Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.2014, Qupperneq 9

Fréttir 9Vikublað 21.–23. október 2014
Svona voru byssukaupin fjármögnuð
Staðfest er að fjármunir fyrir byssukaup-
um ásamt öðrum tilfallandi kostnaði
vegna vopnavæðingar falli undir liðinn
„efling almennrar löggæslu“ í fjárlögum.
Í fjárlögum fyrir árið 2013, sem voru
seinustu fjárlög sem fyrri ríkisstjórn
gerði, var sá liður 211,6 milljónir króna. Ári
síðar hafði þessi liður snarhækkað og er
fyrir núverandi ár 526,9 milljónir króna. Í
núverandi frumvarpi til fjárlaga árið 2015
stendur þessi liður nokkuð í stað, er 520
milljónir króna. „Ég ákvað það, í samráði
við fjármálaráðherra, að ráðstafa mínu
fjármagni þannig að ég hefði 500 milljónir
til viðbótar á næstu árum, það er að segja
500 milljónir á ári, viðvarandi viðbótarfjár-
magn til lögreglunnar,“ sagði Hanna Birna
Kristjánsdóttir, þáverandi dómsmálaráð-
herra, í viðtali við Pressuna á Vísi.is þann
6. desember 2013, stuttu eftir að fjárlög
voru samþykkt. Viðbótarfjármagni þessu
átti að vera ráðstafað af þverpólitískri
þingmannanefnd.
Lögreglan verði að geta gripið
til vopna
Í þessu sama viðtali við Pressuna var
Hanna Birna spurð hver staðan væri á auk-
inni heimild lögreglunnar til vopnaburðar.
„Sú vinna er í gangi. Við auðvitað þekkjum
þessa umræðu og ég held að það sé mikil-
vægt fyrir okkur í stjórnmálunum að leyfa
lögreglunni að einhvern veginn að klára
það, og leyfa lögreglunni að fara yfir það
og meta þá þörf. Við erum auðvitað öll að
vonast til að við getum áfram búið í samfé-
lagi sem er tiltölulega laust við þessa hluti,
þar sem þetta er ekki hluti af venjulegum
veruleika venjulegs fólks. Það breytir engu
um það að lögreglan verður að geta gripið
til slíks við aðstæður sem þessi gerist þörf.
Þannig að ég mun sjá þær niðurstöður og
fara yfir þær. […] Þannig að ég held að við
verðum að leyfa þeim að fara yfir það,
heldur en að stjórnmálamenn fari að kveða
upp um það hvað við teljum æskilegt og
eðlilegast,“ var svar Hönnu Birnu.
Talað undir rós
Í tillögum fyrrnefndar þingmannanefndar
um skiptingu viðbótarfjármagns til
löggæslu árið 2014 kemur fram að gert sé
ráð fyrir um 1,1 milljarði króna til að „bæta
búnað lögreglu og þjálfun lögreglumanna“
á árunum 2014 til 2017, þar af 80 milljónir
á núverandi ári. Ítrekað er vitnað í skýrslu
um eflingu löggæslu frá árinu 2013 í
tillögum þingmannanefndarinnar. Í svari
við fyrirspurn DV vitnar Jón F. Bjartmarz,
yfirlögregluþjónn hjá embætti ríkislög-
reglustjóra, í umrædda skýrslu. „Forgangs-
atriði þrjú er að bæta búnað lögreglu og
þjálfun lögreglumanna. Gert er ráð fyrir
að verja um 1,1 millj. kr. til þess á árunum
2014 til 2017. Komið verði á fastri skipan
varðandi síþjálfun og búnaðarendurnýjun
lögreglunnar,“ segir í skýrslunni.
Skýrslan grundvöllur
kaupanna
„Á grundvelli skýrslunnar var veitt sérstök
fjárveiting 2014 til þess að fjölga lög-
reglumönnum og bæta búnað og þjálfun
þeirra. Varðandi búnað og þjálfun nemur
sú upphæð 78 m.kr. Vegna þessa hefur
ríkislögreglustjóri í samvinnu við Lögreglu-
skóla ríkisins unnið að þjálfunarátaki fyrir
lögreglumenn í valdbeitingu og sjálfsvörn
þ.m.t. skotvopnaþjálfun, til viðbótar við
þá skotvopnaþjálfun sem lögreglumenn
fengu fyrir. Einnig er unnið að endurnýjun
og viðbótarkaupum búnaðar svo sem
ljós- og miðunarbúnaðar, hlífðarbúnaðar
o.fl. Þeirri vinnu er ekki lokið og ekki liggur
endanlega fyrir hvað verður keypt,“ segir í
svari Jóns við fyrirspurn DV.
Dregið úr orðalagi
Enn fremur er ítrekað vitnað í skýrslu í
tillögum þingmannanefndarinnar. Sam-
kvæmt heimildum DV voru fyrstu drög af
þessari skýrslu skýrari hvað varðar vopna-
búnað lögreglu og var beinlínis hvatt til
vopnavæðingar. Samkvæmt sömu heimild
var dregið úr slíku orðalagi í skýrslunni og
kann það að skýra hvers vegna vopna-
kaupin voru á huldu.
Almennt orðalag
„Fram kemur í áðurnefndri skýrslu um
eflingu lögreglunnar og einnig í svörum
lögreglustjóranna að leggja þurfi mikla
áherslu á þjálfun og búnað almennrar
lögreglu. Auka þurfi almenna viðbragðs-
getu og viðbúnað lögreglu til þess að
stemma stigu við afbrotum og koma í veg
fyrir athafnir sem raska öryggi borgaranna.
Þannig þurfi að styrkja lögregluna til
þess að takast á við erfið mál, skilgreina
lágmarks aðgerðaþjálfun og bæta búnað,“
segir í tillögum þingmannanefndarinnar.
Ekkert talað um byssukaup
Arndís Soffía Sigurðardóttir, varaþingmað-
ur Vinstrihreyfingarinnar - græns fram-
boðs, sat í umræddri þingmannanefnd.
Hún segir í samtali við DV að aðeins hafi
verið rætt um aukinn búnað á fundum
nefndarinnar og ekkert hafi verið minnst á
byssukaup. Þrátt fyrir að hvergi sé vitnað í
kaup á byssum né að fara norsku leiðina í
hvorki skýrslunni né tillögunum þá eru það
í raun milljónirnar 78, sem áttu að fara í
„búnað“, sem fóru í vopnakaupin.
„Verkefnið“
Þrátt fyrir orð Arndísar þá koma fram í
tillögum nefndarinnar fyrirhugaðar vopna-
æfingar lögreglumanna, sem fóru fram á
dögunum. Að vísu er orðalag mjög óljóst.
„Þegar litið er heildstætt til forgangsröðunar
lögreglustjóranna og tillagna í skýrsl-
unni um eflingu lögreglunnar er það mat
þingmannanefndarinnar að brýnt sé að efla
viðbragðsgetu liðanna og þjálfun og búnað
almennrar lögreglu. Þingmannanefndin
leggur því til að um 80 milljónum króna
verði varið til tækja- og búnaðarkaupa sem
og þjálfunar almennra lögreglumanna.
Verði ríkislögreglustjóra falið að annast
yfirumsjón með verkefninu í samvinnu við
Lögregluskólann. Sérsveit ríkislögreglustjóra
hefur undanfarin ár annast þjálfun lögreglu-
liðanna ásamt því að æfa með þeim. Vegna
þessa verkefnis verði því ráðnir tveir menn til
sérsveitarinnar,“ segir í tillögum. n
LögregLan vopnast með Leynd
n Lögregluyfirvöld keyptu 200 MP5-hríðskotabyssur n Allar lögreglubifreiðir búnar Glock 17 og MP5 n Báðu um rafbyssu en fengu vélbyssu n Skýrsla notuð til rökstuðnings kaupum
Mjög skiptar skoðanir innan lögreglunnar
Landssamband lögreglumanna hefur ekki myndað sér skoðun á málinu
„Í gegnum tíðina hefur landssambandið
fagnað allri aukinni þjálfun lögreglu-
manna en varðandi vopnamálin og
vopnaburð lögreglumanna þá eru mjög
skiptar skoðanir um það í liðinu öllu,“ segir
Frímann B. Baldursson, varaformaður
Landssambands lögreglumanna.
Hann segir málið ekki hafa verið kynnt
almennilega fyrir lögreglumönnum en að
þjálfunin hafi engu að síður farið fram.
„Það hefur ekki verið kynnt hvernig
framkvæmdin á að vera en norska leiðin
er þannig að menn eru með vopnin í læst-
um hirslum í bílunum. Þá er það yfirmaður
sem gefur heimildina til þess að opna
kistuna. Hvort sú framkvæmd verður hér
eða ekki veit ég ekki um,“ segir Frímann
sem er þeirrar skoðunar að lögreglan fái
vægari úrræði á borð við rafbyssuna.
„Það eru ekki allir lögreglumenn sem
fagna því að hafa vopnið svona nálægt
sér. Varðandi rafbyssurnar þá er það
eitt af því sem landssambandið
hefur kallað eftir. Okkur er
kennt að grípa ávallt til væg-
ustu úrræða og rafbyssan er
sannarlega vægari úrræði en
skotvopn,“ segir Frímann.
Hann bendir á óháðar
kannanir sem hann segir
sýna að óheppilegum dauðs-
föllum í átakamálum lögreglu
hafi snarlega fækkað með tilkomu
rafbyssunnar, þá sérstaklega í Banda-
ríkjunum þar sem hver lögreglumaður ber
bæði rafbyssu og skotvopn.
„Lögreglumenn grípa þá frekar til raf-
byssunnar en skotvopns-
ins þó svo að þeir séu með
hvort tveggja. Síðan er líka
annað sem hefur komið fram en
það er varðandi vinnuslys. Þegar lögreglu-
menn eru að slasast í átökum við menn
eða einstaklingar sem lenda í átökum við
lögreglu, þessum slysum hefur fækkað
gríðarlega með tilkomu rafbyssunnar.
Varðandi vopnaburðinn þá höfum
við ekki myndað okkur neina afgerandi
skoðun á þessu enn sem komið er, en
þetta mun koma til umræðu á næstu
vikum.“ n
Þrýstingur frá yfirmönnum
Ögmundur Jónasson, fyrrverandi
innanríkisráðherra, kemur af fjöllum
þegar blaðamaður ber undir hann
vopnavæðingu lögreglu. Hann segist
ávallt hafa lagst gegn slíkri þróun. „Mér
er kunnugt um skýrslur og mér er kunnugt
um umræðu um þessi mál, ekki bara á
allra síðustu misserum og árum heldur
áratugum,“ segir Ögmundur.
Hann neitar því þó ekki að þessi
leið hafi verið nefnd við hann af æðstu
yfirmönnum lögreglunnar meðan hann
gegndi embætti ráðherra. Hann telur
ekki ólíklegt eftir að hann steig niður hafi
æðstu menn löggæslunnar lagt þrýsting
á nýjan ráðherra um taka upp þessa leið.
Hann segir þó að þegar hann steig niður
sem ráðherra hafi ekki staðið til að vopna-
væða lögregluna. Spurður um norsku
leiðina eða réttar sagt læsta byssukassa
segist Ögmundur ávallt hafa lagst gegn
slíkum hugmyndum. „Ég hef alltaf verið
andvígur slíku og ef menn hafa talið
þetta sérstaka vörn fyrir lögregluna þá tel
ég að menn fari villur vegar. Vopn kalla á
vopn.“ n
Þingmannanefnd Hér má sjá kynningarmynd frá upphafi árs þegar nefndin
afhenti innanríkisráðherra tillögur sínar um skiptingu 500 milljóna króna fjárveitingar
til að efla löggæsluna í landinu. Formaður nefndarinnar var Vilhjálmur Árnason og
aðrir nefndarmenn Jóhanna María Sigmundsdóttir, Helgi Hrafn Gunnarsson, Svava
Snæberg Hrafnkelsdóttir, Björgvin G. Sigurðsson og Arndís Soffía Sigurðardóttir.
Fyrrverandi innan­
ríkisráðherra
Ögmundur segist ávallt
hafa lagst gegn vopna-
væðingu lögreglu.
Fyrrverandi dómsmála­
ráðherra Ákvörðun um
vopnavæðingu lögreglu var
tekin meðan Hanna Birna var
dómsmálaráðherra. Sigmundur
Davíð Gunnlaugsson tók við
þeim málaflokki í lok ágúst.