Jökull - 01.12.1956, Blaðsíða 29

Barkárjökull. Héðinsskörð t. v. eru sennilega
hæsti fjallvegur landsins. — The Hédinsskörö,
an old mountain track 1200 m a. s.
A efri lijalla byrjar gróður, aðallega smjörlauf
og fjandafæla, en á hinum neðri maríustakkur,
vallarsúra, berjalyng og axgrös á stangli.
Gisti um nóttina á Barká.
6. BARKÁRJÖKULL.
Sunnudag 30. júlí. Veður gott og bjart eins
og flesta undanfarna daga. Hélt af stað kl. 08.30
eins og leið liggur að Baugaseli. Er þangað li/,
klst. gangur frá Barká. Baugasel er um 270 m
yfir sjávarmál.
Bóndinn í Baugaseli, Friðfinnur Sigtryggsson,
var fús til að fylgja mér upp á jökul, og korn-
umst við af stað um 11-leytið. Hann varð að
ríða folaldsmeri, en folaldið vildi ekki elta.
Urðum því að reka um 20 stóðhross á undan
okkur upp í dalbotn.
Baugasel er lítil jörð og afdalaleg, túnið
grýtt, en dalurinn allgrösugur inn í botn, hagar
góðir og slægjur sæmilegar. Kemst Friðfinnur
því furðuvel af með sína sjö syni á aldrinum
2—22 ára.
Barkárdalur stefnir beint vestur í fjöllin. Úr
botni hans liggur Skarðsárdalur til NV (ekki
nafn á kortinu). Þaðan kemur Skarðsá og
nokkru framar tvær Tungnahryggsár, heimari
og fremri. Milli þeirra er mjór hlíðargeiri, sem
nefnist Tungnahryggur, og liggur þar leiðin
yfir Tungnahryggsjökul til Kolbeinsdals. Sunn-
an við Skarðsárdal er Péturshnúkur — á barmi
Barkárdals, — að sögn Friðfinns og áttræðrar
konu, sem lengi hefur dvalizt í Baugaseli. Hnúk-
ur þessi mun vera um 1240 m, en á kortinu
virðist nafnið eiga við 1397 m hnúkinn norðan
og austan við Hólamannaskarð.
Fyrir miðjum dalbotni blasa við Héðinsskörð
í skálareggina. Teygir sig þar brattur jökulgeiri
yfir skarðið, og nokkur jökulklíningur var á
fjallsegginni í kring. Skarðið er 1210 m hátt
og sjálfsagt hæsti fjallvegur á landi hér.
Norður af Héðinsskörðurn er alllöng, þver-
brött fjallsegg, en þá kemur Hólamannaskarð
vestur úr. Nær jökull þar í gegnum skarðið, en
norðaustan að því stendur fjallsröðull með 1387
m hnúk nyrzt (Péturshnúk?).
Barkárjökull hefur áður náð 1.5—2 km lengra
fram en nú er. Er þar gróðurmikil, samanvafin
alda, en innan við hana að mestu gróðurlaus
botn. (Alda þessi kvað heita Húðarhólar, og
er það nafn auðskilið af útliti hennar). Gróður-
mörk eru í hlíðunum skáhallt upp með botn-
inum. Hlíðarnar eru grænar ofan við þau, eink-
tim að norðanverðu.
Húðarhólar eru um 475 m y. s. Þeir eru 100
—200 m frá gróðurlausa jökulbotninum og um
20 m hærri en árfarvegurinn, þar sem grjótbotn-
inn byrjar, en það mun vera 455 m yfir sjó.
Fyrir miðjum jökli er hjalli fram undan
jöklinum. Hæð jökuljaðars á miðjum hjalla var
um 900 m. Sunnan hjalla er kvos nokkur, þar
sem jökuljaðar er talsvert lægri. Er jökulbunk-
inn þar hár og brattur en ósprunginn.
Á hjallanum voru sett þessi merki:
Bi varða á stórum steini og 17 m ofar Bo,
einnig varða á stórum steini. Frá Bo að
snjó voru 10 m, en um 15 að jökuljaðri.
Jökulbrúnin allmjög grjótborin. Mun það
vera lausagrjótið úr jökulstæðinu eða innri alda,
sem þiðnar af.
Við Friðfinnur gengum upp jökulinn, og sást
sums staðar vart í hann íyrir aur og grjóti,
nema þar sem sprungur voru opnar. Virðist
jökullinn þarna mjög þunnur. Snjólína var um
1030 m á jöklinum. Má ætla, að hún hafi orðið
yfirllOO m áður en sumri lauk. — Gengum við
nú suður yfir jökul nálægt snjómörkum. Voru
þar smásprungur, en ekki hættulegar. Sunnan
að jökulbotninum er hár klettaröðull, sem end-
ar í brattri hyrnu á suðurbarmi Barkárdals.
Stefndum við í lítið skarð í röðlinum, og ætlaði
ég að komast þar yfir í botn Myrkárdals um
Gíslaskarð.
En þegar á röðulinn kom, varð allt annað
uppi. Við okkur blasti jökulkvos girt þverhnípt-
um klettaeggjum á þrjá vegu.
Þessi kvos er ekki sýnd á uppdrætti Islands
(Bl. 63 1930—38). Jökullinn er að mestu dauður,
en hefur áður náð alveg fram (norður) á barm-
27