Dagblaðið Vísir - DV - 31.10.2014, Qupperneq 18

Helgarblað 31. október–3. nóvember 201418 Fréttir
Vaxandi kostnaður
úr vasa sjúklinga
Neðangreint er dæmi um kostnað einstaklings sem leitar lækninga
við taugasjúkdómi. Sumar tölur eru rúnaðar af og áætlaðar.
Athuga ber að tölurnar miðast við fullt gjald. Rétt er að benda á
að hámarksgjald sem sjúklingur getur þurft að greiða fyrir komu er
33.600,- en það er sú fjárhæð sem sjúklingur þarf samtals að hafa
greitt á sama almanaksári til þess að fá afsláttarkort.
Heimsókn á
heilsugæslustöð
– komugjald
+ blóðprufa
Heimsókn
til augnlæknis
– skoðunar-
gjald
Koma á
bráðamót-
töku LSH
Rannsókn
– sjónhrifrit
LSH
Lyfjagjöf
(sterameð-
ferð) 3 dagar
á LSH
Endur-
koma til
hjúkrunar-
fræðings
(MS lyf)
Tölvusneið-
mynd af heila
x2
Segul-
ómrannsókn
heila og
mænu
Mænu-
vökva-
rannsókn
Lyf (t.d.
Gabapentin) og
stórir skammtar
af D-vítamíni
Endur-
koma til
sérfræðings +
blóðprufur eftir
3 mánuði
Samtals: 87.835 kr.
Kostnaðurinn, sem tekinn er saman í dæminu hér að ofan getur fallið til á skömmum
tíma og hæglega innan eins mánaðar. Athuga ber að ótalinn lyfjakostnaður getur
verið afar mismunandi eftir eðli veikinda og hversu langvinn þau eru.
3.500 kr.
16.000 kr.
15.000 kr.
2.300 kr.
15.000 kr.
6.000 kr.
7.500 kr.
6.000 kr.
5.435 kr.
9.600 kr.
2.000 kr.
A
llt bendir til þess að kaup al-
mennings á heilbrigðisþjón-
ustu úr eigin vasa séu orðin
verulega íþyngjandi á mörg-
um sviðum heilbrigðisþjón-
ustunnar hér á landi. Hlutur heimil-
anna í heilbrigðisútgjöldum nam alls
um 30 milljörðum króna árið 2012 og
greiðir almenningur nú um fimmt-
ung allra heilbrigðisútgjalda úr eig-
in vasa. Árlegar greiðslur almennings
fyrir heilbrigðisþjónustuna hafa tvö-
faldast á síðustu þremur áratugum
og hafa hækkað um 15 til 16 milljarða
króna á verðlagi ársins 2012.
Kostnaður krabbameinssjúklinga
getur numið hundruð þúsunda króna
á ári hverju. Krabbameinssjúklingur
greiðir nú að minnsta kosti 200 þús-
und krónur fyrir skurðaðgerð en þá er
annar kostnaður ekki talinn með.
Kostnaður meiri hér á landi
Þótt greiðsluþátttaka almennings
sé orðin um fimmtungur heildar-
kostnaðar við heilbrigðisþjónustuna
í landinu er opinberi hlutinn, sem
hefur þá minnkað niður í 80 prósent
heildarkostnaðarins, engu að síð-
ur á brauðfótum og illa samkeppnis-
fær um hæft hjúkrunarfólk og lækna.
Húsnæðismál Landspítalans og
tækjabúnaður er auk þess í ólestri
eins og rakið hefur verið í fjölmiðlum.
Í skýrslu Krabbameinsfélagsins
um kostnaðarþátttöku sjúklinga, sem
birt var fyrir ári, eru tekin dæmi um
Íslendinga búsetta í Svíþjóð og Dan-
mörku sem greinst höfðu með krabba-
mein. Hvorugur þurfti að reiða fram fé
úr eigin vasa vegna meðferðar, upp-
skurðar, lyfjagjafar og heimaþjónustu.
Reyndar liggur fyrir að kostnaðarþátt-
taka almennings vegna heilbrigðis-
þjónustu er langt um meiri hér á landi
en annars staðar á Norðurlöndum og
víðar um Evrópu, svo sem í Bretlandi.
Álag vegna sjúkdóms
og sligandi kostnaðar
Björn Logi Þórarinsson, sérfræðing-
ur í tauga- og lyflækningum, varð við
ósk DV um að leggja fram raunhæft
dæmi um ungan sjúkling sem leit-
ar sér lækninga vegna taugabólgu og
byrjandi einkenna MS- sjúkdóms-
ins. Fyrr í þessum mánuði birti Björn
Logi eftirfarandi færslu á Facebook-
síðu sinni: „Nú hafa tvær ungar kon-
ur með MS grátið fyrir framan mig á
einni viku yfir því að hafa ekki efni á
heilbrigðisþjónustu. Það er sérkenni-
legt að horfa á ungt fólk lamað og
dofið gráta yfir slíkum hlutum, alveg
nýr veruleiki sem maður þarf bara að
venjast í störfum sínum.“
Dæmið hér til hliðar byggist á raun-
hæfum aðstæðum sem blasa við sjúk-
lingi sem leitar til Björns Loga. Eftir
ótal ferðir til læknis, rannsóknir, lyfja-
kaup, umstang og óbeinan kostnað er
hlutdeild sjúklingsins fljótt komin upp
í tugi, jafnvel hundruð þúsunda ef um
langvinn veikindi er að ræða.
Þrautaganga
Björn Logi segir að algengt og
raunsætt ferli sé á þann veg að sjúk-
lingur fái á nokkrum dögum óskýra
sjón á öðru auga oftast með öðrum
einkennum eins og höfuðverk, skyn-
truflun og fleiri einkennum. „Vegna
þessara einkenna leitar sjúkling-
ur fyrst til heimilislæknis sem tekur
blóðprufur, pantar tölvusneiðmynd af
heila og vísar sjúklingi til augnlækn-
is. Við skoðun augnlæknis og með
niðurstöðu tölvusneiðmyndar til hlið-
sjónar vaknar grunur um að einkenni
sjúklings stafi af bólgusjúkdómi í mið-
taugakerfi, líklegast MS sjúkdómi, því
vísar hann sjúklingi á bráðamóttöku
þar sem sjúklingur er metinn og haft
samband við taugalækna.
Því næst er sjúklingi gefinn tími
á göngudeild taugadeildar. Við
komu þar er sjúklingur metinn af
sérfræðingi í taugasjúkdómum og
hafin er þriggja daga meðferð með
bólguminnkandi sterum í háum
skömmtum í æð til að flýta fyrir að
bólgan í miðtaugakerfi hjaðni. Ster-
arnir valda svefnerfiðleikum sem
aukaverkun og því þarf sjúklingurinn
að leysa út svefnlyf, hann er líka með
verki vegna bólgunnar og þarf verkja-
lyf. Einnig greinist D-vítamínskortur
eins og algengt er við MS-sjúkdóm og
hafin meðferð gegn því. Þannig fell-
ur til ýmis lyfjakostnaður á stuttum
tíma. Sjúklingur greiðir fyrir vottorð
til atvinnurekenda um tímabundna
óvinnufærni. Innan tveggja vikna er
svo tekinn mænuvökvi í rannsókn
og framkvæmd segulómrannsókn af
heila og mænu til greiningar.
Íþyngjandi fyrir langveika
Eftir þetta kemur sjúklingur í niður-
stöðuviðtal til sérfræðings og er sagt
frá greiningu MS-sjúkdóms og sótt
er um MS-lyfjameðferð til að hindra
frekari bólgur. Þegar heimild ligg-
ur fyrir að nota tiltekið MS-lyf, kall-
ar sérhæfður MS-hjúkrunarfræðing-
ur sjúkling inn í tvö skipti til viðtals,
fræðslu og kennslu í gjöf lyfsins.“
Björn Logi lýsir því einnig hvern-
ig meðferð og eftirfylgni haldi áfram
mánuðum saman með tilheyrandi
rannsóknum til að meta árangur.
„Þannig fellur til ýmis ófyrirséður mik-
ill kostnaður á hálfu ári sem sjúklingur
og heilbrigðisstarfsfólk hafa enga yf-
irsýn yfir og sjúklingur þarf að kljúfa
þrátt fyrir að hann sé nú kominn með
tímabundið skerta atvinnufærni.“ n
Bugast undan
kostnaðinum
Fimmtungur heilbrigðiskostnaðar tekinn úr veski sjúklinganna
Jóhann Hauksson
johannh@dv.is
2004
1%
2%
3%
4%
5%
3,1 3,1 3,1 3,1
3,4
3
2,2 2,2 2,2
3,6
5
1
4,1
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Hlutfall íbúa sem neitar
sér um læknisþjónustu
n Ísland
n Meðaltal
ESB (27 lönd)
H
ei
m
il
d
e
u
r
o
s
ta
t
Ísland fór árið 2011 í fyrsta skipti yfir meðaltal ESB-landanna
varðandi hlutfall þeirra sem neita sér um læknisþjónustu.
3,8
1,7
sjúklingar bugast Björn Logi Þórarinsson,
tauga- og lyflæknir, rekur dæmi um þrauta-
göngu sjúklings í rannsóknum og skoðunum.
„Það er sérkennilegt
að horfa á ungt
fólk lamað og dofið gráta
yfir slíkum hlutum