Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2007, Page 105

gagnvart þeim sem minna mega sín. Áttunda boðorðið bannar fólki að bera
fram ljúgvitni gegn náunganum og hvetur menn jafnframt til að tala sann-
leika og forðast illt umtal um náungann og hjálpa honum að varðveita mann-
orð sitt. Níunda og tíunda boðorð banna mönnum að girnast eiginkonu, hús
og gæði náunga síns en óska honum þess í stað alls hins besta eins og maður
óskar sjálfum sér og er þar með skírskotað til Gullnu reglunnar.
Ellefta versið skýrir hlutverk boðorðanna. Það er tvenns konar. Annars vegar
auglýsa boðorðin syndina og birta sérhverjum manni að hann sé syndari. Þetta
hlutverk lögmálsins hefur verið nefnt önnur notkun lögmálsins. Hitt hlut-
verkið nefnist fyrsta notkun lögmálsins og tekur til hlutverks lögmálsins við að
kenna hverjum manni að lifa réttu lífi í sinni stétt Guði til dýrðar. Lokaversið
er því bæn til Jesú, meðalgangarans, að hann hjálpi okkur til að lifa frammi
fyrir Guði þar eð eigin verk okkar vekja aðeins reiði Guðs. Það er athyglisvert
að Jesús er ekki beðinn um að gefa okkur hlýðni heldur um hjálp til að lifa fyrir
augliti Guðs. Og þar skiptir trúin mestu eða hlýðnin við fyrstu boðorðin þrjú.
Hlýðnin er afleiðing trúarinnar en trúin er ekki trú á eigin verk heldur aðeins
á verk Jesú Krists. Hann er meðalgangarinn. Hann er réttlæti vort.
Styttri boðorðasálmurinn, Die zehn Gebott kurtz, bendir á boðorðin sem
grundvöll lífs í sælu.15 Upphafið vísar hugsanlega til sögunnar af ríka ungl-
ingnum sem kom til Jesú og spurði hann hvað hann ætti að gera til þess að
öðlast eilíft líf (Matt 19.16-22) og líka til sams konar spurningar lögvitrings-
ins í Lúkasarguðspjalli (Lúk 10.25-37). Jesús svaraði báðum með því að vísa
í boðorðin. Lúther byrjar sálm sinn á sama hátt með því að segja að til þess
að öðlast eilíft líf þurfi maður að halda þau tíu boðorð sem Guð hafi boðið
okkur. Annað og þriðja vers rekja fyrstu boðorðin þrjú eða fyrri lögmálstöfl-
una en fjórða og fimmta vers rekja efni fjórða til tíunda boðorðs. Hvert vers
endar á bænarákallinu Kyrioleys — Drottinn, miskunna þú.
1. Mensch, wiltu leben seliglich
und bey Gott bleyben ewiglich,
Soltu halten die zehn gebot,
die uns gebeut unser Gott.
Kyrioleys.
15 Jenny 1985, s. 226-227.
103