Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2007, Blaðsíða 126

kýs sjálfiir í þeim takti sem hann vill án þess að óviðkomandi aðilar komi þar
nærri. Hér er því ekki aðeins um hefðbundna hvíld að ræða heldur tíma leiks,
afþreyingar, samskipta við sína nánustu og fleira slíks.36 Eða tíma er einfaldlega
varið til þess að vera. Ó-tíminn greinir sig hins vegar frá hinum flokkunum að
því leyti að þegar við lifum tíma af því tagi förum við með hjálp nútímatækni úr
hinni hefðbundnu tímavídd og höfum ótímabundin (asynkronisk) samskipti til
dæmis með því að senda tölvubréf, bregðast við skilaboðum á símsvara, fylgjast
með eldra efni ljósvakamiðla á vefnum o.s.frv. Að skrifa sendibréf upp á gamla
mátann er einnig dæmi um samskipti af þessu tagi.37 Hin hæga handvirka skrift
og sú umþenking sem lagt er í það sem ekki verður strokað út vegna þess að það
er skráð með bleki getur þó leitt til fullnægju og dýptar sem rafræn samskipti
veita ekki. Það eru þó ekki margir sem stunda slíka iðju nú.
Flokkun Skárderud og Jönsson er ekki að öllu leyti sambærileg en þó má líta
svo á að hvíldartíminn í síðarnefndu flokkuninni sé sambærilegur hinum „góða/
langa“ tíma í hinni fyrri. Sameiginlegt er báðum að tilfinningaleg og huglæg
afstaða til tímans skiptir miklu máli auk þess að fólk hugleiði hvernig það ver
tíma sínum og geri glögg skil milli tíma af mismunandi tagi líkt og gert var fyrr
á tímum þegar skýr og formleg skil voru milli helgar og rúmhelgs tíma.
Bandaríski sálfræðingurinn, heimspekingurinn og rabbíninn Michael Ler-
ner er einn þeirra sem leggja áherslu á mikilvægi þess að fólk búi að vitund,
hæfni og möguleikum til að fara úr einni vídd tímans og yfir í aðra til að forð-
ast álag og streitu. Hann ráðleggur fólki óháð trúarskoðunum þess að reyna
það form, siði og venjur, sem sabbatsdagur gyðinga býður upp á til að skapa
sér hvíldartíma eða „góðan/langan“ tíma í líkingu við það sem að framan er
lýst. Til þess þarf aðferðir, siði og venjur, sem þróast í samfélagi fólks og ganga
að erfðum frá einni kynslóð til annarrar og eru því menningarlega háðar jafn-
framt því sem þau móta menningu. Siðir sem þessir hafa lengst af verið sóttir
til trúarbragðanna og felast því í ritúölum eða eru leiddir af þeim þótt þeir
hafi hugsanlega tapað hinum beinu tengslum við trúarbrögðin.38 Lerner er hér
36 Jönsson 2004a, s. 28.
37 Jönsson 2004a, s. 28-29.
38 í veraldlegu samfélagi sem mótað er af einstaklingshyggju hafa oft veraldlegir siðir sem einstaklingur eða fjöl-
skylda hefur komið sér upp leyst hin trúarlegu ritúöl af hólmi. Þegar slíkir siðir eru eigi að síður byggðir á
trúarlegri hugsun eða hugmyndum einstaklinganna sem þá iðka er mögulegt að ræða um nafnlausa trú (anottym
religiösitet) eða einstaklingstrú {privat religiösitet)
124