Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2007, Blaðsíða 101

valdsins kemur hann og veirir mér kraft til að takast á við erfiðleika.“36
Erfiðleikar sem Lúther vísar hér til eru fræðilegar deilur sem trúaðir eiga
í við speki og spekinga þessa heims. Deilurnar efla einmitt trúna þó að hún
virðist eiga við ofurefli að etja. Sigurinn í þeim er viss vegna orðsins sem
kristnir byggja á. Málstaður trúarinnar er öflugri en öll speki þessa heims.
Þess vegna er ekkert betra til fyrir trúna en átök og fræðideilur, því að í
þeim styrkist trúin.37 Þessi skilningur á baráttu trúarinnar sem prédikun
orðsins og fræðilega túlkun þess í átökum við tíðaranda samtíðarinnar er
allrar athygli verð. Meginviðfangsefnið í henni er einmitt að skilja að trú
frá verkaréttlætingu sem Lúther leggur að jöfnu við það að greina hlutverk
ríkjanna og skilgreina samband þeirra. Afstaðan er skýr. Trú og traust á
maðurinn að einskorða við Guð og orð hans. Persóna mannsins og verk-
in sem hann innir af hendi skipta engu máli andspænis því, hvorki það
sem varðar boðandann né áhorfendur.-^8 Vissulega á traust heima í veru-
leika heimsins, en því má ekki veita hjálpræðisvægi. Eftir að hafa bundið
trú og traust mannsins við orð Guðs beinir Lúther sjónum að veruleika
heimsins. Hann tengir umfjöllun sína beint við Rómverjabréfið 13.1-7 og
bendir á að ríkisvaldið sé gott vegna þeirrar þjónustu sem það veitir. Um-
boð þess frá Guði er gott þó að það kunni að vera misnotað. Aðgreining
ríkjanna er skýr. „Keisaranum og yfirvaldinu fylgja ótti, tollar, skattar og
hlýðni. Hjartað vill Guð hafa. En líkami og veraldleg gæði eru yfirvalds-
ins. Yfir þeim ríkir það í Guðs stað.“^
I síðari prédikuninni gerir Lúther betur grein fyrir valdsviði hvors rík-
is um sig og eðli þeirra.
4.2) Prédikun húspostillunnar 31. október 1529^°
Tveggjaríkjakenningin er viðfangsefni þessarar prédikunar. Lúther leggur
áherslu á orðið „gjalda“ í setningunni „[g]jaldið þá keisaranum það, sem
keisarans er, en Guði það, sem Guðs er“ í Matteusarguðspjalli. Hann
segir að Kristur skilgreini með þessu orði verksvið hvors ríkis um sig og
36 WA 10, 1/2, 421.
37 WA 10, 1/2, 422.
38 WA 10, 1/2, 425.
39 WA 10, 1/2, 427.
40 WA 29, 598-605.
99