Morgunblaðið - 27.07.2015, Qupperneq 18

18 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. JÚLÍ 2015
www.gulimidinn.is
Hugsaðu um heilsuna
Guli miðinn fylgir
þér alla ævi
Fæst í öllum helstu apótekum,
heilsubúðum og matvöruverslunum
frá upphafi
MULTIDOPHILUS
Meltingin, streita og taugarnar
Stjórnvöld hérlendis hafa lýst því yf-
ir að hér verði tekið á móti 50 flótta-
mönnum samtals á þessu og næsta
ári. Vandi þessa fólks kemur okkur
öllum við. Okkur, þessari ríku þjóð,
ber að gera allt sem í okkar valdi
stendur til að hjálpa þessu fólki.
Borgari.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Flóttamenn
Á flótta Bréfritari fagnar komu flóttamanna.
Stjórnendur Arion
banka fá kaldar kveðj-
ur í hvassri ádeilu Ró-
berts Guðfinnssonar á
bankann sem birtist á
siglo.is þann 5. júní
2015. Ekkert heyrist
frá eftirlitsaðilum
þannig að annað hvort
fer Róbert með stað-
lausa stafi eða eftirlitið
er í molum.
Fréttablaðið birti 19. apríl 2015 á
bls. 23 greinina „Bestu bankarnir“
þar sem Jónas Gunnar Einarsson,
viðskipta- og stjórnunarfræðingur,
fjallar um afkomu bankanna á Ís-
landi og ber saman við banka á Norð-
urlöndum. Arion banki er samkvæmt
greininni með tuttugu og fimm sinn-
um (2.500%) hærri arðsemi á eignir
og sjö sinnum (700%) hærri arðsemi
á eigin fé en Danske Bank. Ástandið
innan íslenska bankakerfisins sam-
kvæmt þessu virðist ekkert eiga
skylt við bankarekstur nágranna-
landanna. Hver er rótin að þessu
„vitlausa og sálarlausa arðsem-
isgræðgiástandi“ sem Jónas talar
um?
Svarið virðist vera skv. Jónasi:
„Óhófleg arðsemisgræðgi með höf-
uðáherslu á samfélagslegan heila-
þvott sem leggur að jöfnu banka-
rekstur og annan fyrirtækjarekstur
sbr. viðtal við bankastjóra Arion
banka (Viðskiptamogginn 11. mars
2015 á bls. 8-9) og blaðagrein Pat-
ricks Jensens af síðum Financial
Times (Viðskiptamogginn 30. apríl
2015 bls. 11).“ Varla er unnt að kom-
ast betur að orði við að lýsa ástandi í
bankamálum okkar skv. pistli Ró-
berts.
Jónas fjallar einnig um hvernig ís-
lensku bankarnir ryksuga peninga af
íslenskum almenningi og fyrir-
tækjum sem séu þrælar „Sér-ís-
lensku hávaxtanna og … kolólög-
legra verðtryggðra lánasamn-
inga …“ þar sem ekkert er hugað að
samfélagslegum málum. Mörg atriði
sem koma fram í grein Jónasar skýra
mjög vel aðgerðalýsingar Róberts
Guðfinnssonar hvernig Arion banki
hirti AFL Sparisjóð.
Eyjan/Pressan birtir
6. júlí 2015 greinina:
„Bankarnir eru krabba-
mein“ (http://
eyjan.pressan.is/
frettir/2015/07/06/
gunnar-smari-
bankarnir-eru-
krabbamein/ ).
Þar er enn og aftur
rakinn fjöldi atriða er
varða hagnað íslensku
bankanna umfram er-
lenda banka og ofsa-
gróða í íslenska bankakerfinu þar
sem meðal annars er bent á að eigið
fé bankanna hafi styrkst um 221
milljarð á rúmum sex árum og að um
135 milljónir renni daglega úr efna-
hagslífinu inn í bankana. „Forsenda
fyrir ógnargróða bankanna sé … að
viðhalda óeðlilegri stöðu bankanna í
efnahagslífinu …“.
Bankarnir soga þannig til sín eign-
ir landsmanna í samræmi við eld-
gamla og aflóga löggjöf um nauð-
ungasölur sem eru þannig að nánast
er ógerningur að verjast nauðungar-
sölu – og það jafnvel þótt bankinn
hafi brotið gróflega gegn þolandan-
um árum saman samanber Hæsta-
réttardóm nr. 812/2013. Aðallega
gera lögin ráð fyrir að þolandinn geti
farið í skaðabótamál ef fjármála-
stofnun brýtur á honum.
Réttur þolandans til að fara í
skaðabótamál við fjármálastofnun
fyrnist hins vegar ekki og það má
leiða líkum að því að jafnvel tugþús-
undir skaðabótamála gætu risið í
framtíðinni gegn bönkunum vegna
vafasamra nauðgunarsöluaðgerða
þar sem oftast nær hefur verið brotið
á þolandanum sem neytanda.
Flest þessara mála brjóta gegn
evrópskum neytendarétti sem Ísland
er aðili að. Allar nauðungarsölur eru
því opin mál og endalaust lifandi í
kerfinu þar sem svo virðist sem
nauðungarsölu ljúki ekki og sé ekki
endanleg fyrr en skaðabótamál gegn
fjármálastofnuninni hefur farið fram.
Bankarnir virðast ekki hafa lagt
neitt fyrir í sjóðum til að takast á við
þessi opnu kröfumál sem í tugþús-
unda tali gætu fallið á þá hvenær
sem er þar sem þeir hafa upp á sitt
einsdæmi túlkað nauðungarsölurnar
sem lokaþátt í innheimtu- og fulln-
ustuferlinu. Miðað við grein Jónasar
Gunnars þá lýkur þessum málum lík-
lega aldrei.
Fjölmiðlar hafa fjallað um að
bankarnir hafi fengið íbúðalán lands-
manna á hrakvirði eftir hrun þannig
að svo virðist sem bankar hafi líklega
hagnast á hverri nauðungarsölu að
minnsta kosti 1000% til 2000% – (10
til 20 falt upphæð skuldar hverrar
fjölskyldu við bankann) miðað við
áætlað hrakvirði sem bankinn
greiddi fyrir íbúðalánin. Þetta gæti
mögulega skýrt meðal annars gríð-
arlega ávöxtun Arion banka umfram
ávöxtun Danske Bank.
Um þessi fjármálamistök fjallar
meðal annars Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson forsætisráðherra í
pistli sínum 7. maí 2012: http://
sigmundurdavid.is/kostnadurinn-af-
skadlegri-rikisstjorn/ og fjallar um
sum af dýrustu mistökum fyrri
stjórnvalda sem ekki verða end-
urtekin – eða hvað?
Samkvæmt ofangreindum blaða-
greinum og pistlum þá virðist
óstjórnleg græðgi hafa verið í gangi í
íslenska bankakerfinu auk þess sem
stjórnmálamennirnir létu plata sig
hroðalega eins og rakið er í pistli Sig-
mundar Davíðs. Allt eftirlit með
þessum hörmungum virðist vera al-
gerlega í molum.
Þarf ekki að setja sérstakan 95%
ofsagróðaskatt á yfirgengilegan
hagnað fjármálastofnana sem hafa
sogað til sín gríðarlegar fjárhæðir úr
vösum landsmanna? Þarna væri
kominn veglegur sjóður til að leggja í
gott málefni svo sem að byggja taf-
arlaust splunkunýjan Landspítala og
hátæknisjúkrahús.
Hvar er eftirlitið með arðsemi
og fullnustumálum bankanna ?
Eftir Sigurð
Sigurðsson
Sigurður Sigurðsson
» Bankarnir leysa til
sín eignir okkar
samkvæmt úreltri lög-
gjöf um nauðungasölur
og lög um neytenda-
vernd eru sniðgengin.
Málið er tifandi tíma-
sprengja.
Höfundur er BSc MPhil bygg-
ingaverkfræðingur.
Árið 1965 gekk
Bjarni Benediktsson,
forsætisráðherra,
fram fyrir skjöldu og
samdi við verkalýðs-
hreyfinguna um
byggingu 1.250 íbúða
fyrir láglaunafólk í
Breiðholti í Reykja-
vík. Þær voru fyrir
efnalítið fólk sem það
gat keypt með áður
óþekktum lánskjörum. Þetta voru
bullandi sértækar aðgerðir sem
margir embættismenn og sérfræð-
ingar voru alfarið á móti. Og
margir sjálfstæðismenn. En sá
gamli hafði síðasta orðið og lamdi
þetta í gegn. Svo segir Styrmir í
bók sinni Sjálfstæðisflokkurinn,
Átök og uppgjör, Veröld, Rvk.
2012. Og enn segir hann:
„Á hverjum sunnudagsmorgni í
margar vikur þetta vor og fram á
sumar kom Guðmundur J. í heim-
sókn að Marbakka í Kópavogi og
ræddi við Rút um stöðuna í kjara-
samningunum. Sjálfur lýsti Guð-
mundur J. þessum heimsóknum á
þann veg að hann væri að ganga í
sunnudagaskóla til Finnboga
Rúts. Niðurstaðan af samtölum
þeirra varð sú að Rútur bað mig
(sem orðinn var tengdasonur hans,
þegar hér var komið sögu) að fara
með tillögu til Bjarna Benedikts-
sonar um lausn á samningunum á
þeim grundvelli að ofangreindar
íbúðir fyrir láglaunafólk yrðu
byggðar.“ En Bjarni tók þessum
tillögum strax vel segir þar. Þessi
skemmtilega frásögn er skínandi
fordæmi um viðræður hinna bestu
manna bak við tjöldin til að leysa
erfið mál.
Nú er svo málum komið með
hjúkrunarfólkið okkar að nú duga
ekkert nema sértækar aðgerðir í
anda gamla Bjarna Ben. og
Hannibals, Björns Jónssonar,
Gvendar jaka og þeirra félaga.
Hækkun launa núna til hjúkr-
unarkvenna um fleiri tugi pró-
senta þýðir einfaldlega sprengingu
í þjóðfélaginu. Nei, nú þarf aðrar
nótur. Bjóða hjúkrunarkonum (og
sjúkraliðum líka!) upp á góðan díl.
Einn liður í því gæti
verið sértækar lánaað-
gerðir til kaupa á
íbúðum með góðum
lánakjörum. Líkt og
þeir vinirnir gerðu
forðum fyrir þá sem
ekkert áttu. Nema þá
bara byggðu þeir
Breiðholtið. Í dag eru
alls konar aðrar að-
gerðir mögulegar í
þeim efnum. Sérfræð-
ingarnir munu auðvit-
að hlæja slíkt út af borðinu. Það
hafa þeir líklega einnig gert forð-
um. En gamli Bjarni sá hvað
klukkan sló.
Nú slær óhug að mörgum við
þeim tíðindum að hjúkrunarkon-
urnar okkar ætli að flytja til Nor-
egs eða annarra landa. Svo er ver-
ið að leggja drög að því að flytja
erlendar hjúkkur inn í staðinn!
Hvers konar rugl er þetta? Auð-
vitað er þetta ekkert annað en bil-
un. Ef hægt er að koma í veg fyrir
svona vitleysu með sértækum að-
gerðum, þá það. Það er ekki leið-
um að líkjast. En að skattyrðast í
fjölmiðlum er sértæk aðgerð sem
ekki gengur upp. Það þarf að
prófa einhverjar aðrar aðgerðir í
þaula. Viðræður hinna bestu
manna bak við tjöldin við deilu-
aðila er þrautreynd aðferð í Ís-
landssögunni. Án þvingunar, dóms
eða laga. Alþingi og ríkisstjórn
virðast hafa klikkað alveg á þessu.
Bara gerðardómur. Sáttanefnd
með valdheimildir við hlið sátta-
semjara var vonlaus. Nú þarf svo-
lítið lag eins og menn notaðu á
sínum tíma þegar allt var orðið
vitlaust.
Að ganga í sunnu-
dagaskóla til
Finnboga Rúts
Eftir Hallgrím
Sveinsson
Hallgrímur Sveinsson
» Viðræður hinna
bestu manna bak við
tjöldin er þrautreynd
aðferð í Íslandssögunni.
Án þvingunar, dóms eða
laga. Gerðardómur er
óyndisúrræði.
Höfundur er bókaútgefandi og létta-
drengur á Brekku í Dýrafirði.