Skírnir - 01.01.1978, Síða 107

SKÍRNIR
SYND ER EKKI NEMA FYRIR ÞRÆLA
105
Steinunni. Eyjólfur hefur á þeim tangarhald sem dugir, þ.e.
hina hörðu kenningu sína sem býr í vitund þeirra sjálfra, eins
og áður var talað um.
Guðmundur Scheving er stéttvís maður, fulltrúi hins verald-
lega kúgunarvalds og hann gerir sér engar grillur um miskunn-
semi við seka alþýðumenn. Spurningu Eyjólfs um möguleika
á kóngsins náð í máli Bjarna og Steinunnar svarar hann þannig:
Nei, það er ekki hægt. Til þess eru allt of margir afskekktir bæir hér á
íslandi. Þótt enginn sé kannski afskekktari en Sjöundá. Við getum ekki leyft
okkur að láta það komast upp i vana, að því fólki sé slátrað heima, sem er
einhverjum til óþæginda á einhvern hátt. Það getum við ekkil ... (288)
Dómurinn yfir Bjarna og Steinunni fellur ekki undir „slátrun
heima“ en hann fer samt fyrir brjóstið á Eyjólfi:
Nú erum við þá orðnir manndráparar ltka, sagði ég.
Og Guðmundur Scheving svarar af þeirri skerpu og hrein-
skilni sem hann sýnir Eyjólfi alla jafna:
Mannblót haldast nú víst lengst af, svaraði hann mér með góðlátlegu
brosi: í einhverri mynd! (298)
Hneigð Svartfugls felst að mínu viti í hinni nánast tvöföldu
atburðarás sem gerð hefur verið grein fyrir hér að framan. Ann-
ars vegar höfum við túlkun yfirstéttarmannsins, Eyjólfs Kol-
beinssonar, á því sem gerðist og stéttarlega upphafningu hans
á eigin sök og annarra yfirvalda í Sjöundármálinu. Við hliðina
á frásögn Eyjólfs byggir söguhöfundur hins vegar upp aðra sögu
—■ allt öðruvísi. Samúð hans er með Bjarna og Steinunni, ekki
Eyjólfi, og hann sýnir svo ekki verður um villst að þeim er
„blótað yfirstéttinni“. Siðferðileg og þar af leiðandi félagsleg
uppreisn þeirra ásamt stéttarlegri samstöðu fátæklinganna á
Rauðasandi felur í sér ögrun við boð og bönn þessa þjóðfélags.
Yfirstéttin á hins vegar hagsmuna að gæta í því að vernda þessi
boð og bönn og gæta þess að enginn brjóti þau — nema hún
sjálf.
Þema bókarinnar felst þannig í orðum hins lneinskilna Schev-