Dagblaðið Vísir - DV - 16.12.2014, Blaðsíða 14

Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
14 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður: Þorsteinn Guðnason • Ritstjóri: Hallgrímur Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jóhann Hauksson • Ritstjórnarfulltrúi: Ingi Freyr Vilhjálmsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Vikublað 16.–18. desember 2014
Bætti mig í öllu Ég var á mjög
slæmri leið
Spörkuðu í mig þar
sem ég lá á jörðinni
Villta Norðvestrið
Fjölmiðlakonan Eva María Jónsdóttir æfir kraftlyftingar og hefur náð góðum árangri. – DV Steinunn Sigurðardóttir rithöfundur varð fyrir einelti í æsku sem hafði töluverð áhrif á hana. – DV
A
llt sem komið hefur fram um
nýja skýrslu og tillögur norð-
vesturnefndar ríkisstjórnar-
innar um eflingu byggðar á
Norðvesturlandi vekur alvarlegar
spurningar um íslenskt stjórnkerfi
og meðferð pólitísks valds í landinu.
Aðalspurningin er hvort hér á landi
séu í raun engin takmörk fyrir póli-
tískri hagsmunagæslu af þeirri gerð
og stærðargráðu sem framsóknar-
menn bera hér á borð.
Málið fer á alla kanta yfir svo mörg
strik að ekki er hægt að álykta öðru-
vísi en að annað hvort séu algjörir
amatörar við völd í landinu eða þá að
framsóknarmönnum sé yfirleitt orðið
skítsama um það þótt þeir verði ber-
ir að grímulausu pólitísku sérhags-
munapoti.
Í fréttum RÚV um helgina af tillög-
um nefndarinnar var þeim ekki lýst í
neinum smáatriðum, því leynd hvílir
enn yfir þeim. Það sem þó virðist ljóst,
er að hér er ýmislegt á skjön við fyr-
irliggjandi vinnu í þessum efnum svo
og almennt gangverk í stefnumótun,
tillögugerð og regluverki.
Eftirfarandi hefur gerst, sam-
kvæmt fréttum RÚV: Ríkisstjórnin var
boðuð til sérstaks fundar með mjög
skömmum fyrirvara og á óvenju-
legum tíma, seinni partinn á föstu-
daginn, þar sem tillögur nefndarinn-
ar voru lagðar fram. Þær munu hafa
fallið í grýttan jarðveg hjá ráðherrum
Sjálfstæðisflokksins og þótt róttækar.
Þær fela meðal annars í sér flutning
skipareksturs Landhelgisgæslunnar
í Skagafjörð, flutning RARIK á Sauð-
árkrók, eflingu Vinnumálastofnunar
á Skagaströnd, eflingu menntastofn-
ana á svæðinu og byggingu gagnavers
á Blönduósi. Rætt var um að kostnað-
ur við að hrinda tillögunum í fram-
kvæmd myndi nema mörg hundruð
milljónum króna.
Enginn mælir í mót nauðsyn þess
að huga að jafnvægi í byggðum lands-
ins og eflaust má færa rök fyrir því
að til þess sé kostandi talsverðu fé. Í
stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar
segir að ljóst sé að ákveðnar byggð-
ir eigi við meiri erfiðleika að etja en
aðrar og að gera þurfi úttekt á þeim
svæðum og móta tillögur um hvern-
ig mæta má aðsteðjandi vanda. Þarna
segir líka að unnið verði að sam-
þættingu opinberra áætlana og gerð
sérstakra landshlutaáætlana í sam-
vinnu við sveitarfélögin.
Í skipuriti forsætisráðuneytisins
er að finna sérstaka skrifstofu
stjórnsýsluþróunar, sem á að sinna
stefnumótun, verkefnastjórnun og
eftirfylgni stefnumarkandi verk-
efna á sviði stjórnsýslu og samfé-
lagsþróunar. Forsætisráðuneytið
fóstraði einnig til skamms tíma að
minnsta kosti sóknaráætlun lands-
hlutanna sem var hluti af Ísland
2020 sem var stefnuyfirlýsing síð-
ustu ríkisstjórnar um öflugra at-
vinnulíf og samfélag. Samt sem
áður falla byggðamál enn undir at-
vinnuvega- og nýsköpunarráðu-
neyti, sem nýlega tók sér það vald
að ákveða upp úr þurru flutning
Fiskistofu til Akureyrar.
Viðleitnin er því til staðar þó
brotakennd sé. Það verður hins
vegar að gera þá kröfu að þessi
málaflokkur, byggðamálin, lúti rétt
eins og önnur verkefni lágmarks vit-
rænum aga, en verði ekki eilíflega
veiðilendur stjórnmálamanna í at-
kvæðaleit.
Í samhengi norðvesturnefndar
ríkisstjórnarinnar þýðir það nefni-
lega ekkert annað en klára fall-
einkunn fyrir tillögurnar sem for-
sætisráðherra trommaði með á
ríkisstjórnarfund á föstudaginn, að
forvígismenn nefndarinnar sem
vann þær skuli báðir vera þingmenn
úr viðkomandi kjördæmi og í flokki
forsætisráðherra. Í huga stórs hóps
kjósenda hafa þessar tillögur engan
trúverðugleika. Aðferðafræðin við
smíði þeirra skapar bara tortryggni
og erfiðleika við að koma þeim hluta
þeirra í framkvæmd sem þó gæti ver-
ið eitthvert vit í. En þetta er hin sér-
íslenska leið. Að böðlast áfram með
hlutina út frá þröngum sérhagsmun-
um án þess að yfirsýn ráði för eða
gagnsæi sé viðhaft.
Það liggur til dæmis fyrir sam-
kvæmt tölum frá Byggðastofnun að
Norðvesturland er ekki það land-
svæði sem hefur mestan undirball-
ans starfa hjá ríkinu. Þvert á móti
eru Norðvesturland og höfuðborgar-
svæðið þau svæði á landinu sem hafa
hlutfallslega flest ríkisstörf per haus.
Önnur skýrsla um leiðir til að
styrkja atvinnulíf og samfélag á
Norðurlandi vestra datt inn á borð
forsætisráðherra Íslands í maí 2008.
Nefndin sem skilaði þeirri 34 síðna
skýrslu til Geirs Haarde hét líka norð-
vesturnefnd. Það man enginn leng-
ur hvað sú nefnd lagði til fyrir utan
fjölgun textílstarfa við Þekkingar-
setrið á Blönduósi. Það væri líklega
best að nýja skýrslan færi sömu leið,
beint ofan í skúffu. n
Sinna ekki frúnni
Uppi varð fótur og fit þegar
spurðist á dögunum að Sigmund-
ur Davíð Gunnlaugsson forsætis-
ráðherra væri enn einu sinni
horfinn á braut og nú í lystiferði
með frú sinni fertugri til útlanda.
Körlunum í heitu pottunum er
ekkert óviðkomandi og fara í
rauðabítið yfir þjóðmálin. Þeir
eru hagyrtir í meira lagi og einn
þeirra batt atvikin saman á eftir-
farandi hátt:
Hefur ólík hlutverk tvö hlaupa
þurfti úr brúnni. Þótt aðstoðar-
mennirnir séu sjö sinna þeir ekki
frúnni.
Harkan í læknadeilunni
Grafalvarleg staða læknadeilunn-
ar fer ekki framhjá neinum og
ekki er að sjá að harkan fari
minnkandi milli
deiluaðila nema
síður sé. Það fór
til dæmis greini-
lega illa í lækna
að heyra Birgi Jak-
obsson, verðandi
landlækni, í út-
varpsviðtali fyrir helgi tala um að
krafa um 50% launahækkun í ein-
um rykk væri ekki raunhæf. Birgir
tekur við sem landlæknir um ára-
mót. Þorbjörn Jónsson, formaður
Læknafélags Íslands, mun hafa
svarað þessum ummælum verð-
andi landlæknis af hörku í pistli
á lokuðu vefsvæði lækna um
helgina þar sem hann frábað sér
afskipti Birgis. Þorbjörn sagði það
nógu slæmt að heyra rangfærslur
um kröfur lækna frá viðsemjanda
lækna í stóli fjármálaráðherra
en verra að heyra það endur-
óma í orðum verðandi landlækn-
is, sem hefði þar fyrir utan ekkert
með það að gera að skipta sér af
kjaradeilum stéttarinnar. Birgir
hafði sagt í útvarpsviðtalinu að
launahækkanir af þessu tagi væru
ekki eðlilegar miðað við sænsk-
an standard. Þorbjörn svarar og
segir heilbrigðiskerfi á heljar-
þröm eins og það íslenska ekki
samræmast sænskum stöðlum
heldur.
Herförin gegn RÚV
Ekki virðast síðustu björgunar-
tilraunir og áköll hafa komið
að gagni við að hindra að fjár-
hagslegar lömunaraðgerðir
RÚV-andstæðinga innan ríkis-
stjórnarmeirihlutans komi til
framkvæmda. Oft stefndi í við-
líka lemstranir fjárveitingavalds-
ins gagnvart stofnuninni á árum
áður, en hófsamari öflum tókst
samt alltaf að bjarga málum. Ekki
núna. Á það er hins vegar bent
að afleiðingar niðurskurðarins
eigi eftir að koma í ljós. Miðað við
yfirlýsingar stjórnar og forráða-
manna RÚV má búast við því að
þær gangi síður en svo hljóð-
alaust fyrir sig. Þeir sem muna
tímana tvenna í pólitíkinni segja
að þá sannist það, sem vitað var
áður, að pólitískar herferðir gegn
RÚV svara aldrei pólitískum
kostnaði.
Leiðari
Hallgrímur Thorsteinsson
hallgrimur@dv.is
Pétur Örn Guðmundsson hætti að drekka og hefur aldrei liðið betur. – DV
Núbó úr sögunni – hvað svo?
K
ínverska auðkýfingnum
Huang Núbó tókst á að
koma sér á blöð Íslands-
sögunnar þótt áform hans
yrðu aldrei að veruleika. En
svo ævintýraleg voru þessi áform
að þau hlutu að vekja athygli.
Hann vildi eignast – og ef hann
fengi ekki að eignast – þá fá yfir-
ráð yfir hinni risastóru jörð Gríms-
stöðum á Fjöllum. Þar kvaðst hann
ætla að reisa stórt hótel og auk
þess eitt hundrað smáhýsi, leggja
flugbraut að ógleymdum golf-
velli sem hann vildi hafa þarna í
túndrunni.
Offjárfesting og
stórveldapólitík
Gagnrýni kom fram úr ýmsum átt-
um. Aðilum í hótelrekstri á svæð-
inu, sem sjálfir standa í upp-
byggingu leist illa á, töldu að um
hættulega offjárfestingu gæti orðið
að ræða, sumir töldu Núbó vera að
sækjast eftir landi til að veðsetja
heima fyrir svo hann fengi aðgang
að lánsfé í kínverskum bönkum,
sviðin jörð svikinna gylliboða af
svipuðu tagi annars staðar bæru
þessu vott; þá var á það bent að
auðmaður í Kína gæti eðli máls
samkvæmt aldrei þrifist án velvilja
stjórnvalda og hlytu menn að
spyrja um tengslin við hagsmuna-
gæslu Kína og við heimspólitík-
ina almennt – með öðrum orðum,
menn hlytu að hugleiða hvort kín-
verska ríkið væri að verða sér úti
um aðgang að Íslandi.
Eignarhaldið á að vera á
Íslandi!
Hvernig sem á málin var litið var
ég andvígur því að heimila þessa
fjárfestingu og taldi öll framan-
greind rök eiga nokkuð við að
styðjast. Þyngst vó í mínum huga
að eignarhald á landi ætti að hvíla
innan þess samfélags sem landið
byggir. Þá er grunvallaratriði að
hálendi Íslands sé varið fyrir óeðli-
legum ágangi misviturra fjárfesta
sem auðveldlega geta valdið stór-
tjóni með framkvæmdum sem
spilla heiðanna ró.
Ég tel með öðrum orðum, að
öll sú gagnrýni, sem að framan er
vitnað til og varnaðarorðin sem af
henni spruttu, eigi fyllilega rétt á
sér og fagna ég því nú sérstaklega
af þeim sökum að sveitarstjórnar-
menn sem voru ginnkeyptir fyrir
gylliboðunum frá Kína skuli nú
hafa gefið drauma sína upp á bát-
inn.
Vildu samfélaginu vel
Það breytir ekki hinu að fyrir þeim
vakti að sjálfsögðu að láta gott af
sér leiða til uppbyggingar sínu
samfélagi. Og þá vaknar sú spurn-
ing hvort ríkisvaldið sem stóð í
vegi fyrir þessum áformum hafi
ekki einhverjar skyldur við hlutað-
eigandi aðila í þessu spili öllu. Þar
horfi ég ekki síst til eigenda Gríms-
staðajarðarinnar sem urðu af tals-
verðum fjármunum sem kínverski
auðmaðurinn hét að setja niður í
þeirra vasa. Aðdáunarvert hefur
þó verið æðruleysi þeirra flestra
frammi fyrir hinum fyrirheitna
auði.
Skyldur ríkisins
Reyndar tel ég að skyldur ríkisins
snúi ekki síður að því að hlusta á
beiðni sem fjöldi Íslendinga hefur
sett fram um kaup ríkisins á Gríms-
stöðum á Fjöllum, þessari miklu
jörð sem ásamt öðrum jörðum,
sumum í almannaeign, mynda
eins konar kraga um öræfi Íslands.
Fólk úr öllum stjórnmálaflokkum,
nánast öllum atvinnugreinum,
ungt fólk og gamalt sameinaðist
fyrir alllöngu síðan í áskorun til ís-
lenskra stjórnvalda um að kaupa
Grímsstaði á Fjöllum.
Björk og Ólafur Stefánsson
Á meðal þeirra sem undirritað hafa
þessa áskorun um að ríkið kaupi
Grímsstaði á Fjöllum, má nefna
Vigdísi Finnbogadóttur, Ólaf Stef-
ánsson handboltamann, Guðmund
Gíslason, sundkappann frækna,
Pétur Gunnarsson rithöfund, Björk
og Þorstein frá Hamri. Utan um
þessa kröfu smíðaði Guðfríður Lilja
Grétarsdóttir þings ályktunartillögu
sem hún flutti undir lok síðasta
kjörtímabils og hef ég síðan tví-
vegis lagt þá tillögu fram, ásamt
Svandísi Svavarsdóttur, á þessu
kjörtímabili. Því miður afgreiddi
síðasta ríkisstjórn ekki málið en
vonir eru bundnar við að það nái
fram að ganga á þessu kjörtímabili.
Þetta mál er þverpólitískt og á einu
að gilda hverjir sitja í Stjórnarráð-
inu. Um þetta eigum við öll að geta
sameinast.
Besta þingræðan
Þegar ég talaði fyrir tillögunni
í fyrra las ég upp nöfn þeirra
um það bil hundrað og fimmtíu
einstaklinga sem undirritað höfðu
áskorunina og má segja að ræða
mín hafi ekki samanstaðið af öðru
en nöfnum þessa góða fólks. Var
það mál manna að þetta hefði ver-
ið eftirtektarverðasta, ef ekki lang-
besta ræða sem ég hafi nokkru
sinni flutt á Alþingi! Það segir allt
sem segja þarf um nafnalistann á
áskoruninni. n
„Var það mál
manna að þetta
hefði verið eftirtektar-
verðasta, ef ekki lang-
besta ræða sem ég hafi
nokkru sinni flutt á Al-
þingi! Það segir allt sem
segja þarf um nafnalist-
ann á áskoruninni.
Ögmundur Jónsson
þingmaður Vinstri grænna
Kjallari
MynD SkJáSkOT af VEf HTTP://SHanGHaiiST.cOM