Morgunblaðið - 27.07.2015, Síða 27

MENNING 27
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 27. JÚLÍ 2015
þessu hlutverki og búið fólk undir
háskólanám og atvinnumennsku í
tónlist. Langflestir tónlistarmenn á
Íslandi hafa stundað nám við þá
skóla. Ef að skólarnir tækju hönd-
um saman um að stofna einn sterk-
an skóla á framhaldsstigi sem
myndi bjóða upp á nám í klassískri
sem og rytmískri tónlist held ég að
það myndi styrkja stöðu framhalds-
náms í tónlist á Íslandi til muna og
skapa áhugaverða námsmöguleika
fyrir efnilega tónlistarnemendur.
Slíkur skóli myndi stuðla að öflugu
tónlistarlífi á Íslandi til frambúðar.“
Aðspurð hvort Freyja haldi að
það verði einhvern tíma, segir hún
að það sé vel mögulegt. „Til allrar
hamingju hefur tónlistarmenntun
verið fremur almenn á Íslandi fram
til þessa, en það hefur verið skorið
gríðarlega mikið niður, sérstaklega
hvað varðar framhaldsstigið. Staðan
hefur versnað til muna á síðustu ár-
um sérstaklega eftir að samkomu-
lagið um eflingu tónlistarnáms var
gert. Það væri í raun og veru blekk-
ing að segja að kerfið virkaði eins
og það er núna. Þess vegna verðum
við að bregðast við og sjá til þess að
okkar efnilegustu tónlistarnem-
endur fái þá menntun sem þeir eiga
skilið. Þessir nemendur hafa setið
eftir á síðustu árum og smám saman
hefur námið rýrnað. Ritgerðin snýst
að hluta til um það, hvernig við get-
um undirbúið þessa nemendur vel
og byggt upp gott nám á framhalds-
stigi.“
Hver var ástæðan fyrir þessum
breytingum 2011?
„Eftir hrun var mikill niður-
skurður. Það var skorið niður um 30
prósent til tónlistarskólanna, þannig
að við verðum að átta okkur á því að
staðan var mjög slæm áður en sam-
komulagið var gert. Ein megin-
ástæðan fyrir þessu samkomulagi
voru átthagafjötrar. Nemendur
gátu ekki stundað tónlistarnám
nema í sinni heimabyggð. Hver
nemandi varð því að semja sér-
staklega við sitt sveitarfélag til þess
að geta komið til Reykjavíkur til að
stunda framhaldsnám í þessum
skólum sem sérhæfðu sig í fram-
haldsstiginu. Þetta hafði valdið gríð-
arlegum erfiðleikum á árunum þar á
undan og samkomulagið átti að af-
létta þessum vistarböndum svo
nemendur gætu komið til Reykja-
víkur og stundað nám óháð því hvar
þeir ættu lögheimili. Annað mark-
mið með samkomulaginu var að
bæta upp þann niðurskurð sem
hafði orðið á árunum á undan. En
við verðum að átta okkur á því að
málefni tónlistarskólanna eru lögum
samkvæmt á framfæri sveitarfélag-
anna og ríkið lítur ennþá svo á.
Þessi aðkoma ríkisins átti að vera til
þess að létta af þessum átthaga-
fjötrum, bregðast við almennum
niðurskurði og til þess að efla tón-
listarnám í landinu.“
En hefur þveröfug áhrif?
„Já. Ástæðan fyrir því er þessi
ólíki skilningur sem ríkið og
Reykjavíkurborg leggja í sam-
komulagið. Þetta virðist hafa verið
unnið svolítið hratt og ekki nógu vel.
Sem fyrr segir: Strax sama haust og
samkomulagið er gert leggur
Reykjavíkurborg þann skilning í
málið að ríkið hafi tekið yfir fram-
haldsnám í tónlist á meðan að ríkið
leit svo á að þetta var bara aukið
fjármagn sem það setti í málaflokk-
inn til þess að styrkja hann. Í raun
og veru kemur strax fram þessi ólíki
skilningur. Allar götur síðan hafa
ríki og borg tekist á um þetta. Fjór-
um árum síðar hefur ekki enn feng-
ist lausn á þessu máli. Á meðan fjár-
hagsleg ábyrgð á kennslukostnaði á
framhaldsstigi hefur ekki verið skil-
greind er rekstur þeirra skóla sem
sérhæfa sig í kennslu á framhalds-
stigi í tónlist í uppnámi og framtíð
þeirra óörugg. Ef þetta verður ekki
skýrt í náinni framtíð er líklegt að
ekki verði áfram rekstrargrundvöll-
ur fyrir skólunum nema í mjög
breyttri og fátæklegri mynd.“
Rekur eigið útgáfufyrirtæki
En að þér. Ertu ekki með útgáfu-
fyrirtæki, sem þú stofnaðir sjálf,
stýrir og rekur? Sérðu um allar
hliðar?
„Ég stofnaði útgáfufyrirtæki í
Berlín og hef gefið út nokkra diska.
Ég sé um allan rekstur, dreifingu og
annað sem snýr að útgáfunni. Út-
gáfan kallast Tjara.“
Hvaðan kemur það nafn?
„Það var nú bara skemmtilegt
nafn, eitthvað sem hljómar vel á ís-
lensku og þýsku. En ég átti líka kött
sem hét Tjara og var mikil príma-
donna.“
Hvenær stofnarðu Tjöru?
„Það var um 2009. Ég var að fara
að gefa út geisladisk með tríóinu
mínu í félagi við Hönnu Dóru
Sturludóttur og Daníelu Hlinkovu,
en þeir útgáfusamningar sem okkur
stóðu til boða voru afleitir. Það er
oft raunin, maður afsalar sér rétt-
indum á upptökunum. Það var þá
betra að gefa út sjálfur og hafa alla
þræði í hendi sér. Það hefur gengið
vel og verið mjög lærdómsríkt að
vinna hvert og eitt skref við útgáf-
una sjálfur.“
Finnur maður fyrir því í klass-
ískri tónlist líkt og annars staðar að
fólk sækir sér tónlist rafrænt af net-
inu? Selur jafnvel. Eða gilda aðrar
reglur þegar farið er út fyrir popp-
kúltúrinn?
„Plötusala í klassískri tónlist er
kannski ekki mjög mikil. En þetta
er mikilvægt, bara eins og að hafa
nafnspjald til að geta kynnt sig þeg-
ar maður er að spila. Þá getur mað-
ur gefið eða selt diska þegar maður
er að halda tónleika.
En við treystum ekki á mikla
sölu. Þetta hefur verið skemmtilegt
samvinnuverkefni milli nokkurra
tónskálda, hljóðfæraleikara og flytj-
enda. Þetta hefur verið mjög áhuga-
vert verkefni. En þetta er ekki mjög
gróðavænlegt.“
Vinnur áfram með verkefnið
Hyggstu gera eitthvað meira úr
ritgerðinni?
„Nú er ég að vinna grein upp úr
ritgerðinni um íslenska tónlistar-
klasann, í samstarfi við Runólf
Smára Steinþórsson deildarforseta
viðskiptafræðideildar Háskóla Ís-
lands. Hún mun birtast í tengslum
við Þjóðarspegilinn nú í haust.
Í ritgerðinni er íslenskt tónlistar-
líf greint út frá kenningum um
klasa, það er hvernig fyrirtæki og
stofnanir innan tónlistariðnaðarins
tengjast og hvernig þau geta unnið
saman að því að styrkja tónlistar-
lífið í heild og auka samkeppnis-
hæfni íslenskra tónlistarmanna al-
þjóðlega. Þar skiptir menntakerfið
vissulega miklu máli. Svo vonast ég
auðvitað til þess að ritgerðin nýtist
við frekari stefnumótun í málefnum
framhaldsmenntunar í tónlist á Ís-
landi.“
Komstu að einhverri niðurstöðu í
lokaverkefninu þínu?
„Þær eru nú ýmsar. Ég set þær
þó einkum fram í formi stefnumót-
unar um framhaldsmenntun í tón-
list. Þetta eru því hugmyndir að
ýmsum umbótum í menntamálum,
meðal annars að aukinni samvinnu
og verkaskiptingu milli skóla sem
sérhæfa sig í framhaldsnámi í tón-
list. Einnig legg ég til ýmsar endur-
bætur á háskólanámi í tónlist hér á
landi. En það yrði of langt mál að
telja það allt upp hér.“
Að lokum spurði blaðamaður hvað
væri á döfinni hjá Freyju og fékk
þau svör að hún væri að taka við
sem fræðslustjóri hjá Félagi ís-
lenskra hjómlistarmanna, og hún
hlakkaði mikið til að takast á við ný
verkefni þar. „Það felur til dæmis í
sér að móta menntastefnu hjá félag-
inu og vinna bæði að skólamálum og
kjaramálum. Að vinna að hags-
munum tónlistarmanna og mennta-
málum á sviði tónlistar. Svo held ég
áfram að kenna í Tónlistarskólanum
í Reykjavík þar sem ég er með frá-
bæran nemendahóp sem ég hlakka
til að hitta í haust.“
Morgunblaðið/Golli
Samfélagsleg ábyrgð Freyja
temur nemendum sínum að
hafa áhrif á umhverfi sitt og
samfélagið sem þeir búa í.