Iðjuþjálfinn - 01.06.2014, Side 17

17
veikindum sínum, t.d. fann hún aldrei
fyrir höfuðverk eða neinu slíku. Hún
hafði alla tíð lifað heilsusamlega,
aldrei reykt og hafði enga ættarsögu
um heilablæðingar eða annað í þeim
dúr. Þarna var hún, 44 ára, ung
fjölskyldumanneskja með eiginmann og
tvo drengi, sem aldrei hafði verið veik
að ráði eða eins og hún segir sjálf frá:
hafði alltaf verið stálhraust manneskja!
Bergljót öðlaðist
jafnt og þétt meiri
líkamlegan styrk
samhliða endur­
hæfingunni en
vinstri hliðin var þó
enn lömuð að hluta
til. Bergljót gat samt
gengið og strax um sumarið gat hún
farið í klukkutíma langa göngutúra um
hverfið sitt, skellt sér í sund af og til og
ýmislegt annað. Því var það verulegt
áfall fyrir alla þegar hún fór að fá mikla
taugaverki í vinstri hluta líkamans
um hálfu ári eftir blæðinguna eða um
haustið 2009, verki sem eru enn til
staðar og skerða mjög færni Bergljótar
við daglegar athafnir og ekki síst lífsgæði
hennar. Hún finnur fyrir verkjum hverja
einustu mínútu, alltaf, og stundum
fær hún heiftarleg verkjaköst sem geta
varað í nokkra daga. Þá er eins og hún
sé eitt flakandi sár og það sé verið að
maka salti í sárið, sársaukinn er slíkur.
Orsökin fyrir þessum verkjum er talin
vera ör sem myndaðist í heilanum eftir
blæðinguna og liggur á skynbrautum
þar. Bergljótu finnst svo grátlegt að öll
sú færni sem hún var búin að vinna upp í
endurhæfingunni strax eftir blæðinguna
glataðist þegar verkirnir komu, og þeir
eru enn viðvarandi. Verkirnir eru það
slæmir að stundum á hún erfitt með tala
og jafnvel anda.
Lítið sem ekkert slær á verkina hjá
Bergljótu. Hún hefur tvisvar sinnum
farið í heilaaðgerðir þar sem sett voru
rafskaut í heilann og var vonast til að það
myndi minnka verkina en ekkert gerðist.
Nánast engin lyf hafa áhrif á verkina en
þó eru tvö lyf sem Bergljót tekur og
gagnast eitthvað, þótt takmarkað sé.
Í febrúar sl. fór Bergljót á virta heila­
og taugastofnun í Bandaríkjunum þar
sem hún var rannsökuð ítarlega og er
vonandi að góðar niðurstöður fáist
þannig að hægt verði að lina þjáningar
hennar og hjálpa henni að öðlast betra
líf.
Á tímabilinu 2010­2011 hitti Bergljót
ekki iðjuþjálfa en hún var töluvert inni
á sjúkrahúsinu, m.a. út af verkjum.
Þessi vetur reyndist Bergljótu erfiður,
bæði líkamlega og andlega, og þarna
fékk sársaukinn að stjórna lífi hennar
og smám saman dró úr virkni hennar.
Um haustið 2011 komst Bergljót aftur
á móti inn á Reykjalund og segir hún
það hafa verið eitt af því besta sem
gerst hafi eftir að verkirnir byrjuðu. Þar
kynntist hún m.a. iðjuþjálfa sem dreif
hana áfram frá byrjun
í alls konar virkni.
Bergljót var t.d. allar
helgar á Reykjalundi
og iðjuþjálfinn sá til
þess að hún hefði nóg
fyrir stafni um helgar
þegar enginn eiginleg
þjálfun var í gangi.
Þá tók Bergljót ýmiss konar handverk
með sér upp á deild sem þær höfðu
útfært í sameiningu varðandi hvernig
best væri fyrir hana að vinna þannig
að hún væri sem sjálfstæðust. Sem
dæmi má nefna að Bergljót dundaði sér
við skartgripagerð þar sem hún gerði
nánast allt sjálf því hún vildi eiga sem
mest í hlutunum. Hluti af ferlinu var
að fara í skartgripabúð og velja hráefni.
Þetta gerði hún allt í samstarfi við
iðjuþjálfann sinn.
Eitt af því magnaðasta sem Bergljót
kynntist á Reykjalundi þarna um haustið
2011 var hugræn atferlismeðferð
(HAM). Hún fór í einstaklingsmeðferð
og lærði þar ýmsar aðferðir og leiðir til
að takast á við daglegt líf. Þessar aðferðir
eru í dag mikilvægur hluti af hennar
lífsmynstri og hún notar þær daglega.
Má þar nefna stundaskrá yfir vikuna
sem hún fyllir út samviskusamlega
hverja einustu viku ársins og reynir að
fylgja í hvívetna. Bergljót lærði að láta
verkina ekki stjórna sér með því að
hætta við eitthvað vegna þeirra. Henni
finnst HAM hafa hjálpað sér við að lifa
með veikindunum.
Fyrir tveimur árum kynntist Bergljót
þjónustu sem Akureyrarbær býður upp
á og heitir Ráðgjöfin heim. Þar eru tveir
iðjuþjálfar starfandi og er markmið
þjónustunnar að veita leiðbeiningar
og faglega ráðgjöf til einstaklinga með
fötlun af ýmsum toga er hafa þörf
fyrir aðstoð og stuðning til að takast á
við ýmis verkefni daglegs lífs. Bergljót
nýtir sér þessa þjónustu nokkrum
sinnum í viku en svo skemmtilega vill
til að iðjuþjálfinn hennar þar er einmitt
sá sami og kenndi henni að klæða sig
í Kristnesi í upphafi veikindanna! Þær
Eitt það magnaðasta
sem Bergljót kynntist
á Reykjalundi þarna
um haustið 2011 var
hugræn atferlismeðferð.
stöllur brasa ýmislegt, t.d. fara þær
tvisvar sinnum í viku í sund í Kristnesi,
fara á bókasafnið, í búðir, á kaffihús og á
matsölustaði. Eftir að þær uppgötvuðu
handverksmiðstöðina Punktinn hafa
þær farið mjög reglulega þangað. Þar
vinnur Bergljót mest úr gleri þar sem
hún getur unnið afar sjálfstætt í því.
Bergljót er mjög ánægð með þessa
þjónustu eða eins og hún segir:
Iðjuþjálfinn vinnur markvisst að því að
maður sé með! Unnið er að aukinni virkni
og þátttöku í hinum ýmsu athöfnum og að
maður sé sem mest sjálfstæður í daglega
lífinu. Mér finnst iðjuþjálfun vera þörf stétt.
Ég hef fengið að kynnast því í gegnum árin
hversu breitt starfssvið þeirra er í raun. Það
sem mér finnst einkenna iðjuþjálfa er að
þeir hugsa í lausnum, ekki í vandamálum.
Iðjuþjálfunin er ómetanlegur partur af
þjónustunni sem ég fæ en sú þjónusta veitir
mér tækifæri til þess að vera heima eins
mikið og ég get, sem er mér svo mikilvægt.
Síðustu ár hef ég farið í mánaðardvöl í
Kristnesi á vorin og á Reykjalundi um
haustið. Það finnst mér einnig ómetanlegt
því þá fæ ég spark í rassinn og orku fyrir
sumarið frá Kristnesi, og fyrir veturinn frá
Reykjalundi.
Ýmsum hjálpartækjum, bæði smáum
og stórum, hefur Bergljót kynnst
síðan hún veiktist og hafa þau yfirleitt
reynst vel, misvel þó. Bergljót segist
t.d. aldrei hafa komist upp á lag með að
nota sokkaífæru en hins vegar sé hún
himinlifandi yfir rafskutlunni sinni sem
hún fékk fyrir tveimur árum og hefur
aldeilis aukið sjálfstæði hennar, eða eins
og hún segir sjálf: „Þetta er dásamlegt!
Þegar ég get farið um á skutlunni er
ég ekki háð öðrum.“ Hún fer m.a. í
„göngutúra“ um nágrennið á skutlunni
og í sjúkra- og líkamsrækt, sem einnig
er í nágrenninu. Það var iðjuþjálfi sem
kynnti hana fyrir rafskutlunni og vann
í að Bergljót eignaðist eina slíka. Áður
en hún fékk skutluna í hendur fékk
hún ökuþjálfun á slíku tæki í Kristnesi
þar sem iðjuþjálfinn hljóp með henni
fram og til baka á meðan Bergljót æfði
ökuleiknina. Margt fleira mætti nefna,
en Bergljót segir að lokum:
Margar stéttir í heilbrigðiskerfinu hafa
unnið að því að ég verði sem mest sjálfbjarga
með athafnir daglegs lífs og eiga iðjuþjálfar
stærstan hlut þar. Ég hvet fólk til að kynna
sér starf og hlutverk iðjuþjálfa.
Skráð af Sigríði Guðmundsdóttur,
iðjuþjálfa.