Skírnir - 01.01.1978, Page 90

SKÍRNIR
88 DAGNÝ KRISTJÁNSDÓTTIR
dreyma um hamingju saman þó að meinbugir séu á því máli
eins og öðrum. Orðrómurinn um ósamkomulag og óheillavæn-
lega þróun mála nær eyrum Eyjólfs. Hann er hins vegar svo
djúpt sokkinn í eigin tilfinningamál að hann leiðir orðróminn
hjá sér þrátt fyrir nokkrar efasemdir:
Hugsaði ég kannski ekki oft sem svo, að séra Jón væri í raun réttri prestur-
inn á Rauðasandi? Ég væri aðeins kapellán hjá honum. Og þess vegna hvíldi
ábyrgðin á honum. Jú, það gerði ég, það veit ég að ég gerði. Og þá hef ég
þó litið svo á, að í þessu máli væri ábyrgðar að gæta. Ábyrgðar, sem ekki var
gætt. (33)
Á brúðkaupsdegi þeirra Ólafar og Eyjólfs færir Páll þeim
fréttina um voveiflegan dauða Jóns Þorgrímssonar. Um leið og
hann færir þeim þessa brúðkaupsgjöf dylgjar hann um að það
sé til ýmiss konar dauði — “ .. . fleiri, sem enginn hefur séð
hrapa .. .“(43) og lesanda er fullljóst við hvað Páll á. Eyjólfi
líka — það sést á viðbrögðum hans.
Hér má segja að fyrsta þætti sögunnar sé lokið og sögumaður
hefji nú frásögn sína af Sjöundármálinu og afskiptum sínum
af því. Vitundin um siðferðilegt afbrot lians gagnvart bróðurn-
um fylgir honum og dragi til tíðinda í Sjöundármálinu er Páll
aldrei langt undan (55,78,117). Eyjólfur hefur hins vegar fengið
bakhjarl og bandamenn í yfirstétt sveitarinnar, stórbændunum
Jóni Pálssyni og Amor Jónssyni.
Eyjólfur Kolbeinsson laðast að Bjarna frá Sjöundá frá því að
þeir hittast fyrst og á milli þeirra liggur einhver strengur sam-
hygðar þaðan í frá sem á rætur sínar að rekja til þessara fyrstu
kynna; sorgar Bjarna yfir dauða litlu höldanna hans og sam-
úðar hins unga Eyjólfs með honum. En þrátt fyrir alla samúð
sína og tilfinningu fyrir missi Bjarna brestur Eyjólf skilning á
honum. Stéttarmunur þeirra kemur skýrt fram þegar Eyjólfur
ætlar að ráðskast með staðsetningu kistunnar í kirkjunni og
Bjarni verður að minna hann á stéttarmun þeirra:
Hér er það bara siður með heldra fólk, sagði hann og færðist undan.
Þetta á þó að heita min kirkja! hrópaði ég upp. Þá horfði hann lengi á
mig. .. Síðan settist hann á einn bekkinn, strauk húfuna sína og stundi
þungan. (15)