Dagblaðið Vísir - DV - 23.12.2014, Blaðsíða 18

Jólablað 23. desember 201418 Umræða
Þjóðarheimili fyrir alla
V
ið lok árs hvarflar hugurinn
yfir farinn veg og við leggj­
um mat á árangur og verk­
efnin framundan. Efna­
hagsástandið hefur batnað
síðustu ár og við búum nú við ár­
angurinn af erfiðum ákvörðunum
í efnahagsstjórn áranna eftir hrun.
Minnkandi atvinnuleysi, metútskrift
úr Háskóla Íslands og vaxandi kaup­
máttur eru til vitnis þar um.
En þá skiptir mestu hvert skuli
farið. Mér hefur oft orðið tíðrætt
um hugmyndina um þjóðarheim­
ilið, sem samfélagssýn norrænna
jafnaðarmanna byggir á. Á heimil­
inu eru allir metnir að verðleikum
á eigin forsendum og þótt við séum
ósammála um aðferðir og leið­
ir ræðum við okkur að niðurstöðu.
Haraldur Guðmundsson, forystu­
maður Alþýðuflokksins, lagði út af
þessari hugmynd í ræðu fyrir réttum
70 árum við lýðveldisstofnunina og
sagði: „Nú er það okkar að sýna, að
við kunnum að halda svo á málum
okkar, að þjóðin verði raunverulega
frjáls, að við látum okkur ekki nægja
að reisa lýðveldisbygginguna, heldur
viljum og getum komið öllu svo vel
fyrir innan stokks, að hún verði öll­
um Íslendingum hjartfólgið heim­
ili. Við verðum að létta af öllum oki
og ófrelsi örbirgðar, skorts, fáfræði
og volæðis. Við verðum að útrýma
bölvun öryggisleysisins og kvíðan­
um fyrir komandi degi.“
Fólkið flýr
En myndin sem blasir við á Íslandi
í dag er ekki af hjartfólgnu heimili.
Fyrsta læknaverkfall Íslandssögunn­
ar setur velferð sjúkra í uppnám og
vekur almennar efasemdir um það
öryggi sem við höfum búið við og
gengið að sem vísu á Íslandi. Læknar
sem vilja vinna hér sjá ekki framtíð í
stefnulausu landi, þar sem hvorki
liggur fyrir hvert skuli stefnt um efna­
hagsþróun eða almenna velferðar­
þjónustu. Uppgjafartilfinningin yfir
sjálfstæðu Íslandi breiðist út.
Hvað hefur skilið Ísland frá öðr­
um litlum ríkjum og öðru fremur
varðað leið okkar frá örbirgð til auð­
sældar frá seinna stríði? Sú stað­
reynd að fólkið okkar hefur kosið að
koma heim að námi loknu og leggja
sitt af mörkum við að auka hagsæld,
byggja brýr, leggja vegi, stofna fyrir­
tæki eða lækna sjúka. Hin ósagða
forsenda þessa hefur verið sú að
á Íslandi væri mögulegt að lifa lífi
sem stæðist samjöfnuð við það sem
byðist í nágrannalöndunum. Þetta
óskrifaða samkomulag hefur nú
verið rofið. Hefðbundnir hagtölu­
mælikvarðar segja almennu launa­
fólki, starfsfólki í heilbrigðisþjónustu
eða framsæknum fyrirtækjum enga
raunverulega sögu. Fólkið flýr, fyrir­
tækin vaxa í öðrum löndum.
Skýr stefna
Stjórnarstefnan er skýr: Sótt er að al­
mannaþjónustu sem aldrei fyrr. Góð
heilbrigðisþjónusta og menntun fyr­
ir alla, án tillits til efnahags eru ekki
sjálfsögð gæði. Sköttum er létt af best
stæðu fyrirtækjunum og einstak­
lingunum en almenn gjaldtaka fyr­
ir alla sjálfsagða hluti innleidd: Við
munum borga sífellt meira fyrir heil­
brigðisþjónustu, menntun og jafnvel
fyrir að njóta náttúruauðæfa í sam­
eiginlegri eigu okkar. Venjulegt fólk
mun alltaf þurfa að vera með vesk­
ið á lofti og búa við lakari lífskjör
og minni tækifæri en í nágranna­
löndunum.
Sitjandi ríkisstjórn hefur áunnið
sér nafngiftina Ríkisstjórn ríka fólks­
ins. Samfélagssýn hennar felst í að
loka landinu, vernda auð áhrifa­
valda innan flokka sinna en útrýma
leikreglum og samkeppni. Þetta er
hinn raunverulegi forsendubrestur.
Þessi ríkisstjórn er algerlega ófær
um að beina kröftum í góðan farveg
og bjóða fram valkost um heilbrigt
efnahagslíf, stöðugleika og velsæld
fyrir alla.
Mikilvægasta verkefnið and­
spænis vonleysi og vantrú er að
gera lýðveldisbygginguna að hjart­
fólgnu heimili okkar allra, svo vís­
að sé til ræðu Haraldar frá lýðveld­
isstofnuninni. Til þess þurfum við
sóknarstefnu fyrir Ísland. Til að móta
hana þarf afl þeirra tugþúsunda Ís­
lendinga sem þrá að fá að leggja gott
af mörkum og byggja framtíð í þessu
landi að fá að njóta sín.
Við getum ekki gefist upp á Ís­
landi. Læknarnir í verkfalli gætu ver­
ið að sinna sjúkum okkur öllum til
heilla. Fólkið sem flutt hefur til Nor­
egs gæti verið að vinna okkur öllum
gagn og nýta þekkingu sína í þjóð­
ar þágu, en það er ekki að gera það.
Þekkingarfyrirtækin okkar gætu ver­
ið að vaxa hér á landi, en þau eru
ekki að gera það.
Verkefni næsta árs er að þróa sýn
um öflugt Ísland, byggt á heilbrigð­
um, almennum leikreglum og fé­
lagslegu réttlæti, þar sem tryggð eru
tækifæri fyrir alla. Það er sannkallað
þjóðarheimili. n
Árni Páll Árnason
formaður Samfylkingar
Kjallari „Fólkið flýr, fyrir­
tækin vaxa í
öðrum löndum.
Á tæpasta vaði Umsjón: Henry Þór Baldursson
Á
rið sem er að líða hefur ver­
ið þjóðinni farsælt. Segja má
að árgæska hafi verið bæði
til lands og sjávar. Tíðarfar og
aflabrögð hafa yfirleitt verið
hagstæð og nýjustu fréttir af viðgangi
okkar mikilvægu fiskistofna gefa vonir
um batnandi hag.
Stjórn landsins hefur tekist með
þeim hætti, að við sem berum ábyrgð
á landstjórninni getum litið stolt um
öxl. Mikilvægustu hagtölur eru mun
betri en í löndunum í kringum okk­
ur. Einn versti skaðvaldur íslenskra
heimila hefur verið verðbólga. Nú hef­
ur tekist að kveða hana niður og hef­
ur hún ekki verið lægri í áratugi eða
innan við 1%. Annar ógnvaldur – at­
vinnuleysi fer minnkandi og er komið
niður í um 3%. Kaupmáttur fer veru­
lega vaxandi og hefur aukist um 5% á
árinu og svona mætti lengi telja. Það
er sannarlega ástæða til að gleðjast
yfir þessum hagtölum.
Leiðréttingin í höfn
Fyrirheit stjórnarflokkanna um að
koma skuldugum heimilum til hjálp­
ar hafa verið efnd með myndarlegum
hætti. Lækkun verðtryggðra fasteigna­
veðlána, sem við framsóknarmenn
settum á oddinn er að koma til fram­
kvæmda á næstu vikum og til þess
verður varið 80 milljörðum. Þessi að­
gerð mun létta greiðslubyrði heimil­
anna mjög verulega og ekki bara í eitt
skipti, heldur til frambúðar. Sá sem
fékk lækkun um tvær og hálfa milljón,
losnar við vaxtabyrði af þeirri upphæð
út allan lánstímann, það er að segja
ár eftir ár verður vaxtagreiðslan þeim
mun lægri. Skattleysi skyldusparnað­
ar sem varið er til skuldalækkunar
samkvæmt hugmyndum stjórnar­
flokkana á enn fremur að geta lækkað
skuldir um sjötíu milljarða.
Raunhæf fjárlög
Fjárlög ársins 2014 voru afgreidd
hallalaus og útkoman verður jákvæð.
Fjárlög komandi árs eru líka afgreidd
hallalaus og vonandi verður sú raun­
in. Heilbrigðismál hafa algeran for­
gang og hefur aldrei verið búið betur
að þeim, enda þarfir miklar í þeim
málaflokki og seint nóg að gert. Þá
var litið alveg sérstaklega til með
menntun og vísindum í fjárlögunum.
Verulegar breytingar eru gerðar á
skattheimtu. Vörugjöld eru afnumin
að mestu, hærra þrep virðisaukaskatts
lækkar um 1,5% en lægra þrepið
hækkar úr 7 í 11%. Fimmtán til tutt­
ugu prósenta innkaupa fjölskyldna
eru í lægra virðisaukaskattþrepi en
um eða yfir áttatíu prósent í hærra
þrepinu. Útkoman er því sú að neyt­
endur hagnast um 5 eða 6 milljarða á
þessari breytingu og allir hópar neyt­
enda verða betur settir en áður, enda
var það algjört skilyrði af hálfu Fram­
sóknarflokksins og samkvæmt fyrir­
vara flokksins við framlagningu frum­
varpsins.
Mikið hefur verið gert úr því að
virðisaukaskattur á bækur hækki
um fjögur prósent, hér er þó ekki
um mikla hækkun að ræða. Bók sem
kostar 5.000 kostar 5.200 eftir hækkun.
Æskilegt væri eigi að síður að finna
leiðir til mótvægisaðgerða, lestur er
mikilvægur. Ríkisútvarpið telur sig
mjög vanhaldið í þessum fjárlögum.
Því eru þó ætlaðar þrjú þúsund sex
hundruð og áttatíu milljónir og er það
á fjórða hundrað milljóna meira en á
þessu ári. Rétt skal vera rétt. Fjárfram­
lag til Ríkisútvarpsins var því hækkað
um tæpar 400 m.kr., sem samsvarar
um 10% aukningu á framlagi milli ára.
Það vekur því furðu að víða sé talað
og ritað eins og um niðurskurð sé að
ræða.
Gott samstarf
Mér er ánægja að votta það að sam­
starf stjórnarflokkanna hefur verið
gott og tillitssemi og trúnaður hefur
ríkt á milli flokkanna. Engar blikur
eru á lofti um að þar verði breyting á.
Þjóðin þarf á því að halda að endur­
reisn þjóðfélagsins haldi áfram.
Fyrir hönd Framsóknarflokksins
þakka ég landsmönnum árið sem er
að líða og óska öllum velfarnaðar á
nýju ári. n
Endurreisn á farsælu ári
Sigrún Magnúsdóttir
formaður þingflokks framsóknarmanna
Kjallari
Mest lesið
á DV.is
1 Jakob Valgeir kom í veg fyrir ráðningu sjómanns
vegna Facebook-færslu Loforði
til sjómanns um pláss á togara í eigu
Jakobs Valgeirs Flosasonar, útgerðar-
manns í Bolungarvík, var afturkallað
vegna Facebook-færslu frá aðila sem
Jakob Valgeir taldi að tengdist sjó-
manninum. Þetta kemur fram í nýjasta
tölublaði fréttablaðsins Vestfirðir.
Sjálfur ber sjómaðurinn ekki ábyrgð á
færslunni en Jakob mun hafa sagt að
hann kærði sig ekki um að hafa menn
í vinnu sem tengdust slíkri framkomu.
Síðar afturkallaði Jakob afturköllunina
á atvinnutilboðinu.
Lesið: 38.688
2 Eigandi húsnæðis Caruso ítrekað ratað í fjölmiðla
Jón Ragnarsson, eigandi fasteignarinnar
þar sem veitingastaðurinn Caruso er til
húsa, hefur í gegnum árin staðið í hinum
ýmsu málaferlum sem ratað hafa í
fjölmiðla. DV fór yfir málið.
Lesið: 36.748
3 10 ára fangelsi fyrir gróf kynferðisbrot gegn átta
ára drengjum og þroskahaml-
aðri konu Jóhannes Óli Ragnarsson
hefur verið dæmdur í tíu ára fangelsi
í Héraðsdómi Norðurlands eystra
fyrir frelsissviptingu, sifskaparbrot og
kynferðisbrot gegn tveimur átta ára
gömlum drengjum og fyrir kynferðisbrot
gegn þroskahamlaðri konu.
Lesið: 36.641