Gerðir kirkjuþings - 2003, Qupperneq 7

nærast saman á brauði lífsins og bikar blessunarinnar, orði fyrirgefningar, umhyggju,
náðar, og þiggja þá blessun sem helgar lífið, daginn og veginn, annir og hvíld, gleði
og raun.
Þjóðkirkjan hefur djúpar rætur í íslenskri þjóðarsál og menningu, djúpar rætur sögu og
hefðar, samfélags og trúar. Óg hún markar sín spor í líf þorra landsmanna.
Þjóðkirkjanþarfnast endumýjunar, endumýjunar hins innra lífs. Við einblínum einatt
á formin og skipulagið, byggingamar og fjármálin, en kirkja sem gleymir sér í því
hefur misst sjónar á köllun sinni og ákvörðun. Sú ffeisting er sterk að kirkjan verði
meir í takt við tímann og bergmáli slagorð samtímans í stað orðfæris trúarinnar. Og þó
er orðfæri trúarinnar, bænin, orð Guðs, iðkunin, hið eina sem nærir, sefar, reisir og
lífgar, orðið sem er ekki bergmál tíðarandans heldur ómur heimboðsins frá Kristi:
Komið til mín! Fylg þú mér! Þjóðkirkjan þarf ekki að verða vinsælli, hún þarf að
verða dýpri, heilli og hlú að iðkun hins heilaga og helgun lífsins og virka á þann hátt
sem súrdeig, salt og Ijós í samtíðinni. Hún er hreyfmg í þágu lífsins. Af því að hún
boðar trú sem blessar og reisir. Það er svo margt sem brýtur niður og sundrar. í
miðdepli hinnar kristnu iðkunar og orðs er lind lífs og heilla.
“Ríkið getur ekki trúað”
- fullyrðir leiðarahöfundur Fréttablaðsins í athyglisverðum leiðara nú fýrir skömmu og
tilefnið er þingsályktunartillaga stærsta stjómarandstöðuflokksins á alþingi um
endurskoðun stjómarskrárinnar og ákvæða hennar um þjóðkirkjuna.
Yfirskriftin er hárrétt svo langt sem hún nær, enda fjallar ákvæði stjómarskrárinnar
ekki um það. Að mínu mati fjallar það um viðurkenningu samfélagsins á hlutverki
hinnar evangelisk lúthersku kirkju að þjóna landsmönnum öllum, þjóðinni allri, og
stuðning og vemd ríkisvaldsins til þess að því hlutverki sé sinnt. Stjómarskrárákvæðið
um þjóðkirkjunnar er líka skilgreining á þeim grunni gilda sem þjóðríkið byggir á.
Það em gildi og viðmið sem svífa ekki í tómarúmi hugsjónanna, heldur er viðhaldið,
ræktað og iðkað í samfélagi um trú og sið. Ríkið getur ekki trúað, en ríkisvaldið hlýtur
með einhverjum hætti að láta sér umhugað um trú og sið landsmanna. Og evangelísk
lúthersk kirkja getur ekki samþykkt það að vera lokaður klúbbur um andleg
einkamálefhi. Hvað sem ákvæðum stjómarskrár líður þá vill hún og á að standa á hinu
opinbera sviði, mitt í þorpinu, mitt í borginni, mitt í lífinu, en ekki á jaðrinum. Vegna
þess að fagnaðarerindið er ekki aðeins svör við trúarlegum spumingum né mætir
þröngum trúarlegum þörfum einum sér, það er tilboð um samfélag við Guð í önn og
yndi daglegs lífs, og áhrif hans anda og orðs á samfélag, menningu og þjóðlíf.
Ég hef hvatt til þess að Þjóðkirkjan faki þátt í umræðunni um samband ríkis og kirkju
af einurð. Ég leyfði mér að nota sterk orð þar um á kirkjuþingi í fyrra. Ég vildi með
því hrista upp í umræðunni og vekja til umhugsunar um það við hvað er átt þegar
kallað er eftir aðskilnaði ríkis og kirkju. Þjóðkirkjan verður að vera viðbúin ef svo
færi að þau viðhorf sem síendurteknar skoðanakannanir lýsa í þeim efnum knýja
stjómvöld til að bregðast við.
Ég hef tekið saman greinargerð um fýrirkomulag samskipta ríkis og kirkju í Evrópu
og liggur sú greinargerð hér frammi. Ljóst er að þetta er fráleitt einfalt mál.
Margvísleg tilbrigði em í þessum efnum, en víst að nánast alls staðar er um löggjöf að
ræða um samskipti og ijárhagslega hagsmuni.
5