Jökull - 01.12.1967, Qupperneq 83

Vatnajökulsleiðangur 1967
Vorið 1967 gerði Jöklarannsóknafélagið út
leiðangur til Tungnaárjökuls og Grímsvatna.
Verkefni þessa leiðangurs var tvíþætt. Athuga
skyldi, að venju, breytingar á Grímsvatnasvæð-
inu og mæla vetrarákomu þar og á öðrum stöð-
unr eftir því, sem ástæður leyfðu. Einnig skyldi
gera þyngdar- og landmælingar á Tungnaár-
jökli. Landmælingamenn voru Sigmundur Frey-
steinsson, Steingrímur Pálsson, Ari Trausti Guð-
mundsson og Vilhjálmur Þór Kjartansson.
Þyngdarmælingamaður var Sven Þ. Sigurðsson
og ökumaður Carl J. Eiríksson. í Grímsvatna-
ferð fóru Halldór Gislason, Gunnar Guðmunds-
son og Hörður Hafliðason. Með í för til Jökul-
heima var einnig Pétur Sumarliðason til að
annast veðurathuganir þar. Fer hér á eftir tit-
dráttur úr dagbókum Halldórs, Sigmundar og
Svens.
Leiðangurinn lagði af stað til Jökulheima kl.
8,15 að morgni hins 10. júní og voru þrír bílar
í förinni inn að Tungnaá. Þar var einn (R
2417) eftir skilinn, en lraldið áfram á Mósa
Guðmundar Jónassonar og Rauð Jöklarann-
sóknafélagsins. Snjólítið var og færð góð. Kom-
ið var í Jökulheima kl. 21,15 og þegar tekið
til við undirbúning jökulferðar. Gert var við
belti á Jökii I, vatnskassi settur í Jökul II og
fleira lagfært.
Suðaustan slagveður skall á aðfaranótt 11.
júní og var haldið kyrru fyrir þann dag, enda
var Tungnaá talin ófær. Bílarnir voru undir-
búnir til jökulferðar og loftnet sett upp fyrir
Pétur.
Hinn 12. júní var farið á fætur um 6-leytið
og hafizt handa um að koma farangrinum og
báðum snjóbílununr inn á jökul. Grímsvatna-
farar skildu við Tungnaárjökulsmenn kl. 13,15
og héldu af stað í Kugg með stefnu á Svía-
hnúk vestri. Þegar þeir komu á línuna Páls-
fjall—Kerlingar grófu þeir gryfju (Gryfja I).
A/ar þykkt vetrarlagsins 310 crn og vatnsgildi
urn 1850 mm.
Kl. 17,00 var lagt af stað frá gryfju í frost-
leysu og allgóðu færi og kornið á Grímsfjall kl.
23.40. Var þar haldin veizla góð.
Hinn 13. júní var létt þoka yfir Grímsfjalli
til hádegis. Þá birti á fjallinu, en Grimsvatna-
lægðin var full af þoku, svo ekki voru tök á
að fara þangað til mælinga. Dyttað var að
Kugg, snjó mokað frá skálanuin og hann bikað-
ur. Segja má, að skálinn sé í mjög sæmilegu
ástandi. Þó er hann nokkuð saggaður að innan
og mygla og grá í bitum við loft. Texið gúlp-
ar inn allvíða. Hiti undir gólfi mældist 5 °C,
en þar var nokkur trekkur.
Hinn 14. júní lá þoka yfir allan daginn.
Hiti um frostmark. Lítið aðhafzt.
Hinn 15. júní kl. 05,30 var þess freistað að
fara niður i Vötn. Var þá sunnan kaldi og frost
3° C. Þegar komið var niður af fyrsta hjalla
huldist allt þoku og var því snúið aftur til
skála. Veðurhæð jókst og tók að snjóa.
Aðfaranótt 16. júní skall hann á með norð-
an strekking og jók frost. Um hádegið var snjór
hreinsaður úr Kugg og honum komið í gang.
Siðar um daginn lægði nokkuð og hitinn fór
upp í frostmark, en skafrenningur hélzt þó
áfram. Kl. 16,40 birti upp og var þá þegar liald-
ið niður í Grímsvötn. Snið var mælt að venju
frá Gríðarhorni yfir Grímsvatnasléttuna að
Stóra-Mósa. Hæðarmunur kollsins á Stóra-Mósa
og kvosarinnar fyrir neðan hann, mældur með
augnspegli, reyndist vera 53,5 m, en var 78 m
1. júní 1966 og hækkun yfirborðs siðan hefur
því orðið 24,5 m, en þess er að gæta, að mæl-
ingin 1966 var aðeins gerð með flugvélarhæðar-
mæli. Miðsvæði Grímsvatnasléttunnar var um
24 m hærra en yfirborð kvosarinnar við Stóra-
Mósa.
Við Stóra-Mósa slitnaði belti í Kugg og var
gert við það þar. A miðri línunni Gríðarhorn—
Stóri-Mósi var borað niður úr vetrarlaginu og
reyndist þykkt þess vera 405 cm, en vatnsgildi
urn 2380 mm.
Er komið var á Grímsfjall um miðnætti
grúfði þar þoka yfir og var ákveðið að fresta
heimför frameftir nóttu í von um að birti.
Kl. 06 þjóðhátíðardaginn var lagt af stað
lieimleiðis. Sá þá vart út úr augunum fyrir
þoku og sóttist ferðin því hægt vestur fyrir
JÖKULL 17. ÁR 317