Jökull - 01.12.1971, Qupperneq 78

ATHUGASEMDIR OG VIÐAUKAR
Haustið 1971 voru lengdarbreytingar mæld-
ar á 48 stöðum. Jökuljaðar hafði gengið fram
á 9 stöðum, haldizt óbreyttur á öðrum 9 stöð-
um, en hopað á 30 stöðum. Heildarniðurstaðan
er ámóta og undanfarin ár, enn halda jökl-
arnir áfram að hopa.
Tungnaárjökull hjá Jökulheimum dregur að
sér athyglina, enn sem fyrr. Nú hefur hann
stytzt um 77 metra. Frá því, er mælingar hóf-
ust hjá Jökulheimum 1953, liefur hann hopað
um 1291 m.
Eins og lesendur Jökuls kannast við kom
það fram í grein Sigmundar Freysteinssonar
um Tungnaárjökul í Jökli 1968, að Tungnaár-
jökull hljóp fram á árabilinu 1915—20 og svo
aftur 1945, og nú liggur hann óhreyfður, bráðn-
ar aðeins og hopar þar með. Hve lengi heldur
svo áfram?
Snæfellsjökull
Síðastliðinn vetur (1970/71) var snjóþungur,
einkum á Vesturlandi. Þar snjóaði mikið síðari
hluta vetrar. Þrátt fyrir sólríkt sumar eru miklir
skaflar óleystir, segir Haraldur Jónsson í Gröf.
Hinn 29. sept. 1971 var 28 cm haustsnjór neðst
á jöklinum.
Kaldalón
í bréfi segir Aðalsteinn á Skjaldfönn: „ ...
hríðarkast gerði 20. sept., svo að ekkert varð
úr mælingu á þessu hausti, fé fennti; upp á
fjalli voru allt að 5 m djúpir skaflar. í öðru
lagi var geysimikill snjór frá síðasta vetri, sem
liuldi allan jökulinn i haust, nema smá
skjamba, rétt hæst við Votubjörgin. A síðasta
vetri var hér tíð vond, norðanhríðar og oft
mikill snjóburður, þó mest í sumarmálahretinu
17.—22. apríl 1971. Þegar það hret birti upp,
var hér að norðanverðu í dalnum slétt af brún-
um, enda nær hann sér ekki hér megin, þegar
hann er mikill út í norðrinu. Eg hef aldrei séð
jafnmikið snjódýpi hér upp af bænum, eins og
eftir þetta hret. Tel ég, að þar sem skaflinn var
dýpstur hér upp af bænum, hafi þykkt hans
verið 25—30 metrar. Af þessum snjó var eftir
6—8 metra þykkt lag í haust og dálítið af eldri
snjó undir því. Eg tel, að síðasti vetur hafi
verið hér með þeim verri, sem komið hafa frá
1940, innistaða á fé varð þó meiri 1951, var
76 JÖKULL 21. ÁR
þá 95 dagar, en á síðastliðnum vetri ekki nema
84 dagar.“
Leirufjarðarjökull
I bréfi með mælingaskýrslunni segir Sólberg
Jónsson m. a.: „Vetrarsnjórinn þakti nálega
95% af yfirborði jökulsins þann 2. sept. Voru
skaflar í Leirufirði meiri en nokkru sinni áður
á sama tíma og sást hvergi í snjó frá 1969.
Skaflar voru í ca. 50 m hæð y. s. I jöklinum
sjálfum sást hvergi sprunga og þar, sem áin
kemur undan jöklinum, var ekkert port, vetrar-
snjórinn sleikti vatnsyfirborðið."
Gljúfurárjökull
Vignir Sveinsson tekur fram: „Jökull sléttur
og lítt sprunginn, æði mikil niðurföll. Fannir
minni í fjöllum en á sama tíma í fyrra, enginn
nýr snjór á jöklinum.“
Hofsjökull
Halldór Olafsson tekur fram, að Nauthaga-
jökull hafi breytzt lítið síðan í fyrra haust,
jökuljaðar brattur og lónið ámóta nú og þá.
Ofarlega á jöklinum ber þó meira á sprungum
en i fyrra haust. Vesturjaðar Múlajökuls hefur
litið breytzt, en 300 metra inn á jöklinum er
jökulísinn að rísa og springa. Þá er heljarmikil
sprunga að opnast skammt sunnan við mæl-
ingastaðinn. Við suðurjaðar Múlajökuls hafa
orðið miklar breytingar frá haustinu 1970. Þrír
miklir gúlpar rísa hver upp af öðrum sundur-
sprungnir. Raunar hefur allur jökullinn upp
af mælingastaðnum risið. Komið er 10 m stál,
þar sem gengið var á sléttan jökulinn í fyrra,
víða er stálið 15 m. Hlaup jökulsins virðist
rétt að hefjast, hann hefur ýtt nýsnævi á und-
an sér og svo var að brotna úr honum meðan
staldrað var við. Nálega 200 metra langt (NV
til SA) og 100 metra breitt jökullón hefur
myndazt austan við mælingastaðinn. Þar var
allt þurrt í fyrra.
Gigjökull
Lón er framan við Gígjökulinn og mæling
því gerð um hávetur, þegar ís er á lóninu.
Aksel Piihl segir í mælingaskýrslunni: „Traust-
ur og sléttur ís á lóninu, ísþykkt ekki athuguð.
Jökulröndin var óvenju lág og hef ég ekki séð
hana lægri áður. Ekki sjáanlegt, að hreyfing
hafi verið á jökulröndinni í lengri tíma.“