Skírnir - 01.01.1978, Qupperneq 180

178
VÉSTEINN ÓLASON
SKÍRNIR
af textafræðilegum (filologiskum) sjónarmiðum og trúir því á
að fastmótaður „texti“ sé í hinum munnlega flutningi endur-
tekinn með litlum breytingum. Segja má að þessi textahugmynd
sé sameiginleg sagnfestumönnum og bókfestumönnum og í raun-
inni er hún sá grundvöllur sem bókfestumenn hafa staðið á í
hörðustu gagnrýni sinni á sagnfestukenninguna. „Hefðar-“ og
„endursamningar“hugtök Lords og Parrys eru ónæm fyrir öllum
þyngstu höggum bókfestumanna. Textahugmyndin hefur hins
vegar gefið þeim tilefni til að hafna svo að segja allri umfjöllun
um þann munnlega „texta“, sem ætti að vera undanfari hins
ritaða, á þeirri forsendu að um hann verði ekkert vitað. Þessi
afstaða er auðvitað í besta samræmi við pósitívismann sem ríkti
í sögulegum akademiskum rannsóknum á fyrri hluta aldarinnar.
Breytt viðhorf til sérkenna munnlega varðveittra frásagna eiga
vafalaust mestan þátt í því að á 7. tug þessarar aldar kemur fram
ný sagnfestukenning eða ný áhersla á mikilvægi munnlegra frá-
sagna, ekki aðeins sem efniviðar eða heimildar fyrir íslendinga-
sögur heldur einnig sem undanfara hinna skráðu texta í form-
legu tilliti. Hér á ég við rit eftir Theodore M. Andersson um
uppruna íslendingasagna, The Problem of Icelandic Saga
Origin,15 og rit hans um frásagnargerð og stíl sagnanna, The
Icelandic Family Saga: An Analytic Reading.10 1 seinni bókinni
er leitað lögmála sem ríki í frásögninni sem heild með aðferð
sem er í ætt við aðferð Propps.
Þótt rannsóknir Anderssons væru unnar vestan hafs í nágrenni
við Lord og seinni bók hans reyndar gefin út í sömu ritröð og
The Singer of Tales er varla hægt að segja að mikilla beinna
áhrifa gæti þar frá Lord (kenning hans og Parrys er nefnd í
einni neðanmálsgrein í Problem) enda má segja að ekki liggi
beint við að bera saman kviður balkanþjóða og lausmálsfrásögn
íslendingasagna. Ári fyrr kom þó út bók vestan hafs þar sem bæði
eddukvæði og sögur eru sett inn í alþjóðlegt samhengi frásagnar-
listar sem dæmi um munnlega frásagnarlist: The Nature of
Narrative eftir Robert Scholes og Robert Kellogg.17 í þessu riti,
þar sem fjallað er um frásagnarhefð Vesturlanda frá Hómer til
nútímans, er fjallað um íslenskar fornbókmenntir algerlega í