Skírnir - 01.01.1978, Page 199

SKÍRNIR FRÁSAGNARLIST í FORNUM SÖGUM 197
kveðskap að vera, þegar þau voru ort — og hafi ruglast minna
saman en títt er um kveðskap, sem gengur lengi í manna minn-
um.“ Lars Lönnroth komst að svipaðri niðurstöðu í grein sinni
um dánaróð Hjálmars sem fyrr var getið. Hann telur að ýmis-
legt bendi til að eddukvæði hafi verið lærð en ekki samin af
munni fram í flutningi, jafnvel þótt munur hafi verið á texta
í flutningi. Þar á hann við þær mismunandi uppskriftir sem til
eru af nokkrum kvæðum og hvernig sama orðalag virðist skína
í gegn jafnvel í latneskri endurgerð Saxa. Hann bendir einnig
á mismun í formúlunotkun þegar bornir eru saman sambaari-
legir kaflar í Beowulf og í norrænu kvæði.
Ég tel það tvímælalaust kost á riti PMS að hann skuli miða
við formúlukenninguna og fylgja afleiðingum hennar eftir út
í æsar. Það hefur ekki verið gert á prenti fyrr og er gagnleg
ögrun fyrir þá sem eru á annarri skoðun. Spyrja má hvort hægt
sé að finna einhverja skýringu á því að norrænir menn eða ís-
lenskir hafi tekið upp á því að muna epísk kvæði nær orðrétt
í stað þess að endursemja þau í flutningi. Nú viðurkenna menn
almennt, þám. PMS, að dróttkvæði hafi verið lærð utan að. Þar
með er hugmyndin um fastan texta raunverulega til staðar þótt
ritlist sé ekki til (ekki má heldur alveg gleyma rúnaristum). Nú
má hugsa sér, og reyndar er að þessu vikið í Saga og samfund,
að dróttkvæðaskáldin hafi lagt sérstaka rækt við eddukvæði
vegna þess kenningaefnis sem þar er varðveitt. Tillaga um lausn
á vandanum gæti þá verið þessi: hetju-(og goða)kvæði eddu eiga
sér eldgamlar rætur með germönskum þjóðflokkum og varð-
veittust þar í „fljótandi“ formi eins og svipaður kveðskapur
gerir einatt, og eins og formúlustíllinn á Beowulf bendir til að
einnig hafi tíðkast með germönskum þjóðum. Eftir að drótt-
kvæðahefðin er farin að festast með Norðurlandabúum taka
eddukvæðatextar að festast þannig að menn taka að festa sér
orðalag í minni. Þetta þýðir auðvitað ekki að menn hafi ekki
notað formúlur í tengingarskyni eða innan um í kvæðunum en
eftirminnilegt orðalag eða vel heppnuð kvæðisgerð gat orðið
fast í geymdinni. Til vitnis um þessa auknu festu gæti verið
tilhneiging sem fram kemur til að skipta kvæðum í erindi, þótt
i