Þjóðmál - 01.06.2007, Blaðsíða 62
60 Þjóðmál SUmAR 2007
að. hafa. með. bænum. sínum. og. tárum. ,,af.
blæðandi. hjarta“. fengið. því. áorkað. fyrir.
tilverknað. guðs. að. hann. náði. um. síðir.
bata. af. banvænum. sjúkdómi. sálarinnar ..
Ágústínus. gerðist. um. tíma. ástríðufullur.
efahyggjumaður. en. sagði. samt. aldrei. að.
fullu. skilið. við. kristinn. uppruna. sinn ..
Hann. átti. það. til. að. hlusta. á. predikanir.
presta.og.rýna. í. rit.Biblíunnar.en.taldi.sig.
ekki. finna. þar. annað. en. fráleitar. skoðanir.
—.þar.til.hann.kynntist.Ambrósíusi.biskupi.
í.Mílanó ..Þangað.var.Ágústínus. ráðinn. til.
starfa.sem.kennari.í.mælskulist.eftir.að.hafa.
getið. sér. gott. orð. á. því. sviði. í. höfuðborg.
ríkisins,. Róm .. Ambrósíus. var. á. þessum.
árum. kunnur. orðinn. um. allt. ríkið. sem.
einn.öflugasti. trúvarnarmaður.og.málsvari.
kirkjunnar,.og.gerðist.Ágústínus.lærisveinn.
hans ..Hann.heillaðist.af.mælsku.biskupsins,.
sem.af.mikilli.þekkingu.varpaði.ljósi.á.ýmsa.
torráðna. staði. í. ritningunum,. og. trúarleg.
auðmýkt. kristninnar. varð. honum. sem. ný.
reynsla ..Efasemdamaðurinn.fór.nú.að.efast.
um,. að. trú,. án. þess. að. fyrir. lægju. órækar.
sannanir,.væri.svo.fráleit:
Ég.fór.að.hugleiða,.hve.óteljandi.mörgu.
ég.trúði,.sem.ég.hafði.ekki.séð.eða.verið.
vottur. að,. er. það. gerðist .. Svo. var. um.
margt. í. sögu.þjóðanna,.margt.um.staði.
og.borgir,.sem.ég.hafði.ekki.séð,.margt,.
sem.vinir.höfðu.tjáð.mér,.læknar.sagt.eða.
hinir.og.þessir.hermt ..Og.ef.vér.tryðum.
ekki. öðrum,. gætum. vér. yfirleitt. ekkert.
aðhafst.í.þessu.lífi ..Með.óbifanlegri.vissu.
var. ég. loks. sannfærður. um,. af. hvaða.
foreldrum.ég.væri.fæddur,.en.það.gat.ég.
ekki.vitað,.ef.ég.trúði.því.ekki,.sem.mér.
var.sagt ..[S ..199 .]
Þar. kom,. að. Ágústínus. lét. skírast. af.
Ambrósíusi. biskupi. ásamt. syni. sínum. og.
vini.á.páskavöku.árið.387 .
Nú. mætti. spyrja,. hvort. játningar.manns,.sem.lifði.fyrir.sextán.hundruð.
árum,.eigi.nokkurt.erindi.við.okkur.í.heimi.
tæknialdar ..Ritið. er. að. sönnu. framandlegt.
á.köflum,.málfar.hátíðlegt.og. skrúðmikið,.
kryddað. líkingum. og. myndhvörfum. að.
hætti.mælskulistar.samtímans ..Þeir.sem.láta.
þetta. ekki. á. sig. fá.og.ganga.ótrauðir. á. vit.
framandleikans,.munu.brátt.komast.að.raun.
um,.að.þarna.talar.maður.af.holdi.og.blóði.
eins. og. þú. og. ég,. með. sömu. kenndir. og.
þrár,.þó.að.hann.finni.hugsun.sinni.annan.
farveg.en.við.flest.erum.vön ..Það.staðfestist.
hér. sem. oft. endranær,. að. maðurinn. er.
ávallt. samur.við. sig ..En.það. er.fleira,. sem.
þolinmóður. lesandi. uppgötvar .. Játningar.
eru.náma.skarplegra.hugleiðinga.um.mann.
og.náttúru,.vísdóm.og.þekkingu.og.hinstu.
rök. tilverunnar .. Ágústínus. lætur. sér. fátt.
óviðkomandi. í. þroskasögu. sinni,. hann.
íhugar. efni,. sem.nú.mundi.flokkast.undir.
uppeldis-.og.kennslufræði.eða.námsfræði.(s ..
77–82,.174),.afbrotafræði.(s ..98–102,.124–
125),. lífeðlisfræði. (s .. 140),. fyrirbærafræði.
(s .. 145–146),. þekkingarfræði. (s .. 228. og.
mestöll.10 ..bók),.heimsmyndunarfræði. (s ..
399–400). auk. sálfræði. á. víð. og. dreif,. og.
er.þá.sennilega.ekki.allt.upp.talið ..Eins.og.
að. líkum. lætur.fjalla. Játningar. þó. fyrst. og.
síðast.um.guðfræði .
Tvennt. var. það,. sem. virðist. helst. hafa.
leitað. á. hug. Ágústínusar. á. þessum. árum,.
annars.vegar.eðli.guðdómsins.og.hins.vegar.
orsök. hins. illa .. Ágústínusi. hugnaðist. ekki.
sú. skoðun,. að.guð.væri. í.mannsmynd,. en.
hann.átti.lengi.erfitt.með.að.slíta.sig.lausan.
frá. þeirri. kenningu. maníkea,. að. guð. væri.
með.nokkrum.hætti. efnislegur.og.gæddur.
rúmslegum. eigindum .. Í. þessari. andlegu.
glímu.vildi.svo.til,.að.honum.bárust.í.hendur.
nokkur. rit. úr. smiðju. heimspekingsins.
Plótínusar. (um. 205–270. e .. Kr .),. sem. að.
sínu. leyti. var. undir. miklum. áhrifum. frá.
gríska.heimspekingnum.Platóni.(um.427–