Gerðir kirkjuþings - 2003, Side 93

VI. Kröfur Kirkjugarðasambands íslands (KGSÍ) um hækkun á fjárveitingum
til kirkjugarða og leiðir sem komu til álita í því sambandi.
Á árinu 2000 bar KGSI sig illa undan bágborinni fjárhagsstöðu kirkjugarðanna, sem
hafi stafað að skerðingu sem hafi dunið á tekjum þeirra. Tilgreint var í bréfi til
sóknamefnda og presta að skerðingin hafi numið rúmlega 40% á tímabilinu 1990 til
1996. Sams konar fullyrðingar komu ffam í fféttabréfi sambandsins og í erindum til
fjárlaganefiidar. I bréfi KGSI til dómsmálaráðherra, dags. 9. mars 2000, var óskað
eftir fundi um þessar skerðingar. I skýrslum sem ríkisendurskoðun tekur saman
samkvæmt ársreikningum kirkjugarða var fjárhagsstaða kirkjugarða í heild ekki mjög
bágborin eða komin í þrot eins og ætla mætti af málflutningi KGSI. Þvert á móti
hefur hagnaður kirkjugarða verið upp undir 15% af tekjum árin 1999-2000. Hins
vegar er staða garðanna mismunandi og jafnvel neikvæð víða á landsbyggðinni,
einkanlega á minni stöðum. Þetta skýrist að hluta til af stærðarhagkvæmni. Eins eru
margir garðar á landsbyggðinni tiltölulega stórir og viðhaldsþurfi, þótt sóknimar þar
séu í dag orðnar afar fámennar, og einstaklingar 16 ára og eldri langtum færri en á
ámm áður. í ljósi þessa má segja að fullt tilefni hafi verið til að skoða hvort ekki
kunni að vera heppilegri grundvöllur fyrir innbyrðis skiptingu fjárveitingarinnar milli
garðanna.
Þann 9. nóvember 2000 kom ffam hjá fulltrúa fjármálaráðuneytisins á fundi í dóms-
og kirkjumálaráðuneytinu með stjóm KGSÍ að til álita gæti komið að setja kirkjugarða
á fjárlög og nema úr gildi hina lögboðnu hækkun milli ára sem tekur mið af hækkun
meðaltekjuskattstofns einstaklinga. í staðinn gæti komið vanaleg fjárveiting í
fjárlögum sem fjallað væri um út frá útgjaldaþörf skv. rekstraráætlun kirkjugarða og
sem hækki milli ára miðað við launa- og verðlagsforsendur fjárlaga á sama hátt og
tíðkast um flesta aðila sem fjármagnaðir eru úr ríkissjóði. Var m.a. bent á að
kirkjugarðsgjaldið hækkar í réttu hlutfalli við laun, en launakostnaður kirkjugarða sé
um 2/3 hluti í rekstri þeirra, og þar sem launahækkun sé meiri en almenn
verðlagsþróun, þá hafi garðamir haft af þessu nokkum ávinning. Einnig stangist þetta
fjármögnunarfýrirkomulag á við útgjaldastýringu með rammafjárlögum og sé
ósveigjanlegt gagnvart breytingum stjómvalda á hverjum tíma eða tímabundnum
útgjaldahreyfmgum hjá kirkjugörðum, t.d. vegna stærri framkvæmda. Fulltrúar KGSI
drógu ekki dul á áhyggjur sínar og bentu m.a. á að staðfest hefði verið í tveimur
skýrslum, sem samdar hafa verið með fulltrúum fjármála- og dóms- og
kirkjumálaráðuneyta á undanfomum ámm, að tekjur garðanna dygðu ekki til að sinna
lögboðnum verkefhum þeirra. Fulltrúi fjármálaráðuneytisins benti á aðra
fjármögnunarleið sem kæmi til álita og fælist í því að breyta reikniviðmiðum fyrir
framlaginu þannig að við árlegar breytingar væri gengið út frá fjölda grafa í umhirðu
og greftrana. Það ætti að endurspegla betur útgjaldaþróunina hjá görðunum.
Framlagið tæki síðan hækkun skv. launa- og verðlagsforsendum fjárlaga. Niðurstaða
fundarins var sú að KGSÍ kvaðst mundu á næstu misserum taka til athugunar og fara
vel ofan í fjármál kirkjugarðanna í landinu og vinna að gerð gjaldalíkans, sem mætti
notast við í tengslum við skiptingu kirkjugarðsgjaldsins til garðanna.
VII. Gjaldalíkan KGSÍ.
KGSI skipaði í framhaldi af þessu vinnuhóp, sem vann síðan að gerð og útfærslu
gjaldalíkans, og lauk því starfi í mars 2003, en þá gaf Kirkjugarðasamband Islands út
skýrslu er ber heitið: Skýrsla um jjármál kirkjugarða. Er þar um ítarlega skýrslu að
ræða, 94 bls. að lengd, þar sem gerð er grein fýrir störfum nefndarinnar, úttektar
91