Dagblaðið Vísir - DV - 28.11.2014, Blaðsíða 13

Fréttir 13Helgarblað 28. nóvember –1. desember 2014
og ég hunsaði það. Síðar birtust
nokkrir menn sem sýndu skilríki
upp á að þeir væru frá skrifstofum
Jeltsíns forseta. Þeir sögðu mér að
þeir vildu fá einkarétt á því að fram­
leiða áfenga svaladrykki. Þetta var
í eina skiptið sem ég sá yfirmann
öryggisgæslunnar verða virkilega
áhyggjufullan. En þessu var ekki
fylgt eftir. Þessir gaurar treystu á að
fólkið sem þeir hótuðu fylltist skelf­
ingu og borgaði. Ég gerði það ekki
svo þeir héldu áfram leiðar sinnar.
Þrjóska dugði mér betur en skelf­
ing. Í upphafi var líka ansi margt
fólk sem reyndi að notfæra sér
óreiðuna til að hjálpa fólki við að
stytta sér leið. Það skaut upp koll­
inum og sagðist geta hjálpað okkur
að kippa málum í liðinn. Ef okkur
vantaði til dæmis leyfi fyrir nýrri
verksmiðju og það tæki yfirleitt sex
mánuði í afgreiðslu þá bauðst ein­
hver til að redda því á einum degi
fyrir 10.000 dollara. Sumir stóðust
ekki freistinguna og borguðu. Þeim
var svo sagt að leyfið væri komið
og hófu framkvæmdir, en þá mætti
„reddarinn“ og sagði að það sem
hefði fengist í gegn passaði ekki al­
veg. Næst þyrfti því að tala við ein­
hvern hærra settan sem þyrfti að fá
100.000 dollara. Svona hlutir gerð­
ust á meðan Rússar einkavæddu
hvert ríkisfyrirtækið á fætur öðru á
10. áratugnum. Margt var hrein og
klár svikastarfsemi. Fólk skrifaði
undir samninga við einn aðila og
síðan birtist einhver allt annar og
sagði að samningurinn hefði raun­
ar verið gerður við sig.
Þá kemur eitthvað
leiðinlegt fyrir þig
Eitt sinn komst ég í kynni við Baltic
Financial Industrial Group, stóran
framleiðanda neytendavöru. Við
hittumst á hádegisverðarfundi á
glæstum skrifstofum þeirra, drukk­
um mikið vodka og þeir sögðust
vilja kaupa alla framleiðsluna okkar
á fimm prósenta afslætti. Ég svaraði
því til að slíkur samningur hljóm­
aði mjög vel ef þeir gætu selt allt
saman, en hvaða tryggingu hefði
ég ef þeir gætu það ekki? „Þú veist
hverjir við erum. Við getum það,“
svöruðu þeir. En ég hafði enn­
þá áhyggjur af því að ég yrði allt
of skuldbundinn hópnum. „Málið
snýst ekki um það,“ sögðu þeir. „Ef
þú gerir þetta ekki mun eitthvað
mjög leiðinlegt koma fyrir þig. Við
munum einfaldlega þurfa að drepa
þig til að fá þetta í gegn.“ Þannig
stigmagnaðist samtalið. Ég leitaði
því ráða hjá yfirmanni í lögreglunni
sem hét Andrij en hann hafði ég hitt
vegna sameiginlegs áhuga okkar á
mótorhjólum þegar ég var styrktar­
aðili mótorhjólakeppni í Rússlandi.
Það var svo Andrij sem kynnti mig
fyrir Rusinov. En Andrij gaf mér ekki
þær ráðleggingar sem ég bjóst við.
„Ég get reynt að stilla upp öryggis­
vörðum í kringum þig svo lítið beri
á,“ sagði hann, „en þú munt aldrei
sigrast á þessu með því að beita
sömu meðulum. Ef þú færð þér
stóra og áberandi lífverði verður þú
skotinn til bana í bílnum þínum.
Ef þú færð þér bíl með skotheldu
gleri verður þú sprengdur í loft upp.
Þetta magnast út í hið óendanlega.
Þú verður að taka annan pól í hæð­
ina, þykjast vera vitlaus og láta lítið
á þér bera. Vertu bara á útkikkinu
og leyfðu þessu að líða hjá.“ Þetta
voru góðar ráðleggingar og ástæða
þess að við vorum aldrei með neina
lífverði í Rússlandi. Ef einhver hót­
aði mér á bar rétti ég viðkomandi
einfaldlega símann minn og sagði:
„Bíddu við! Getur þú talað aðeins
við þennan?“, og viðkomandi spjall­
aði við Rusinov eða einhvern hinna
náunganna. Þannig fannst mér ég
vera öruggur og svona var eðlilegur
gangur hlutanna.
Týndi lífi í skot- og
sprengjuárás
Ég hringdi seinna meir í Baltic
og lét eins og ekkert væri. Að lok­
um misstu þeir allan áhuga á okk­
ur. Maðurinn sem við áttum í sam­
skiptum við, Valentín Tatura, flutti
eitthvert í burtu. Hans yfirmaður
og stofnandi Baltic, Pavel Kapysh,
varð fyrir árás þremur árum síð­
ar í Pétursborg þegar hann var á
ferð í skotheldum, brynvörðum bíl
með lífverði sína í öðrum bíl á eft­
ir sér. Sendiferðabíll nam staðar við
hlið hans og það voru skotnir und­
an honum báðir fótleggir með vél­
byssu og sprengjuvörpu. Hann lést
90 mínútum síðar á spítala, sex aðr­
ir voru lagðir inn. Þetta gæti kall­
ast stigmögnun. Meinti hann hót­
unina eða var þetta bara vodkað?
Ég var ekki með lífverði á þessum
tímapunkti, þótt ég notaðist við þá
síðar þegar ég umgekkst fólk í efstu
lögum þjóðfélagsins í Búlgaríu.
Þess í stað var mín aðferð að passa
alltaf upp á að hafa skjótan aðgang
að 50.000 dollurum í reiðufé allan
sólarhringinn. Ég geymdi pening­
ana heima, í bílnum eða í skjala­
töskunni: Fimm lítil 10.000 dollara
seðlabúnt. Í þá daga voru þetta
gífur lega miklir peningar og líklega
tíu sinnum meira en gangverðið fyr­
ir leigumorð en mín hugsun var sú
að ef mér yrði einhvern tímann rænt
gæti ég samið mig út úr því. Væri
verið að borga einhverjum fyrir að
skaða mig gæti ég boðið þeim meira
en þeir fengu gegn því að þeir létu
mig í friði. Þetta var samningur sem
ég gerði við sjálfan mig.
Með byssur uppi á borðum
Önnur atvik komu líka upp. Ég fór á
salernið í rússneskum næturklúbbi
árið 1994 og sá þar blóðslettur upp
um alla veggi. Fljótlega birtist ein­
hver og sagði öllum að fara. Einhver
hafði verið skotinn. Í annað skipti
kom Kristín í heimsókn og við fór­
um út að borða með rússnesku pari.
Stór hópur manna sat á næsta borði
við okkur, nokkrir þeirra voru með
byssurnar sínar uppi á borðum og
fóru að syngja lög um vist sína í fang­
elsi. Átta ára dóttir kunningja eins af
viðskiptafélögum mínum í Bravo
hvarf einn daginn í sex klukkutíma.
Hún dúkkaði upp ómeidd og sagði
móður sinni glaðlega frá því hvern­
ig hópur manna hafði sótt hana og
keyrt með henni um Pétursborg og
gefið henni ís og aðrar gjafir. Fað­
ir hennar var rússneskur ríkis­
borgari og vann sem fjármálastjóri
hjá spænsku fyrirtæki með starf­
semi í Rússlandi. Mennirnir vildu
að þetta fyrirtæki borgaði einhverj­
um eitthvað og dóttir fjármálastjór­
ans var veikasti hlekkurinn. Þetta
voru kuldaleg skilaboð. Mennirn­
ir gætu alltaf fundið stúlkuna og
valdið henni skaða ef þeir fengju
ekki það sem þeir vildu. Svona lag­
að var að gerast allt í kringum mig
þennan klikkaða áratug. Ofbeldi
eða ofbeldis ógn, hversu þögul sem
hún var, var aldrei langt undan og
hluti af hversdagslífinu í Rússlandi.
Vertu sveigjanlegur,
græddu og farðu
Þetta hljómar svakalega núna en ég
var á þrítugsaldri og vann eins og
brjálæðingur og fannst kringum­
stæðurnar vera frekar óraunveru­
legar. Ef ég stæði frammi fyrir sömu
áhættu í dag með fjölskyldu mína
myndi þetta horfa öðruvísi við mér,
en á þeim tíma vildi ég ekki vera sá
sem lúffaði. Ég fann að þetta var
rétta andartakið. Ég var í hörðu um­
hverfi en ég varð að halda út og spila
með. Hætturnar voru til staðar en
þetta var minn tími til að skapa mér
auð. Ég gerði mér grein fyrir því að
tímarnir væru sérstakir og tækifær­
in líka og ég sagði við sjálfan mig:
„Ekkert sem þú gerir eftir Rússland
getur orðið erfiðara en þetta.“ Ég
reyndi alltaf að vera einbeittur. Ég
vildi byggja upp fyrirtæki, fara út úr
því og byrja upp á nýtt. Allt annað
en þetta var truflun í mínum huga.
Ég áleit sem svo að ég hefði tekið
að mér verkefni til allt að tíu ára. Ég
myndi klára það og fara síðan ann­
að og koma mér þar fyrir. Vinir mín­
ir voru allir að kvænast og eignast
börn en það kom ekki til greina hjá
mér á þeim tíma. Ég var vel meðvit­
aður um að falla ekki í þá gildru að
kynnast rússneskri konu sem síðan
yrði ólétt. Ég vildi ekki lenda í því að
verða á einhvern hátt hluti af Rúss­
landi. Spurningin snerist alltaf um
að fara inn, græða peninga og fara
út aftur. Ég ber auðvitað ennþá til­
finningar til Rússlands vegna tímans
sem ég átti þar. En mín einkunnar­
orð voru: „Aldrei hleypa neinu inn
í líf þitt sem þú getur ekki yfirgefið
með fimm mínútna fyrirvara. Vertu
fullkomlega sveigjanlegur af því að
heimurinn getur breyst á einni mín­
útu.“ Þetta hljómar harðneskjulega
en þannig starfaði ég. n
Drykkjarverksmiðjurnar í Pétursborg
Íbúafjöldi 5 milljónir
Þriðja verksmiðjan
Botchkarev
Afurð: Bjór
50.000 m2
Starfrækt frá 1998 (seld til
Heineken árið 2002)
Önnur verksmiðjan
Bravo International
Afurð: Áfengir
svaladrykkir
5.000 m2
Starfrækt: 1996-2008
Fyrsta verksmiðjan
Baltic Bottling Plant
Afurð: Gosdrykkir
3.000 m2
Starfrækt: 1993-1996
Pétursborg
Uppgjörið Björgólfur Thor
Björgólfsson lýsir ógnandi til-
veru í Pétursborg í kafla nýrrar
bókar þar sem hann gerir upp
feril sinn í viðskiptum.
Verksmiðjurnar
Björgólfur Thor opnaði fyrstu verksmiðjuna í Rússlandi árið 1993. Þriðja verksmiðjan var seld til Heineken árið 2002.„Sendiferðabíll
nam staðar við
hlið hans og það voru
skotnar undan honum
báðir fótleggir með vél-
byssu og sprengjuvörpu.
Hann lést 90 mínútum
síðar á spítala.
„Við munum
einfaldlega
þurfa að drepa
þig til að fá þetta í
gegn
Þú velur
náttúrulega
Án Parabena og SLS