Dagblaðið Vísir - DV - 21.10.2014, Síða 25

Vikublað 21.–23. október 2014 Neytendur 25
Falbjóða fimm
stjörnu umfjöllun
n Íslenskum fyrirtækjum boðið að kaupa góða umsögn á TripAdvisor n Rýrir trúverðugleika
F
jölmargar vefsíður bjóða
fyrir tækjum sem skráð eru
á stærstu ferðasíðu heims,
TripAdvisor, að kaupa já-
kvæða fimm stjörnu um-
fjöllun. TripAdvisor er mjög öflugt
verkfæri sem milljónir ferðaþjón-
ustufyrirtækja, veitingastaða, hótela
og gistiheimila um allan heim reiða
sig á. Góð eða slæm umfjöllun á
TripAdvisor getur skilið milli feigs
og ófeigs í þessum bransa. Þess eru
dæmi að íslensk ferðaþjónustufyrir-
tæki hafi fengið send tilboð frá vef-
síðum sem falbjóða jákvæða um-
fjöllun á ferðasíðunni. Sú staðreynd
að stórtækar umsagnarverksmiðjur
séu starfræktar gefur ástæðu til að
efast verulega um áreiðanleika síð-
unnar.
Hefur mikið vægi
TripAdvisor fær 280 milljónir heim-
sókna í hverjum mánuði og þar er
að finna rúmlega 170 milljónir um-
sagna, skoðana og einkunna fyrir
meira en fjórar milljónir fyrirtækja.
Síðan er starfrækt í 45 löndum og
gerir almenningi kleift að skipu-
leggja ferðir, fræðast um viðkomu-
staði og skrifa umfjöllun um og gefa
tilteknum fyrirtækjum einkunnir.
Á það hefur hins vegar verið
bent í gegnum tíðina að ekki sé
alltaf mikið að marka þessar um-
sagnir og einkunnir sem þó margir
taka mjög bókstaflega og haga jafn-
vel sínum ferðum og heimsókn-
um samkvæmt. Ástæðan er sú að
þú getur skrifað umsögn og gefið
stöðum einkunnir í fullkominni
nafnleynd. Þú getur búið til not-
andanafn og gefið upp tölvupóst
sem auðvelt er að falsa. Séu skil-
málar TripAdvisor lesnir má auð-
veldlega sjá að síðan reiðir sig
mjög á eins konar heiðursmanna-
samkomulag við notendur. Þar
segir: „Sem skilyrði fyrir notkun
þinni á þessari vefsíðu ábyrgist
þú að þær upplýsingar sem þú
veitir séu réttar, nákvæmar, nú-
verandi og tæmandi.“
Notendur bera ábyrgð
Það er til dæmis hvorki athugað
hvort raunveruleg manneskja sé að
baki notandanum né heldur hvort
viðkomandi hafi í raun heimsótt
staðinn sem um ræðir. Þá tekur síð-
an enga ábyrgð á því efni sem kemur
frá notendum.
„TripAdvisor tekur enga ábyrgð á
því efni sem birt er, geymt eða hlað-
ið upp af þér eða þriðja aðila […]
né tekur síðan lagalega ábyrgð á
ærumeiðingum, meiðyrðum, níð-
skrifum, ósannindum, ruddaskap,
klúr- eða blótsyrðum sem þú kannt
að verða fyrir eða rekast á.“ Síðan fríar
sig í raun ábyrgð á öllu því sem þarna
birtist í enn lengra máli.
Tekið er fram að þó að TripAdvis-
or beri engin skylda til að sía, lagfæra
eða fylgjast með því efni sem notend-
ur birta þá áskilur síðan sér þann rétt
til að fjarlægja fyrirvaralaust efni sem
brýtur í bága við notendaskilmála.
Íslendingar fá tilboð
Börkur Hrólfsson, eigandi Tour-
Guide.is sem býður ferðamönn-
um upp á leiðsögujeppaferðir um
Ísland, fékk meðfylgjandi tölvupóst
á dögunum frá yfirmanni sölu og
markaðsmála hjá víetnömsku vef-
síðunni BuyGoodTripAdvisorRe-
views.com. Þar er spurt hvort Börk-
ur sé skráður á TripAdvisor og hvort
hann sé að leita sér að fimm stjörnu
umsögn. Í póstinum segir:
„Við getum skrifað jákvæðar um-
sagnir sem munu ávallt fylgja þér á
TripAdvisor. Við höfum yfir að ráða
mörgum ferðamannaaðgöngum í
Evrópu, Bandaríkjunum og Asíu.“
„Ég veit að ýmsir hafa fengið
svona en hvort þeir hafi nýtt sér það
veit ég ekki. En við fáum oft alls kyns
tilboð erlendis frá um allt mögu-
legt og það hefur komið fyrir að við
höfum fengið svona tilboð,“ segir
Börkur í samtali við DV.
Hann segir að vissulega hafi um-
sagnasíður eins og TripAdvisor ver-
ið gagnrýndar fyrir að á þær sé hægt
sé að setja umsögn um fyrirtæki og
þjónustu þeirra óritskoðað og án
þess að nokkuð sé á bak við það.
„Fyrir erlendan ferðamann sem
kemur til Íslands og les geysilega
góða umsögn um bílaleigu sem
leigir út 15 ára gamla bíla á vondum
dekkjum og lendir í vandræðum og
hann skilur ekkert í þessu enda hafi
fyrirtækið fengið 5 stjörnu umsögn.“
Birtingarform gullgrafaraæðis
Aðspurður hvort það sé ekki eitt
birtingarform gullgrafaraæðisins
í íslenskri ferðaþjónustu að dæmi
séu um innistæðulausar umsagnir á
síðum eins og TripAdvisor þar sem
markmiðið er að hala inn erlenda
ferðamenn sem vita ekki betur.
„Alveg klárlega. Stundum er
engin innistæða fyrir því sem verið
er að selja og þetta er ein birtingar-
myndin á þessu gullæði. Einhver
gæti freistast til að kaupa þarna góða
umsögn sem engin innistæða væri
fyrir og það er bara hugsað um fjöld-
ann en ekki gæðin og ég þekki ýmsar
birtingarmyndir af því.“
Fyrirtæki eins og TripAdvisor
byggir á því að ferðafólk geti farið
þar inn og skipulagt ferðir, hvaða
veitingahús og hótel og annað það
sækir og gistir á eftir umsögnum
sem þessir staðir fá á síðunni. Fyr-
irtæki greiða fyrir að vera á lista hjá
síðunni. Börkur kveðst hafa meðal
annars bent TripAdvisor á að sök-
um þess hversu lítill markaðurinn er
hér á landi þá geti nokkrar jákvæðar
umsagnir snúið við tölfræði jafnvel
verstu slóða. Hann hafi einnig bent
TripAdvisor á tölvupóstinn sem
hann fékk en hefði ekki fengið við-
brögð við honum. „Þetta virðist vera
vel þekkt.“
Pakkatilboð á umsögnum
Sé vefsíðan sem vísað er á skoðuð
nánar má sjá að þar er boðið upp á
ýmis pakkatilboð. Hægt er að kaupa
5 umsagnir á 99 dali, tæpar 12 þús-
und krónur og allt upp í 30 umsagnir
sem kosta 500 dali, eða tæpar 60
þúsund krónur. Er meira að segja
boðið upp á að slæm umsögn sé
fjarlægð fyrir 99 dali.
Með einfaldri Google-leit
má sjá að mikinn fjölda af sam-
bærilegum síðum er að finna á
netinu. Þar sem fyrirtæki geta
keypt sér hinar mjög svo eftir-
sóttu og dýrmætu jákvæðu um-
sagnir á TripAdvisor.
Í Spurt og svarað-hluta áður-
nefndrar vefsíðu er spurt hvort
TripAdvisor viti að síðan sé að
bjóða upp á falsaðar umsagnir.
Forsvarsmenn síðunnar neita
því að þær séu falsaðar.
„Þetta eru raunverulegar
umsagnir sem byggja á rann-
sóknum okkar á fyrirtæki þínu
á TripAdvisor. Umsagnir koma
frá reikningum víðs vegar að úr
heiminum.“
„Skítsama um TripAdvisor“
Önnur spurning er; er þetta löglegt?
Vefsíðan segist ekki brjóta nein lög.
„Við erum varin með lögum þess
lands þaðan sem við birtum um-
sagnirnar. Allar umsagnirnar eru
persónulegar skoðanir byggðar á
skoðunum á þeim fyrirtækjum sem
við birtum fyrir. Við brjótum ekki
notendaskilmála TripAdvisor, okkur
er skítsama um TripAdvisor og skil-
mála þeirra.“ Svo mörg voru þau orð.
Vefsíðan og fjölmargar aðrar sam-
bærilegar eru því eins konar um-
sagnaverksmiðjur. Þó að nokkuð ljóst
sé að hægt sé að bjóða upp á þjón-
ustu sem þessa þá verður seint hægt
að mæla með því að fyrirtæki nýti sér
þessar síður. Þær sem DV skoðaði litu
kannski sæmilega út en þegar rýnt
var í texta, málfar og annað á síðunni
þá var það ekki beinlínis traustvekj-
andi. Sérstaklega ef fyrirtæki eru að
millifæra tugþúsundir yfir á ókunn-
ugan aðila í Asíu. n
Sigurður Mikael Jónsson
mikael@dv.is
„Einhver gæti
freistast til að
kaupa þarna góða um-
sögn sem engin inni-
stæða væri fyrir og það er
bara hugsað um fjöldann
en ekki gæðin.
Öflugt verkfæri TripAdvisor er
mjög öflugt verkfæri og er mikið
undir hjá fyrirtækjum í ferðaþjón-
ustu að fá jákvæðar umsagnir
frá notendum síðunnar. En er
eitthvað að marka þær? MyNd ReuTeRS
Hafa samband við Íslendinga
Hér má sjá póstinn sem íslenskt
ferðaþjónustufyrirtæki fékk sent
frá vefsíðunni. Þar er boðin fimm
stjörnu umsögn.
Fimm
stjörnur
til sölu
Hér má sjá
pakkana
sem
vefsíða,
sem selur
jákvæða
umfjöll-
un á
TripAdvis-
or, býður
upp á.