Iðjuþjálfinn - 01.06.2014, Qupperneq 10

10
Fastar kortavélar ættu ekki að
finnast!
Mestöll þjónusta og flestar vörur eru
þannig hannaðar að gengið er út frá
því að notendur hafi óskerta getu,
fulla sjón, óskerta hreyfigetu, heyri vel,
búi ekki við þroskahömlun og falli, að
flestu leyti, að hinu svokallaða „normi“.
Það verður að segjast að þegar kemur
að hönnun hvers konar gefa menn
mismunandi aðstæðum og getu fólks
lítinn gaum og samfélagið í heild sinni
gerir ekki ráð fyrir miklum fjölbreytileika
mannfólksins. Þó hefur umræðan um
ólíkar þarfir fólks, rétt þess til að þeim sé
mætt og sjónarhorn fötlunarfræðinnar á
fötlun, sem flestir eflaust þekkja, breytt
ýmsu til betri vegar.
Tækniframfarir síðustu 20 ára hafa líka
breytt miklu, raunar valdið byltingu í lífi
margra og ekki sér enn fyrir endann á
þeim sem betur fer. Eflaust hefur aldrei
verið eins mikið framboð af vörum
og þjónustu og nú til dags. Og aldrei
hefur verið eins mikið af auglýsingum
og hvatningu til fólks að nýta sér
vöruúrvalið og þjónustuna.
En hvernig er aðgengi fatlaðs
fólks háttað?
Höfundur hefur ekki gert neina
rannsókn á aðgengi fatlaðs fólks að
vörum og þjónustu og áttar sig svo sem
ekki fyllilega á því hvernig annað fatlað
fólk upplifir aðgengið, slæmt eða gott,
nema helst það fólk sem ekki getur nýtt
sér sjónina til að velja, lesa og komast
um í óþekktu umhverfi.
En eru hindranir á aðgengi fatlaðs fólks
að vörum og þjónustu vandamál? Og
er þá um að ræða dagleg vandamál eða
einungis tilfallandi?
Nú getur höfundur aðeins svarað þessum
spurningum frá sínu sjónarhorni, en á
ferðum sínum rekst hann oft á hönnun
og fyrirkomulag sem hann veit að
hindrar t.d. aðgengi þeirra sem eru
hreyfihamlaðir. Lítið en skýrt dæmi um
slíkt er staðsetning greiðslukortavéla
í mörgum matvörubúðum. Víða eru
greiðslukortavélar þannig staðsettar
að fólk sem notar hjólastóla getur ekki
notað þær, getur ekki slegið inn pin­
númerið hjálparlaust. Sumstaðar eru
kortavélarnar hreyfanlegar, en víða eru
þær fastar. Þessu ætti að vera auðvelt að
breyta ef menn hefðu metnað og vilja
til. Og það er margt sem auðvelt væri
að breyta ef forráðamenn umræddrar
þjónustu hefðu vilja og skilning á því
að fatlað fólk hefur sama vilja, sama
metnað og sama rétt og ófatlað fólk til
þess að búa við gott og hindranalaust
Aðgengi að vörum
og þjónustu er
réttindamál
Ágústa Eir Gunnarsdóttir
Höfundur þessarar greinar
hefur búið við nær algjört
sjónleysi frá fæðingu og
hefur því ætíð þurft að lifa
við aðstæður sem gera oft
ekki ráð fyrir því að til sé
fólk sem reiðir sig á önnur
skynfæri þegar sjónar nýtur
ekki við.
Gott aðgengi þýðir í huga
greinarhöfundar að allir
geti án hindrana átt greiðan
aðgang að því sem í boði er,
hvort sem um er að ræða
vörur, þjónustu, fjölmiðla,
byggingar eða annað.
Hér verður einungis fjallað
um aðgengi að vörum og
þjónustu frá sjónarhorni
þeirra sem búa við
skerðingu og þá einkum
þeirra sem lítið eða ekkert
sjá.