Iðjuþjálfinn - 01.06.2014, Side 22

22
leik og svo mætti áfram telja. Markmið
hugmyndafræði Lífsneistans er að
endurvekja lífsneistann hjá fólki með
heilabilun; blikið í augunum, brosið,
ánægjuna, gleðina, sönginn, dansinn,
snertinguna og samveruna. Nálgun
Lífsneistans skapar kjöraðstæður til að
fólk með heilabilun geti blómstrað
félagslega og tilfinningalega jafnvel
þótt sjúkdómurinn sé langt genginn.
Lífsneistinn gerir mögulegt að
bæta minni, tal, tjáskipti, félagsleg
samskipti og hegðun með því að
mæta tilfinningalegum þörfum
einstaklinganna. Þeir fá að finna að
þeir eru metnir, elskaðir og virtir og
þeir fá tækifæri til að gleðjast og taka
þátt í ánægjulegum athöfnum. Áhersla
er lögð á að beina sjónum að gæðum
samskiptanna sem skap ast kringum
ákv eðna athöfn en ekki að athöfninni
sjálfri. Mikilvægt er að hver og einn fái
tækifæri til að njóta sín og tjá sig á þann
hátt sem hann getur. Hver og einn þarf
að upplifa að hann sé einstakur og hafi
eitthvað að miðla öðrum. Það eykur
sjálftraustið og fyllir viðkomandi ánægju
og vellíðan (Lee, H., Verity, J. 2011).
Heildarhugmyndin á bak við
Lífsneistann
Lífsneistinn bætir aukinni dýpt við
hefðbundna nálgun á heilabilun. Til
að útskýra þetta á einfaldan hátt má
nota samlíkingu við ísjaka. Einn tíundi
hlutinn sem er ofansjávar táknar hinn
sýnilega hluta heilabilunar. Níu tíundu
hlutar sem eru undir yfirborði sjávar
tákna hið ósýnilega. Í meira en 100
ár hefur hin hefðbundna nálgun á
heilabilun beint sjónum okkar að hinu
sýnilega, þ.e. að sjúkdómseinkennum,
hegðun, því sem hægt er að skima,
niðurstöðum úr geðrænum prófunum,
sjúkdómsgreiningum, framvindu og
meðferð. Hugmyndafræði Lífsneistans
Klúbbfélagi tekur þátt í að útbúa kærleikstré. Allir
fengu hjarta með fallegu orðum um kærleikann. Áður
en hjartað fór á sinn stað, sem viðkomandi valdi
sjálfur, var rætt um það sem stóð á hjartanu.
beinir sjónum að því sem er undir
yfirborðinu, þeim hlutum sem ekki
er hægt að mæla. Þar má nefna
innsæi, þörf fyrir kærleika, heilbrigði
mannsandans, tilfinningalegar þarfir
og gæði þeirra tengsla sem myndast í
samskiptum. Það er undir yfirborðinu
sem hægt er að finna orsök erfiðleika og
hegðunarvanda. Lífsneistinn bendir á að
oftar en ekki sé undirliggjandi vandinn
sá að tilfinningalegum þörfum fólks
er ekki mætt. Samkvæmt Lífsneistanum
eru eftirtaldar þarfir í fyrirrúmi hjá
einstaklingum með heilabilun: Að
finna að það sé þörf fyrir þá og að
þeir geri gagn. Þeir þurfa að fá tækifæri
til að annast aðra og geta gefið og
þegið kærleika. Þeir þurfa að hafa
möguleika á að geta valið (á milli tveggja
möguleika) og fengið tækifæri til að
styrkja sjálfsmyndina (Lee, H., Verity, J.
2011).
Alþjóðlegt Masters Practitioner
námskeið í Ástralíu
Eftir að hafa sótt þriggja daga námskeið
Lífsneistans í Danmörku árið 2009
vaknaði hjá mér löngun til að koma
hugmyndafræðinni á framfæri á Íslandi
sem viðbót við það frábæra starf sem
unnið er í samvinnu við fólk með
heilabilun, aðstandendur þeirra og
aðra sem veita þeim umhyggju. Til
að öðlast réttindi til að halda þriggja
daga viðurkennd námskeið þurfti
ég að sækja þriggja vikna Masters
Practitioners námskeið í Perth í
Ástralíu. Þátttakendur á námskeiðinu
komu frá Ástralíu, Bandaríkjunum,
Nýja­Sjálandi, Singapúr og Íslandi.
Enginn kom frá Evrópu að þessu
sinni nema ég. Námskeiðið var haldið
á vinsælum ráðstefnustað rétt utan við
Perth. Útsýnið frá ráðstefnusalnum var
mjög fallegt og það var einstök upplifun
að geta fylgst með kengúrunum þegar
þær léku sér eða lágu makindalega undir
trjánum í næsta nágrenni. Námskeiðið
var vel skipulagt og námsefnið mjög
vandað. Jane og Hilary lögðu líf og
sál í kennsluna og voru alltaf tilbúnar
að ræða við okkur utan kennslustunda
ef einhverjar spurningar vöknuðu. Í
hverri viku var boðið upp á sérstaka
samveru þar sem hópurinn kom
saman yfir mat og drykk og til að
eiga ánægjulega samverustund. Það
var einstaklega ánægjulegt að upplifa
eininguna sem ríkti í hópnum. Þótt við
værum ólík, á ýmsum aldri og kæmum
frá mismunandi heimsálfum og úr ólíkri
Klúbbfélagar fagna komu jólanna.
menningu þá var eitt hjarta og ein sál í
hópnum. Það sem tengdi okkur saman
var fyrst og fremst löngun okkar til að
auðga líf fólks með heilabilun, gefa
því möguleika á meiri lífsgæðum og
lífsfyllingu þrátt fyrir þverrandi heilsu
og minnkandi færni.
Klúbbastarf Lífsneistans á ÖA
Ég hef ásamt tveimur samstarfskonum
mínum á ÖA boðið upp á klúbbastarf
Lífsneistans með góðum árangri
undanfarin ár. Við höfum séð
þátttakendur tjá sig um umræðuefnið
(þemað) hverju sinni, fara með ljóð,
syngja, dansa, brosa, hlæja og klappa
saman höndum í takt við tónlistina eða
í hrifningu. Umfram allt þá höfum við
séð aftur blikið (lífsneistann) í augum
þeirra. Sumir eiga erfitt með að tjá sig
með orðum en þeir taka utan um hendur
okkar og þakka fyrir sig með brosi og
kossi á kinn. Þeir sem eiga auðveldara
með að tjá sig segja frá því hve þakklátir
þeir eru fyrir þessar samverustundir.
Sumir segjast finna fyrir kærleika,
aðrir hafa á orði hvað allt sé fallegt í
herberginu en það er mikið lagt upp úr
því að hafa umhverfið sem notalegast.
Í lok meðferðarprógrammsins er alltaf
boðið upp á kaffi eða ávaxtasafa og
einfalt meðlæti sem fólk á auðvelt með
að borða sjálft. Haldið er áfram að
spjalla um efni tengt þemanu eða um
eitthvað annað áhugavert sem kann að
koma upp og oft tökum við lagið saman.
Til að kveikja á góðum minningum
eru dúkar settir á kaffiborðið og ávallt
notað fallegt kaffistell sem oftar en ekki
verður til þess að kveikja á minningum
frá kaffiboðum í gamla daga. Þegar
klúbbnum lýkur eru allir glaðir og
þakka fyrir sig með faðmlagi og bliki í
augum. Fólk fer heim á leið með bros
á vör, oftar en ekki syngjandi einhvern