Dagblaðið Vísir - DV - 28.11.2014, Blaðsíða 31

Helgarblað 28. nóvember –1. desember 2014 Fólk Viðtal 31
nánara, þeim mun verra verður það.
Danski rithöfundurinn Kim Leine
lýsir þessu ágætlega þegar hann leit-
aði sér hjálpar við fíkn. Hann hringdi
í lækninn sinn og sagði, hjálp, það er
morðingi á hælunum á mér. Hvað
heitir morðinginn? spurði læknirinn.
Hann heitir Kim, svaraði Kim Leine.“
Glöð þegar starfið bauðst
Þóra Kristín bendir þó á að þrátt fyr-
ir að iðjuleysi sé vanmetin dyggð þá
fari fljótt að molna undan fjárhags-
lega ef dögunum er eytt í lestur bóka,
hlaup, hjólreiðar og innhverfa íhug-
un.
Í haust var verkefnastaðan orðin
þannig að hún sat og fletti blöð-
unum til að kanna hvort númer-
ið hennar hefði komið upp í Happ-
drætti Háskóla Íslands. Það gerðist
hins vegar ekki og fjárhagsáætlun
næsta mánaðar komst í uppnám. En
þá kom kallið, akkúrat á réttum tíma.
„Síminn hringdi og það var Krist-
ín Þorsteinsdóttir að bjóða mér að
koma á Stöð 2. Ég var dálítið hissa
og glöð og fannst hún svolítill töffari
enda held ég að hún sé það. Ég sló til
og hér er ég.
Það er auðvitað allt breytt, nýtt
fólk, ný tölvukerfi, nýtt umhverfi og
ég er á hlaupum að reyna að rata og
setja mig inn í allt,“ segir Þóra Kristín,
en hún starfaði áður sem fréttamað-
ur á Stöð 2 í mörg ár. Henni var sagt
upp störfum árið 2007 eftir að Stein-
grímur Sævarr Ólafsson, fyrrverandi
aðstoðarmaður Halldórs Ásgríms-
sonar, var ráðinn sem fréttastjóri.
Hún var ósátt við ráðninguna og lá
ekki á skoðunum sínum. Fljótlega
eftir að Steingrímur tók við var hún
svo látin fara og engin skýring gefin
á brottrekstrinum. ,,Hann var síðan
rekinn sjálfur skömmu seinna. Það
hefur aldrei verið nein lognmolla á
Stöð 2. Þar kembir enginn hærurn-
ar,“ segir hún hlæjandi.
„Nú mun blóðið renna“
Þóra Kristín hóf sinn feril í fjölmiðl-
um á Pressunni, og það af miklum
krafti, þegar hún var rétt rúmlega
tvítug. Fyrsta fréttamálið hennar
snerist um málverkafalsanir en það
mál varð síðan fréttamál út ára-
tuginn og ratar stöku sinnum enn í
fréttir. Hún segir það í raun hafa ver-
ið hálfgerða tilviljun að hún datt inn
í blaðamennsku en þó langaði hana
til að skrifa. „Ég fékk strax bakteríuna
en ég kunni ekki einu sinni á ritvél
þegar ég kom inn á ritstjórnina,“ seg-
ir hún hlæjandi. „Ég er ekki enn þá
með fingrasetninguna á hreinu þrátt
fyrir að ég vélriti mjög hratt.“
Á þessum 25 ára ferli hefur Þóra
komið víða við, starfað á öllum
helstu fjölmiðlum landsins og stung-
ið á hinum ýmsu kýlum samfélags-
ins. Árna Johnsen-málið og þáttur
hennar og Ríkisútvarpsins vakti til að
mynda mikla athygli. ,„Árni Johnsen
skrifaði grein þar sem hann hélt því
fram að ég hefði lokkað hann í við-
tal eftir að ég birti reikningana fyr-
ir kantsteinunum sem hann hafði
skrifað hjá Þjóðleikhúsinu og lagt
í garðinn hjá sér. Það voru skraut-
legar lýsingar, þar sem ég átti að hafa
hlaupið um ganga Ríkisútvarpsins
og hrópað, „nú mun blóðið renna!“
Sem betur fer þá fann ég hráspóluna
með viðtalinu, þar sem heyrist að
Árna er fullkunnugt um að viðtalið
er tekið í hljóðstofu RÚV með upp-
tökutækin í gangi,“ segir Þóra Kristín,
sem er að vonum stolt af sínum þætti
í þessu stóra fréttamáli.
Ekki fengið hlutina upp í hendurnar
„Ég hef aldrei haft þörf fyrir að vera
einhver fígura, púðruð bak við
myndavélarnar. Ég hef alltaf verið
svona sveitt á hlaupum að keppast
um að ná fyrstu frétt. Það er bara ég.
Það er ekki þar með sagt að ég geti
ekki gert margt annað, en mér finnst
það vera starfið. Ég held að það eigi
rætur sínar að rekja til þess að kem
ekkert úr einhverri bómull. Ég hef
verið í töff aðstæðum oft á tíðum og
hef þurft að takast á við þær, án þess
að ég sé að segja að mér hafi tek-
ist eitthvað sérstaklega vel til alltaf.“
Hún telur að fyrir vikið eigi hún auð-
veldara en ella að setja sig í spor
annarra. „Ég hef aldrei verið í þeirri
stöðu að fá hlutina fyrirhafnarlaust
upp í hendurnar,“ bætir hún við.
Ósætti innan
Blaðamannafélagsins
Þóra starfaði á mbl.is um tíma en var
ein af þeim sem var látin fara þegar
Davíð Oddsson settist í ritstjóra-
stólinn. Hún taldi það í raun næsta
víst þegar hann tók við að hún fengi
reisupassann. Hún sá á eftir starfinu
enda líkaði henni vel á Morgunblað-
inu. „Áhorf á Mbl – sjónvarp hafði
aldrei verið meira og ég var kjörinn
blaðamaður ársins 2008, en það var
náttúrlega ekkert venjulegt frétta-
ár, Það ár skipti okkur svo gríðarlegu
miklu í fréttum. Ég er mjög stolt af
því.“
Þóra Kristín var varaformaður
og síðar formaður Blaðamannafé-
lags Íslands og sinnti því embætti í
miklum ólgusjó. „Mér fannst félag-
ið orðið of værukært, hálfgerð sum-
arbústaðaleiga, og vildi stokka það
upp, gera breytingar. Þá fannst mér
stjórninni haldið utan við upplýs-
ingar um fjárreiður félagsins og ég
gat ekki sætt mig við það. Fjórð-
ungur stéttarinnar var atvinnulaus,
vinnuframlag hafði aukist og laun
lækkað. Það er ekki góð vígstaða
fyrir stéttarfélag. Þá voru deilur um
eignarhald og mbl.is, sem var minn
vinnustaður, lenti þar í brennidepli
þegar Davíð Oddsson var ráðinn rit-
stjóri. Mörgum fannst ósmekklegt að
félagið beitti sér í því máli, mér fannst
það hins vegar nauðsynlegt. Þegar ég
tók við Smugunni var það notað gegn
mér og sagt að ég væri komin í pólitík
og gæti þess vegna ekki verið formað-
ur allrar stéttarinnar.“
Þóru Kristínu þótti þessi gagnrýni
bæði fáránleg og óréttmæt í ljósi þess
að eigendur nánast allra fjölmiðla
voru persónur og leikendur í frétt-
um á þessum tíma. „Niðurstaðan var
sú að ég fór frá og hálf stjórnin fylgdi
mér. Ég sakna þess ekki persónu-
lega að vera formaður Blaðamanna-
félagsins og ég get vel unnt öðrum
þess. Þessi sumarbústaðaleiga rekur
sig ágætlega án mín.“
Smugan ekki pólitískt málgagn
Hvað Smuguna varðar segir Þóra
Kristín það vissulega ekki hafa verið
óskastöðu fyrir blaðamann sem
vill halda sjálfstæði sínu, að ritstýra
fjölmiðli sem var að hluta til í eigu
stjórnmálaflokks. „Smugan var ekki
flokkspólitískt málgagn þrátt fyrir að
margir vildu að það væri það. Bæði
þeir sem stóðu utan við það og þeir
sem stóðu innan við. Það var ekki
flokkspólitískt málgagn á meðan
ég ritstýrði því. Það var hins vegar
málsvari ákveðinna sjónarmiða
sem hafa ekki átt upp á pallborðið
í venjulegum miðlum. Til dæmis
umhverfisverndar, félagshyggju og
femínisma og sem slíkt átti það fullan
rétt á sér,“ segir Þóra Kristín ákveðin
og teygir sig í súkkulaðimola úr skál
á borðinu. Hún tekur fram að það
sé sykurlaust og býður blaðamanni,
sem hafði fram að þessu ekki kunnað
við að fá sér. „Mér fannst gaman að
ritstýra Smugunni og sérlega gaman
að skrifa leiðara og sakna þess. Allt
hefur sinn sjarma, mér hefur raun-
verulega þótt mjög gaman á öllum
fjölmiðlum þar sem ég hef unnið.“
Hugsa vel um trúnað
við heimildamenn
Þetta spjall okkar um fjölmiðlana
færir okkur að lekamálinu svokall-
aða, en Þóra Kristín hefur sterkar
skoðanir á þætti heimildamanna í
málinu. „Lekamálið sem slíkt hef-
ur ekki bara afhjúpað misnotkun
valds heldur líka ótrúlega meðvirkni.
Núna beinast augu manna að lög-
reglustjóranum sem hélt því leyndu
að hann hefði látið aðstoðarmann
ráðherra fá upplýsingar um hælis-
leitanda þótt það væri lögreglu-
rannsókn í gangi. Áður en aðstoðar-
maðurinn játaði brot sitt, var mikið
rætt um samband heimildarmanna
og blaðamanna, trúnað sem ekki
mætti undir nokkrum kringumstæð-
um rjúfa. Gott og vel, en blaðamenn
ættu að hugsa sig um tvisvar áður en
þeir gerast trúnaðarmenn aðstoðar-
manns ráðherra sem vill koma höggi
á hælisleitanda, einstaklings sem er
að leita réttar síns innan kerfisins.
Vernd heimildarmanna á ekki við
um samskipti við ráðherra eða að-
stoðarmenn hans, nema blaðamað-
urinn lofi slíkri vernd. Er blaðamað-
urinn þar með að skuldbinda sig
til að þegja yfir mannréttindabrot-
um? Blaðamenn eru málsvarar al-
mennings og trúnaður blaðamanna
er fyrst og fremst við almenning, við
einstaklinga, við þjóðina, ekki við
valdið,“ segir Þóra Kristín. „Það geta
örugglega margir dregið lærdóm
af lekamálinu. Þetta er í raun stór-
merkilegt mál.“
Hún virkar ánægð að vera komin
aftur í gamla gírinn. Að lifa og hrær-
ast í heimi fréttanna. „Mér finnst
þetta skemmtilegt og er opin fyrir
nýjum tækifærum. Mér finnst gam-
an að koma aftur, sérstaklega ef það
voru einhverjir búnir að afskrifa mig.
Það er gaman að afskrifa það,“ segir
hún sposk á svip.
Missti barnsföðurinn í sjóslysi
Þóra Kristín er, eins og áður sagði,
fædd og uppalin í Keflavík og var
frekar óstýrilátt barn. Hún vill þó
ekki meina að hún hafi verið óþekk.
„Ég var svolítil strákastelpa í mér,
svolítill villingur. Ég hefði örugg-
lega verið greind með ADHD ef það
hefði verið í umræðunni. Ég átti erfitt
með að sitja kyrr, var mjög hvatvís og
átti erfitt með að fylgja reglum. Mér
gat til dæmis dottið í hug að mæta
klukkutíma of seint í skólann í öfugri
úlpunni með hundinn minn.“ Að-
spurð segist Þóra Kristín þó ekki hafa
verið í uppreisn, heldur hafi hennar
persónuleiki bara verið svona. Þetta
hafi svo með tímanum hugsanlega
þróast út í uppreisn sem varð hluti af
henni sjálfri.
Barnsföður sínum kynntist hún
á unglingsárunum. „Við vorum jafn-
gömul og miklir mátar. Hann var
ægilega sætur og ég var ógurlega
skotin í honum,“ segir Þóra og lítur
ofan í kaffibollann sinn. Hann var
æskuástin hennar og hún varð ólétt
sextán ára. Hann lést hins vegar í sjó-
slysi á Ísafjarðardjúpi áður en barnið
kom í heiminn. „Ég varð því barn
með barn, þegar Ragnheiður Júlía,
dóttir mín, kom í heiminn en við höf-
um alið hvor aðra upp.“
Samkynhneigðin opinberun
Það var skammt stórra högga á milli
og nokkrum árum síðar kom Þóra
svo út með samkynhneigð sína. „Ég
vissi samt alltaf að ég væri einhvern
veginn öðruvísi. Ég vissi samt ekki
að ég hefði í mér samkynhneigð-
ar tilfinningar, ég hugsaði það ekki
þannig. Ég áttaði mig ekki á því fyrr
en dóttir mín var fædd, að ég hefði
þessa þörf. En af því að ég er þannig
skapi farin þá var það opinberun fyr-
ir mig að uppgötva það og fór strax
alla leið. Þetta var á þeim tíma sem
samkynhneigð var algjört tabú, sér-
staklega þegar maður kom úr svona
litlum bæ. Það var svolítið bratt að
koma fram með þetta á sínum tíma
og taka þátt í þessari baráttu, en ég
gerði það.“
Hún hafði alltaf leyft sér að vera
öðruvísi og hélt áfram sínu striki
hvað það varðaði. „Ég gaf í rauninni
bara skít í viðbrögðin. Að því leytinu
til hafði ég ekkert undan viðbrögð-
unum að kvarta.“
Varð hálfgerð fígúra
Þóra Kristín fluttist til Reykjavíkur
um þetta leyti og því áttu miklar
breytingar sér stað í lífi hennar á
skömmum tíma. „Það er mikil gerjun
á þessum tíma og þetta er mjög lit-
ríkur „subkúltúr“. Það var mjög ein-
kennilegt að koma til Reykjavíkur og
vera enn þá hálfgerður krakki með
krakka og lenda inn í svona galeiðu.
Fara inn í þessa baráttu og verða ein-
hvers konar fígúra. Mér færðist að
vissu leyti of mikið í fang. Þetta var
meira en ég réði við en ég gerði það
samt. Þetta var ofboðslega skrýtinn
tími, það var svo mikið að gerast.
Þetta var neðanjarðar kúltúr og það
var mikil fordæming og hneykslan í
gangi.“
Þóra Kristín segist nýlega hafa
heyrt viðtal við höfund bókarinnar
Náðarstund, en höfundurinn, sem
er ástralskur, dvaldi sem skiptinemi
á Sauðárkróki um tíma og upplifði
töluverða einangrun. „Hún sagði
eitthvað á þessa leið: „Það er ofboðs-
lega skrýtið að vera svona mikið ein
en samt svona áberandi.“ Þessi orð
hittu mig fyrir og ég hugsaði með
mér að nákvæmlega svona hafi mér
liðið. Hún sagði líka að það væri eng-
um hollt að vera í slíkum aðstæðum
og ég er sammála því. En það hef-
ur allt tvær hliðar, þetta væri bæði
skemmtilegur og erfiður tími. Ég var
náttúrlega ein með barn og það gerði
málið engan veginn auðveldara.“
Gaman og skrýtið að vera amma
Þóra Kristín kynntist sambýliskonu
sinni, Björgu Evu Erlendsdóttur,
þegar hún fór að vinna á Ríkisútvarp-
inu. „Við kynntumst á fréttastofunni
þegar við vorum báðar að vinna þar,“
segir Þóra Kristín glaðleg, en sam-
bandið fór leynt í fyrstu. „Það þótti
svolítill skandall þegar það byrjaði en
ég var ógurlega skotin í henni, mér
fannst hún svo skemmtileg. Bæði var
hún allt öðruvísi en ég, og mér fannst
það svo hressandi, svo var hún líka
að vissu leyti mjög lík mér – einhver
kjarni. Mér fannst strax eins og við
hefðum þekkst lengi.“
Þóra á eina dóttur og dótturson-
inn Kolbein Gest, sem er fimm ára.
„Ég er amma,“ segir Þóra montin
og fær sér annan súkkulaðimola úr
skálinni og blaðamaður fylgir nú
fordæmi hennar. „Hann Kolbeinn
Gestur er algjör draumastrákur og
ég er rosalega hrifin af honum. Hann
er oft hjá mér og ég ligg á húninum
hjá dóttur minni til að fá að vera með
hann,“ segir Þóra og hlær. „Við erum
miklir mátar,“ bætir hún við.
„Ég var mikil ömmustelpa sjálf
þegar ég var lítil þannig að mér
finnst mjög spennandi að vera
amma. Þetta er öðruvísi en að vera
mamma. Þegar maður er einstætt
foreldri þá verður maður mjög náin
börnunum sínum.“ Þóra ljómar
þegar hún talar um Kolbein Gest og
ömmuhlutverkið. „Mér finnst frekar
fyndið að vera svona mikil amma.
Þegar maður er ung móðir þá verð-
ur maður ung amma. Mér finnst
þetta svo skrýtið því mér finnst ég
alltaf vera yngri en ég er. Þó ég vilji
vera ung að eilífu þá vil ég samt vera
amma,“ segir Þóra Kristín. Blaða-
maður stingur upp á því að hún
verði þá bara ung amma að eilífu,
og hún er til í það. n
„Ég hætti líka að
drekka og það er
einhver besta ákvörðun
sem ég hef tekið.
Gaman að
vera amma
Þóra Kristín og
ömmustrák-
urinn hennar,
Kolbeinn
Gestur, eru
miklir mátar.
Var ýtt til hliðar
Þóra Kristín upplifði
það þannig að
skoðnir hennar
væru notaðar gegn
henni, til að ýta
henni til hliðar.
MYNDIR SIGTRYGGUR ARI