Þjóðmál - 01.06.2007, Blaðsíða 53
Þjóðmál SUmAR 2007 5
ESB,.sem.mun.breytast.í.utanríkisráðherra,.
ef. stjórnarskrársáttmálinn. verður. staðfest-
ur.í.einhverri.mynd ..
Hvert. aðildarríki. skipar. sinn. fram-
kvæmdastjóra. til. 5. ára. í. senn. í. fram-
kvæmdastjórnina .. Þannig. eru. þar. nú. 27.
framkvæmdastjórar,. sem. stjórna. 20 .000.
manna. skrifstofubákni .. Framkvæmda-
stjórnin. semur. lagafrumvörp,. gefur. út. til-
skipanir.og.framfylgir.fjárhagsáætlun.ESB,.
sem. nú. nemur. um. 115. milljörðum. evra ..
Framkvæmdastjórnin. gerir. samninga. við.
önnur.ríki ..Forseti. framkvæmdastjórnar.er.
skipaður.af.ráðherraráðinu.til.5.ára.í.senn .
Þriðja. stoðin. í. ESB. kerfinu. er. Evrópu-
þingið,. sem. kosið. er. til. 5. ára. í. senn. í.
almennum.kosningum.í.aðildarlöndunum.
og. afgreiðir. lagafrumvörp,. þ .m .t .. fjárlög ..
Þarna. eiga. 785. manns. sæti. og. koma. frá.
aðildarlöndum.nokkurn.veginn.í.hlutfalli.
við. íbúafjölda .. Þingmennirnir. halda.
fundi. í. Brussel,. og. þingnefndir. starfa. í.
Strasbourg ..Þingið.getur.sett.af.alla.fram-
kvæmdastjórnina,.og.hefur.það.gerzt.einu.
sinni,.vegna.spillingar ..
Fjórða. stoðin. er. Evrópudómstóllinn. í.
Lúxemborg,. sem. hefur. lögsögu. um. mál,.
sem.undir.ESB.heyra ..Þar.er.einn.dómari.
frá.hverju.aðildarlandi ..
Það.var.25 ..marz.1957,.að.fulltrúar.6.ríkja.—.Frakklands,.V-Þýzkalands,.Ítalíu.og.
Benelúx-landanna.þriggja.—.hittust.í.sölum.
Horatiusar.og.Curiatiusar.í.Kapítólusafninu.
í.Róm.undir.risaveggmyndum.16 ..aldar.af.
blóðugri.sögu.Rómaborgar.til.að.undirrita.
Rómarsamninginn .. Æðsta. markmið. hans.
var. einmitt. að. varðveita. friðinn. í. Evrópu,.
og. það. hefur. tekizt. frábærlega .. Þó. ríkir.
engin.hrifning.á.ESB.á.meðal.íbúa.aðildar-
landanna,. þar. sem. um. helmingur. telur.
ESB.vera.landi.sínu.til.trafala ..Aðalástæðan.
er. efnahagsleg. stöðnun. vegna. tregðu. við.
að. stokka. upp. reglugerðafargan. og. við. að.
draga. úr. skriffinnsku .. Afleiðingin. hefur.
verið. hræðilegt. atvinnuleysi,. 8–10%. að.
jafnaði.í.kjarnaríkjunum.15,.sem.er.tvöfalt.
meira. en. í. BNA,. og. hagvöxtur. að. jafnaði.
aðeins.2%.síðasta.áratuginn,.en.3%.í.BNA ..
Efnahagskerfi. BNA. er. lítils. háttar. stærra.
en. ESB,. en. munurinn. eykst,. og. VLF. á.
mann.er.30%.meiri.í.BNA.með.2%.árlegri.
aukningu. m .v .. 1,5%. í. ESB .. Það. átti. að.
snúa.þessari.þróun.við.með.upptöku.evru.
1999.og.Lissabon-yfirlýsingunni.árið.2000 ..
Þar. var. markið. sett. á. „að. gera. Evrópu. að.
samkeppnishæfasta. og. kraftmesta. þekk-
ingardrifna. efnahagskerfi. heims“. árið.
2010 .. Aðferðin. átti. að. vera. að. ýta. undir.
einkaframtakið,. auka. fé. til. rannsókna. og.
þróunar.og. losa.um.viðjar. vinnumarkaðar.
og. vörumarkaðar .. Því. fer. víðs. fjarri,. að.
þetta.gangi.allt.eftir ..Þó.hefur.gengið.vel.hjá.
Dönum,.Svíum,.Bretum,.Finnum.og.Írum.
(aðeins.2.síðastnefndu.með.evru),.en.illa.hjá.
stærstu. þjóðum. evrusvæðisins,. Frökkum,.
Þjóðverjum. og. Ítölum .. Evran. hefur. þó.
aukið. viðskipti. innan. evrusvæðisins. um.
5–15%. að. mati. OECD,. og. hún. veitir.
bandaríkjadal.samkeppni,.þar.sem.25%.af.
gjaldeyrisforða.heimsins.eru.nú.í.evrum ..
Síðustu. tvo. áratugina. hafa. stjórnendur.ESB. verið. uppteknastir. við. að. skipu-
leggja.stofnanir.ESB.og.uppbyggingu.til.að.
fá.sambandið.til.að.virka.í.líkingu.við.ríki ..
Í.þessu.skyni.hafa.verið.gerðir.5. sáttmálar.
frá. Rómarsamninginum .. Gengur. þetta.
þannig,. að. meirihluti. aðildarlanda. getur.
farið. fram. á. gerð. þessara. viðbótarsáttmála.
við.Rómarsamninginn,.en.öll.löndin.verða.
hins. vegar. að. samþykkja. afraksturinn,. svo.
að.sáttmálinn.öðlist.gildi:
1 .. Þetta. ferli. hófst. með. evrópsku. einingar-
lögunum.(„Single.European.Act“).árið.1986.
(í.gildi.1987),.þar.sem.fallið.var.frá.kröfunni.
um. einingu. við. ákvarðanatöku. og. aukinn.
meirihluti. leyfður .. Þetta. var. nauðsynleg.