Jökull - 01.12.1956, Blaðsíða 22

Joset, A. & Holtzscherer, J. J.: 1953. Sondages
séismiques au Groenland. Ann. de Géophysi-
que, 9, 4.
— Expédition Franco-Islandaise au Vatnajök-
ull, mars-avril 1951. Résultats des sondages
séismiques. Jökull, 4.
Jungfrau: 1941. Carte Nationale Suisse, Feuille
264, 1 /50.000éme. Service topographique
Fédéral.
Holtzscherer, J.J.: 1954: Cf. Expéditions Pol-
aires Fran^aises.
Holtzcherer, J. J. & Robin, G. de Q.: Depth of
Polar Ice Caps. The Geogr. Journal, CXX, 2.
Kasser, P.: 1953. Quelques données glaciologi-
ques du bassin de la Massa. Société Hydro-
technique de France.
Klebelsberg, R. v.: 1948. Handbuch der Glet-
scherkunde und der Glazialgeologie. Wien.
Martonne, E. de: 1947. Traité de Géographie
Physique. Paris.
Meinardus, W.: 1926. Die hypsographischen
Kurven Grönlands und der Antarktis und
clie Normalform der Inlandeisoberfláche.
Peterm. Geogr. Mitt., 72.
Priestley, R. E. & Wright, C. S.: 1922. Glacio-
logy. London.
Rist, S.: 1952. Snjómæling á Vatnajökli 27. marz
til 24. apríl 1951. Jökull, 2.
Romanovsky, V. & Cailleux, A.: 1953. La Glace
et les Glaciers. Paris.
Thorarinsson, S.: 1940. Present Glacier Shrink-
age and Eustatic Changes of Sea Level. Geo-
gr. Ann. Stockh., 22.
— 1953. Some new Aspects of the Grimsvötn
Problem. Journal of Glaciology, 2, 1'4.
ÁGRIP.
Hér með lýkur ritgerð þeirri um Vatnajökul,
eftir franska jöklafræðinginn A. Bauer, sem birt-
ist að nokkru í síðasta hefti Jökuls. Kemst höf.
að þeirri niðurstöðu, að Vatnajökull sé skyldari
jöklum tempraða beltisins en meginjökli Græn-
lands. Ut frá þykktarmælingum Fransk-íslenzka
leiðangursins reiknast Bauer meðalþykkt Vatna-
jökuls vera 420 m, og rúmmál jökulsins 3520
teningskm. Rúmmál Grænlandsjökuls reiknast
honum vera 2.6 milljónir teningskm.
FLOSI BJÖRNSSON:
Kvíárjökull
Kvíárjökull er einn hinna einkennilegustu
skriðjökla, er koma frá Oræfajökli. Upptök hans
má rekja hátt upp í hlíðar Oræfajökuls, og eru
þau víðast brött, einkum neðan til. Síðan fellur
jökullinn fram djúpan dal milli þverhníptra
fjalla og teygir svo úr sér nokkuð fram á slétt-
lendið og breikkar, en þar hefur hann einnig
aðhald, þar sem eru hinar miklu öldur um-
hverfis hann, Kvíármýrar- og Kambsmýrarkamb-
ar. Mun láta nærri, að hæð þeirra sé víðast
nærfellt 100 m yfir sléttlendið, er þeir hvíla á.
Báðir eru hvassbrýndir, sums staðar á Kambs-
mýrarkambi er eggin svo þunn, að rétt aðeins
verður gengið eftir henni.
Ekki munu heimildir fyrir hendi frá fyrri
öldum um myndun eða útlit Kambanna. Að-
eins er minnzt á Kambsskarð, í máldaga Hnappa-
vallakirkju, sem talinn er frá 1343, þar sem hún
á „í Kvískerjalandi skóg í millum Ivambsskarðs
og Vattarár —Varla getur verið um annað
að ræða en örnefni í Kambsmýrarkambi og
svæðið þar norður af, svonefndar Oldur, og
þótt þar í grennd vaxi nú ekki skógur, er ekki
ólíklegt, að svo hafi getað verið fyrrum, því
að á Oldum virðist blásið land, og hafa jafnvel
til skamms tíma sézt þar leifar birkigróðurs.
Vattará mun þá vera sama áin og nú kallast
Stórilækur.
Utan Kambanna sjást og jökulöldur, eða
minjar þess að skriðjökull hafi einnig verið þar
að verki, áður en þeir urðu til í núverandi mynd.
Ymis einkenni umhverfis benda til, að hin
djúpa lægð milli fjallanna, er jökullinn liggur í,
muni upphaflega að meira eða minna leyti
mynduð við eldsumbrot, en ekki verður það
nánar rætt hér.
Ofan við sjálfa jökulkverkina er klettabelti
nokkurt (1208 m). Er allt annað en næðissamt
við klettinn þann, því að mjög oft brotnar af
jökulbrúninni uppi á honum, og malast jak-
arnir í fallinu. Hrynja þá jökulfossarnir niður
klettinn með dunum og dynkjum. Heyrast
dynkirnir oft langt fram á sandinn, einkum ef
vindátt er af jöklinum. Frá þessum kletti kem-
ur líklega aurrák sú, er kemur í Ijós neðan til
20