Þjóðmál - 01.06.2007, Blaðsíða 64
62 Þjóðmál SUmAR 2007
ábyrgð.á.hinu.illa ..Engu.
að. síður. hlaut. hann. af.
alvisku. sinni. að. hafa.
séð.það.fyrir,.sem.gerast.
mundi,. og. skapaði.
hann. þó. heiminn. með.
þeirri. afleiðingu,. að.
við. mennirnir. sitjum.
uppi. með. erfðasyndina.
og. aðrar. hörmungar ..
Ágústínus. ræðir. ekki.
slíkar. mótbárur. á.
þessari. bók,. en. hið.
augljósa.svar.trúarinnar.
er. annars. vegar,. að.
góður. guð. hljóti. í. eðli.
sínu. að. vera. lífgefandi,.
hvernig.svo.sem.það. líf.
kunni.síðar.að.artast,.og.
hins.vegar.að.hann.hafi.
í.syni.sínum.endurleyst.
heiminn.og.bætt.þannig.
fyrir.það,.sem.maðurinn.
hafði. vitandi. vits. og. af.
frjálsum.vilja.spjallað .
Ísíðustu. bókum. Játn-inga. tekst. Ágústín-
us. á. við. þá. torráðnu.
gátu. heimspekinnar,.
sem.tíminn.er ..Ef.guð.er.handan.tíma.og.
rýmis. eða,. eins.og. segir. í.Lilju,. ,,ei. þurf-
andi.stað.né.stundir,.stað.haldandi.í.kyrr-
leiksvaldi“.—.hvað.er.þá. tíminn.og.hvað.
eilífð?.Spurningar.sem.þessar.leituðu.á.hug.
manns,.sem.þráði.að.komast.til.þekkingar.
á.guði,.en.hann.þurfti.einnig.að.kunna.ráð.
til.að.svara.gagnrýni.rökfimra.andstæðinga.
sinna .. Eins. og. Eyjólfur. Kjalar. Emilsson.
bendir.á. í. inngangi,.eru.svör.Ágústínusar.
ekki. hafin. yfir. gagnrýni,. þótt. frumleg.
séu ..Á.einum.stað.virðist.hann.líta.svo.á,.
að. tíminn. sé. umbreyting. efnislegra. hluta.
(s .. 430,.433),. en. á.öðrum. stað. er. svo. að.
skilja,. að. tíminn. sé.
huglægt. fyrirbrigði ..
Það. sem. við. köllum.
fortíð,. er. þá. ekkert.
annað. en. minning,.
framtíðin. er. vænting.
og. nútíðin. athygli. á.
andrá,. sem. er. þegar.
horfin. (s .. 403–408) ..
En. hvað. er. þá. eilífð.
og. eilíft. líf. með. guði?.
Af.orðum.Ágústínusar.
verður. ekki. annað.
ráðið.en.að.það.sé.eilíf.
andrá. (s .. 399–402) ..
En. getur. eilíf. andrá,.
þar.sem.ekkert.er.gefið.
og. ekkert. þegið. og.
engu. til. fórnað,. verið.
manninum. nokkuð.
annað. en. eilíft. al-
gleymi?. Og. hvað. er.
eilíft. algleymi. annað.
en.eilífur.aldauði?.
Við. lestur. Játninga.
vekur. nokkra. athygli,.
hve. mikla. andúð.
Ágústínus.hafði.á.flestu.
því,. sem. jarðneskt. er.
og. efnislegt,. það. er. að.
segja,.eftir.að.hann.var.kominn.heill.í.höfn.
að. loknu. áralöngu. villureki .. Þannig. fer. oft.
fyrir.þeim,.sem.fundið.hafa.ljós.sannleikans,.
að. þeir. formæla. því,. sem. áður. glapti. þeim.
sýn ..Engin..iðja.er.nokkurs.virði,.sagði.hann,.
ef. hún. eflir. ekki. dyggðir. með. mönnum ..
Ágústínus.hafði.sérstaka.skömm.á.leikhúslist,.
sem. léti. fólk. lifa. sig. inn. í. ímyndanir.og. fá.
samúð. með. persónum. í. ,,skröksögum“ ..
Hann.átti.greinilega.erfitt.með.að.hugsa.sér,.
að. á. bak. við. þessar. uppdiktuðu. persónur.
gætu.staðið.raunverulegar.manneskjur,. sem.
verðskulduðu.samúð.góðra.manna ..Listræn.
fegurð,.í.hvaða.mynd.sem.hún.birtist,.jaðraði.
Ágústínusarkórherra ..Á.miðöldum.voru.
stofnuð.samfélög.presta,.munka.og.nunna,.
sem.kenndu.sig.við.heilagan.Ágústínus ..
Meðal.þekktra.kórherra.fyrr.á.tímum.má.
nefna.húmanistann.Erasmus.frá.Rotterdam,.
og.bæði.Þorlákur.helgi,.verndardýrlingur.
Íslendinga,.og.Lúter.voru.Ágústínusarmunk-
ur ..Hér.á.landi.voru.fimm.munkaklaustur.af.
reglu.Ágústínusar ..Nú.munu.vera.um.1000.
kórherrar.og.rúmlega.3000.munkar.í.reglu.
Ágústínusar ..Nunnuklaustur.reglunnar.eru.
um.100,.aðallega.á.Ítalíu.og.Spáni .
(Georg.Schwaiger.(ritstj .),.Mönchtum, Orden,
Klöster von den Anfängen bis zur Gegenwart.
Ein Lexikon.(München.1994),.s ..55–74) .