa Sigmund virðist Njáll
ekkert vita í sinn haus. Mannlýsingin sveiflast frá hinum alvísa Njáli og yfir í
verulega fáfróðan Njál sem giskar á að þeir bræður séu ekki að fara í sauðaleit
eða laxveiði um háttatíma við alvæpni, og getur sér þess til, eftir það sem á
undan er gengið, að Bergþóra eigi einhvem hlut að máli. Sveiflan í þessari
mannlýsingu er svo mikil að hún hlýtur að gefa lesendum í skyn að það sé
klókindabragð hins skegglausa Njáls að þykjast ekkert vita á þessu stigi máls-
ins. Hann kemur líka áleiðis því ráði sem aftur á eftir að heyrast að: „Vel væri
þá ef svo væri að þá veiði bæri eigi undan“ (44. kafli).
I þessari lotu sögunnar ver Njáll vináttu sína við Gunnar og ráðsnilldin
dugir honum til þess, jafnvel þó að hann missi stjóm á aðstæðum um sinn.
Hins vegar er það dálítið snúið atriði í sögunni þegar Bergþóra telur Njáli trú