Morgunblaðið - 01.07.2015, Blaðsíða 6

Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Stofnskrá Innviðafjárfestingar-
banka Asíu (Asian Infrastructure
Investment Bank, AIIB), sem Ísland
er stofnaðili að, var samþykkt á ráð-
herrafundi stofnríkja bankans í Pek-
ing í fyrradag. Ragnar Baldursson
sendifulltrúi skrifaði undir fyrir
hönd Íslands. Þá var ákveðið að
stefna að kosningu forseta bankans á
sjötta undirbúningsfundi stofnríkja,
sem haldinn verður í Tíblisi í ágúst.
Þetta kemur fram í tilkynningu frá
utanríkisráðuneytinu.
Þar kemur jafnframt fram að AI-
IB er fjárfestingar- og þróunarbanki
sem mun styðja aðgerðir til að efla
innviði í Asíu. „Aðild Íslands að
bankanum getur þýtt aukin tækifæri
fyrir íslenskt viðskiptalíf í Asíu, og
er ætlað að styrkja góð samskipti Ís-
lands og Asíuríkja. Stofnfjárhlutur
Íslands miðast við stærð hagkerfis-
ins og er um 0,018% af heildar
stofnfé bankans. Sem stofnaðili
verður atkvæðavægi Íslands þó mun
hærra, eða um 0,28%,“ segir orðrétt í
tilkynningu ráðuneytisins.
Bandaríkin og Japan ekki með
Á heimasíðu AIIB kemur fram að
stofnþjóðirnar séu 50 talsins, þar á
meðal Bretland, Þýskaland, öll
Norðurlandaríkin, Ástralía og Suð-
ur-Kórea. Hvorki Bandaríkin né
Japan eru meðal stofnþjóða, enda
höfðu báðar þjóðir lýst sig andvígar
stofnun bankans. Gert er ráð fyrir að
sjö aðrar þjóðir bætist við sem hlut-
hafar á árinu.Upphaflegt stofnfé
bankans er 50 milljarðar Banda-
ríkjadala, eða sem nemur 6.600 millj-
örðum króna, en til stendur að tvö-
falda það fyrir árslok, í 13.200
milljarða króna.
0,018% stofnhlutur Íslands nemur
því um 17,6 milljónum Bandaríkja-
dala, eða 2,33 milljörðum íslenskra
króna. Þar af koma eingöngu 20%
fjárhæðarinnar til greiðslu, en 80%
stofnfjár getur bankinn kallað eftir
ef þörf er á (stofnfjárloforð). Hið inn-
greidda stofnfé verður samkvæmt
þessu um 470 milljónir króna, sem
greiðist í fimm hlutum á fyrstu
tveimur árum í starfsemi bankans,
samkvæmt upplýsingum utanríkis-
ráðuneytisins.
Í frétt BBC kemur fram að Kína
muni fara með liðlega 30% hlut í
bankanum og verða stærsti einstaki
hluthafinn, með 26% vægi atkvæða.
Indland verður annar stærsti hlut-
hafinn, Rússland þriðji stærsti og
Þýskaland fjórði stærsti.
AFP
AIIB Fulltrúar 50 stofnríkja Innviðafjárfestingarbanka Asíu í Peking í fyrradag að lokinni staðfestingu stofnskrár.
Getur aukið við-
skiptatækifæri í Asíu
 Ísland meðal 50 stofnríkja AIIB  Hlutur Íslands 0,018%
6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. JÚLÍ 2015
Laufey Rún Ketilsdóttir
laufey@mbl.is
„Hafi kaupmáttur ekki aukist í febr-
úar á næsta ári eru forsendur ný-
gerðra kjarasamninga brostnar,“
segir Ólafur Darri Andrason,
deildarstjóri hagdeildar Alþýðu-
sambands Íslands (ASÍ), um verð-
hækkanir birgja sem munu hafa
áhrif á verðlag og kaupmátt.
Bresti forsendur kjarasamninga
er líklegast að þeim verði sagt upp
eða samið verði um viðbótar launa-
hækkanir á móti verðlagshækk-
unum. „Tölur Hagstofunnar sýna þó
að þær verðhækkanir birgja sem
hafa verið í fréttum að undanförnu
hafa ekki skilað sér út í verðlagið, en
ef fer fram sem horfir er gusa á leið-
inni,“ segir Ólafur Darri.
„Nota tækifærið og hækka“
Neytendasamtökin tóku saman
lista yfir verðbreytingar birgja frá 1.
maí 2015 þar sem kemur m.a. fram
að Fjallalamb mun hækka kjötvörur
sínar um 3,5% 1. júlí næstkomandi
vegna nýgerðra kjarasamninga.
Fyrirtækið Hollt og gott slær á svip-
aða strengi og hækkar grænmeti,
salöt og fleira um 3,5% vegna kjara-
samninganna. Myllan hækkar brauð
sitt og kökur um 4,9% og 1,5% þann
6. júlí á grundvelli hækkana á laun-
um, flutningum, rafmagni, húsnæði
og fleiru.
„Í mörgum tilfellum eru birgj-
arnir að nota tækifærið og hækka
verð í skjóli nýgerðra kjarasamn-
inga,“ segir Ólafur Darri, enda hafi
verðhækkanir birgja fyrst komið
fram áður en kjarasamningarnir
voru samþykktir.
Spurður hvernig birgjar eigi að
bregðast við launahækkunum sem
óumdeilanlega fylgi nýjum kjara-
samningum segir hann að þeir ættu
að horfa inn á við í rekstrinum áður
en ráðist væri í verðhækkanir. „Ytri
skilyrði hafa verið hagstæð að
undanförnu, litlar verðbreytingar
erlendis, gengið stöðugt og afkoma
margra fyrirtækja góð. Menn hljóta
því að horfa til þess að hagræða og
draga úr álagningu.“
Segir hann jafnframt að öflugasta
vopnið við verðhækkunum sé að
neytendur séu meðvitaðir um þær
og reyni að sniðganga þá sem hækki
verð. ASÍ heldur úti verðlagseftirliti
sem hefur það hlutverk að halda
neytendum upplýstum um verð-
breytingar.
Forsendubrestur
er yfirvofandi
 Verðhækkanir hjá fjölda birgja setja
forsendur kjarasamninga í hættu
Morgunblaðið/Valdís Þórðardóttir
Hækkun Fjölmargir birgjar hækka
verð í kjölfar kjarasamninga.
Vörukarfa ASÍ hefur hækkað hjá níu verslana-
keðjum af 12 frá því í desember 2014 þar til í byrj-
un júní sl. Hefur hún þannig hækkað meira en sem
nemur breytingu á virðisaukaskatti og afnámi
sykurskatts hjá helmingi verslana.
Mesta hækkunin var hjá Iceland, um 4,8%, Hag-
kaup um 4,6%, Víði um 4% og Kaupfélagi Skag-
firðinga um 3%. Á sama tímabili lækkar vörukarfan
hjá Kjarvali um 3%, Krónunni um 1% og Nettó um
1,1%.
Mat verðlagseftirlits ASÍ er því að breytingar á virðisaukaskatti og
vörugjöldum gefi tilefni til hækkunar á verði matarkörfu meðalheimilis
um u.þ.b. 1,5%. Þegar innihald körfunnar er skoðað eru áhrifin á ein-
staka vöruflokka misjöfn.
Iceland hækkar um 4,8%
VÖRUKARFAN HÆKKAR UMFRAM SKATTKERFISBREYTINGAR
Bjarni Benediktsson fjár-
málaráðherra segir að samstaða
hafi verið um það í ríkisstjórn-
inni að Ísland yrði stofnfjáraðili
að AIIB, Innviðafjárfesting-
arbanka Asíu. Hann telur mestan
ávinning í því fyrir Ísland að vera
með í bankanum frá upphafi
frekar en að reyna að kaupa sig
inn í hann seinna.
„Það gerðist bara á nokkrum
sólarhringum, þegar átti að fara
að loka stofnskránni og mikill
fjöldi annarra bandamanna okkar
en Bandaríkjamenn ákvað að
vera með, að við ákváðum að
vera með,“ sagði fjármálaráð-
herra í samtali við Morgunblaðið
í gær.
Hann sagði að menn hefðu
eðlilega spurt spurninga eins og
þeirrar hvar vöxturinn yrði í
framtíðinni og
hvar eftirspurn
myndi helst
aukast. „Þetta
er í raun og
veru tvíþætt:
Annars vegar
er þetta fjár-
festing og hins
vegar er þetta
leið til þess að
greiða fyrir íslenskum aðilum
sem ætla að fara í uppbygging-
arverkefni á starfssvæði bank-
ans í Asíu. Mér finnst það hefði
verið meiri ábyrgðarhluti að vera
ekki með en að taka þátt. Við er-
um að opna með þessu fyrir ís-
lenska aðila sem munu sækjast
eftir fyrirgreiðslu frá bankanum
vegna verkefna í Asíu,“ sagði
Bjarni.
Ábyrgðarhluti að vera ekki með
BJARNI BENEDIKTSSON FJÁRMÁLARÁÐHERRA
Bjarni
Benediktsson
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
„Það er víða óvenjumikill snjór á af-
réttum, sérstaklega sunnanlands. Er
vandséð hvernig hægt verður að reka
á þessa afrétti, til dæmis Rangár-
vallaafrétt og Landmannaafrétt, fyrr
en eftir miðjan júlí. Þar verður ekki
kominn gróður sem þolir beit, fyrr en
þá,“ segir Sveinn Runólfsson, land-
græðslustjóri, spurður um ástand
gróðurs á afréttum.
Hann segir að gróður sé langt á eft-
ir gróðurfari í góðærinu síðustu ár.
„Bændur segja að gróður í byggð sé
þremur og jafnvel
fjórum vikum á
eftir því sem við
eigum að venjast.
Sömu sögu er að
segja af afréttum,
nema þeir eru
ennþá seinni,“
segir Sveinn.
Hann segir að
ástandið lagist
hægt, sunnan-
lands og austan, vegna kulda í loftinu.
Heldur hlýrra sé norðanlands og
vestan.
Landgræðslustjóri veit til þess að
bændur séu að verða órólegir, þurfi
að reka fé á fjall vegna þrengsla í
heimahögum og sjái fram á að erfitt
verði að halda fénu heima. „Þetta er
staðan sem við búum við og nú reynir
á eigendur stóru fjárbúanna. Menn
verða að haga sínum búskap þannig
að þeir geti búið á eigin landi en ekki
á annarra manna landi í óþökk
þeirra.“
Siðleysi gagnvart gróðri
Einhver upprekstur hófst á
Austurafrétt Mývetninga 10. júní, að-
eins sex dögum seinna en venjulega.
Þá skilst honum að bændur í Fljóts-
hlíð hafi byrjað að reka á Fljótshlíð-
arafrétt 22. júní, um tíu dögum seinna
en á síðustu árum. „Ég tel þetta allt of
fljótt, miðað við gróðurástandið. Það
segir sig sjálft að á þessu síðbúna vori
og sumri getur ekki verið kominn
gróður á afrétti sem þolir beit. Ég
efast ekki um að sauðféð hefur alveg
lifað þetta af, en þetta er siðleysi
gagnvart gróðrinum,“ segir Sveinn.
Hann notar sömu orð um þá athöfn
bónda í Hornafirði að byrja að flytja
geldfé í Lónsöræfi í maí og flytja ann-
að fé snemma í júnímánuði.
Ekki kominn gróður
sem þolir beit á afrétti
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Rekið á fjall Meira er orðið um að fé sé flutt á bílum eða kerrum á afrétt og
gamli siðurinn að bændur reki féð ríðandi á hestum er að mestu aflagður.
 Bændur víða órólegir og sumir eru byrjaðir að reka á fjall
Sveinn
Runólfsson