Hagskýrslur - Hagtöluárbækur - 01.01.1967, Side 80

62
Með lögum nr. 42/1950, sem tóku gildi l.janúar 1951, var ákveSið, að
ritað skyldi dánarvottorð fyrir hvern mann, er dæi hér á landi, nema lík fyndist
ekki, þá skyldi gerð mannskaðaskýrsla samkvæmt lögum nr. 42/1913. Hefur
samkvæmt þessu verið gefið út dánarvottorð um öll mannslát síðan í ársbyrjun
1951, nema um voveiflegan dauðadaga hafi verið að ræða og lík ekki fundizt.
Dánarvottorð áranna 1951 og 1960 hafa verið flokkuð með tilliti til kring-
umstæðna við útgáfu þeirra, og kom þá þetta í ljós:
Tala vottorða Af 1000 vottorðum
1951 1960 1951 1960
1. Lík var krufið 159 368 139 317
2. Mannskaðarannsókn fór fram . 15 13 13 11
3. Læknir sá hinn látna fyrir og eftir and-
lát 655 640 575 552
4. Læknir sá sjúkling f banalegunni, en
ekki eftir andlát 90 40 79 35
5. Læknir sá aðeins líkið 92 87 81 75
6. Dánarvottorð gefið út eftir skýrslu ann-
arra 53 12 46 10
7. Áður talin atriði óupplýst og lík ófundin
1951 76 - 67 -
Alls 1140 1160 1000 1000
Dánarvottorð gefin út erlendis 5 7
Við þessa athugun hefur röð atriða ráðið flokkun, þegar dánarvottorð
hefur talizt til fleiri en eins flokks. Ef t.d. dánarvottorð hefur verið gefið út
eftir skýrslu annarra og krufning átt sér stað, þá hefur hið síðarnefnda ráðið
flokkuninni, o.s.frv. - Hlutfallstala krufninga hefur tvöfaldazt frá 1951 til 1960
og samanlögð hlutdeild fjögurra sfeast nefndu atriðanna hefur lækkað úr 27% f
12%. __ ^
Töflur um dánarorsakir Mannfjöldaskýrslna 1941-50 voru byggðar á al-
þjóðlegri dánarmeinaskrá frá 1938. Er á bls. 36*- 37*f Mannfjöldaskýrslum
1941-50 gerð grein fyrir þeirri skrá og vísast'til þess. Árið 1948 gaf Alþjóða-
heilbrigðisstofnunin út nýja dánarmeinaskrá, sem er meira sundurliðuð en
skráin frá 1938 og allfrábrugðin henni að öðru leyti. Um leið var gerð veruleg
breyting á reglunum um, hvemig dánarmein skuli ákvarðað, þegar um samverk-
andi sjúkdóma er að ræða. Skrifstofa Landlæknis gaf skrá þessa út 1952: Manns-
látabók: II. Er þar um að ræða þýðingu á hinum löggilta enska texta og fylgir
latnesk þýðing sjúkdómsheita, sem tekin er eftir hinni sænsku útgáfu skrárinn-
ar. Að hálfu Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar var gert ráð fyrir, að þátttöku-
ríki tækju nýju skrána í notkun 1. janúar 1951, og mun sú hafa orðið raunin
vfisast hvar.
Dánarorsakaskýrslur Hagstofunnar voru frá og með 1. janúar 1951 gerðar
á grundvelli alþjóðlegrar skrár 1948 og frá 1. janúar 1958 eru þær gerðar á
grundvelli alþjóðlegrar skrár 1955. í fyrirsögnum dánarorsakataflna er hér alls
staðar vísað til dánarmeinaskrár 1955, þótt sú skrá hafi fyrst komið til fram-
kvæmda við gerð dánarorsakaskýrslna l.janúar 1958. Skýringin á þessu er sú,
að hinar birtu dánarorsakatöflur fara aldrei dýpra f sundurgreiningu en til 3.
tölustafs, en breytingarnar, sem gerðar voru á alþjóðlegu skránni 1955, röskuðu
ekki svo neinu næmi skránni á því stigi, heldur aðeins á stigi 4.tölustafs. Má af
þeim sökum og einnig af öðrum ástæðum ganga út frá því sem vfsu, að flokkun
dánarorsaka hefði ekki orðið önnur, þótt frá byrjun áratugsins hefði verið farið
eftir skránni frá 1955. Töflur 52-53 ná aðeins yfir tímabilið 1951-60 og 1963.
Samanburður við dánarorsakir fyrir þann tfma er vandkvæðum bundinn, þó að nú-
gildandi dánarmeinaskrá hafi verið tengd eldri dánarmeinaskránni til þess að