Iðjuþjálfinn - 01.06.2014, Side 30

30
Notandi spyr notanda (Nsn) er dæmi
um verkefni sem hafa skapað störf
þar sem reynsla og þekking geðsjúkra
er nýtt. Nsn­verkefnið metur m.a.
gæði þjónustunnar út frá sjónarhorni
notenda. Áherslur notenda eru settar
í forgrunn í gerð fræðsluefnis eða við
þróun þjónustu.
Eftir efnahagshrunið 2008 lagaði
Hlutverkasetur starfsemi sína að
breyttum forsendum. Fullfrískt fólk
átti nú samleið með geðsjúkum
sem atvinnuleitendur. VR, vel­
ferðarráðuneytið og Reykjavíkurborg
studdu Hlutverkasetur í að vinna
fyrirbyggjandi. Notendahópur Hlut-
verkaseturs breikkaði og starfsemin
varð fjölþættari. Faglíkanið um iðju
mannsins naut sín í starfseminni þar
sem það byggðist á
hlutverkum í lífinu,
rútínu, eflingu trúar
á eigin áhrifamátt
og að vinna með
umhverfisþætti sem
hafa áhrif á heilsu
og vellíðan. Árið
2010 fann Sylviane
leið, innan veggja
Hlutverkaseturs, til
að sinna eftirfylgd
við geðsjúka á
v i n n u m a r k a ð i .
Með stuðningi frá
yfirmönnum sínum á LSH mætti hún í
Hlutverkasetur tvo eftirmiðdaga í viku.
Hennar fyrsta verk var að setja saman
hóp notenda í Hlutverkasetri sem
höfðu reynslu af vinnumarkaðnum.
Hópurinn greindi kerfislægar hindranir
í bótakerfinu og nauðsynlegan stuðning
svo einstaklingar með geðraskanir
ættu afturkvæmt á vinnumarkaðinn.
Hópurinn kom á framfæri, við lykilfólk
í starfsendurhæfingu, mikilvægi þess
að notendur væru hafðir með í ráðum
varðandi reglugerðir, breytingar á
bótakerfinu eða þróun í þjónustu við
þá. Þetta var í takt við áherslur félags-
og heilbrigðismálaráðuneytisins sem
setti slíka nálgun á oddinn 2006 og í
samræmi við geðheilbrigðissáttmálann
sem heilbrigðisráðherrar í Evrópu
skrifuðu undir í Helsinki 2005.
Hlynur Jónsson, markaðsmaður, bætist í
hópinn 2011. Hann kom inn í starfsemi
Hlutverkaseturs sem sjálfboðaliði.
Ebba var fljót að sjá hvernig hægt
væri að nýta krafta hans sem best. Í
stað þess að markaðssetja vöru eða
þjónustu eins og hann var vanur innti
hún hann eftir því hvort hann væri
ekki til í að markaðssetja geðsjúka á
vinnumarkinn og aðstoða fyrirtæki við
að axla samfélagslega ábyrgð. Hlynur
hefur reynst dýrmætur starfskraftur og
þær stöllur hrósuðu honum í hástert:
„Það er afar gefandi að vinna með
einstaklingi eins og Hlyni sem þrífst
á áskorunum.“ Hans tengsl, reynsla,
nálgun og þekking á vinnumarkaði
gerði það að verkum að hægt var að
taka næsta skref. Verkefnið fékk nafnið
Útrás og nafnið var engin tilviljun. Geð
var neikvætt hugtak, ætlað fáum, en
hefur síðasta áratuginn náð almennri
notkun með meiri jákvæðni. Útrás
var kynnt formlega í byrjun júní 2013
fyrir fulltrúum helstu hagsmunaaðila.
Í framhaldinu fékkst styrkur frá
Virk starfsendurhæfingarsjóði og
Hlynur var ráðinn
sem starfsmaður.
Formlegur sam-
starfssamningur var
gerður við AMS
„Atvinna með
stuðn ingi“ á vegum
Vinnumálastofnunar
og Útrásar í
nóvember sama ár.
Flestir sem leita til
Útrásar eru búnir að
máta sig við launuð
störf eða verkefni
innan eða utan Hlutverkaseturs. Þeir
hafa tekið þátt í verkefnum sem fela í
sér ábyrgð og skuldbindingu. Þeir eiga
það sameiginlegt að hafa vilja og löngun
til að vinna en þurfa sértæka aðstoð.
Sylviane metur starfshæfni viðkomandi
og hvers konar undirbúnings sé þörf.
Hún sinnir eftirfylgd á vinnustaðnum og
hægt er að hafa samband við hana eins
lengi og þörf er til að ræða t.d. upplifun,
óöryggi, túlkun og úrvinnslu í tengslum
við vinnuumhverfið. Ekkert vandamál
er of smátt né stórt. Hlynur vinnur
með væntingar atvinnuleitanda og
vinnuveitanda. Litið er á vinnustaðinn,
samstarfsfólk og vinnuveitandann
sem skjólstæðing sem þarf ekki síður
stuðning og ráðgjöf.
Það hefur komið að óvart hve
vinnuveitendur hafa verið tilbúnir að
taka við einstaklingum með geðraskanir.
Fræðsla og upplýsingar sem oftast reynir
á, tengjast fordómum, hlutastörfum,
ranghugmyndum um geðræn veikindi,
efasemdir um úthald og sveigjanlegum
vinnutíma. Atvinnuleitandinn getur
einnig haft efasemdir um eigin heilsu
Í stað þess að
markaðssetja vöru eða
þjónustu eins og hann var
vanur innti hún hann
eftir því hvort hann væri
ekki til í að markaðssetja
geðsjúka á vinnumarkinn
og aðstoða fyrirtæki við
að axla samfélagslega
ábyrgð.
þar sem eðlilegri streitu við að takast
á við nýtt starf er ruglað saman við
sjúkdómseinkenni. Hindranir við að
fara á vinnumarkaðinn geta einnig
tengst auknum kostnaði sem fylgir því
að vera útivinnandi, t.d. fatnaður, ferðir,
nesti og félagsleg samskipti. Síðan þarf
að skoða með hverjum og einum á
hvaða hátt atvinnuþátttaka hefur áhrif
á bætur.
Sylviane og Ebba vilja vera góðar
fyrirmyndir og eiga gott samstarf
við sérfræðinga á geðsviði, endur-
hæfingaraðila, atvinnulífið, trygginga-og
bótakerfið. Þær telja ferlið við að leita
réttar síns fyrir notendur þjónustunnar
of flókið. Mörg góð úrræði séu til
sem aðstoða fólk við að fóta sig á ný á
vinnumarkaði. Skjólstæðingar falla hins
vegar oft á milli kerfa þar sem engin
einn aðili hefur heildarsýn eða fylgir
málum í höfn.
Frá því að Útrás fór af stað sl. sumar
og fram að áramótum hafa þrjátíu
einstaklingar óskað eftir stuðningi við
að komast í vinnu. Tólf af þessum
einstaklingum eru komnir í vinnu, fimm
vildu frekari undirbúning s.s. með námi
eða frekari starfsþjálfun, en þeir sem eftir
stóðu hættu við. Hlynur var í sambandi
við 39 fyrirtæki, fimm fyrirtæki hafa
ráðið einstaklinga frá Útrás í vinnu og
helmingurinn af þessum fyrirtækjum
er tilbúinn að ráða fólk með skerta
starfshæfni þegar stöður losna hjá þeim.
Bændasamtökin vilja samstarf, LSH
og Reykjavíkurborg gáfu grænt ljós á
að ráða fólk í vinnu árið 2014 og nú
hafa tveir einstaklingar hafið störf hjá
Geðheilsumiðstöð Breiðholts.
Þær stöllur eru sposkar á svip í lok
viðtalsins og segja að margar hugmyndir
bíði í ofvæni eftir að fá líf strax og tími
gefst til að sinna þeim. Við kveðjum
Ebbu, Sylviane og Hlutverkasetur
fullar af orku og bjartsýni. Það er
gefandi að hitta frumkvöðla og
hugsjónamanneskjur. Þessar konur
hafa unnið við iðjuþjálfafagið í meira
en þrjá áratugi og eru enn fullar af
eldmóði, sjá tækifæri í hverju horni
og finna nýjar lendur á hverjum degi.
Það er augljóst að iðjuþjálfastarfið
hefur verið stór hluti af lífi þeirra,
mótað sjálfsmynd þeirra og sjálfstraust.
Sylviane kvaddi sinn vinnustað, geðsvið
LSH, fyrr í mánuðinum. Nú ætlar hún
eingöngu að sinna hugðarefni sínu, þ.e.
atvinnumálum geðsjúkra.
Erla Alfreðsdóttir og Inga Guðrún
Sveinsdóttir
Færanlegt handfang á
baðkar. 60 cm hátt.
Listaverð 12.129
Tilboðsverð 9.703
HANDFANG
Gott sæti og hæðarstilling.
Rennur ekki til þökk sé
töppum á fótum.
Listaverð 16.984
Tilboðsverð 13.587
STURTUSTÓLL
Inniheldur tvö lög með
ofnum glertrefjum auk eld-
tefjandi millilags. 1,1x1,1 m.
Listaverð 4.169
Tilboðsverð 2.590
ELDVARNARTEPPI
Handfang með sogskálum
Baðmotta
Sturtustóll frá Rebotec
Listaverð 29.814
Tilboðsverð 20.870
ÖRYGGI Í STURTUNNI
TI
LB
O
Ð
SP
A
K
K
A
R
ST
A
K
A
R
V
Ö
RU
R
Handfang skrúfað á vegg
Baðmotta
Þrep
Handfang sett á baðkarið
Listaverð 27.504
Tilboðsverð 19.253
ÖRYGGI Í BAÐKARINU
Léttvatnsslökkvitæki 6 l
Eldvarnarteppi 110x110 cm
2x optískir reykskynjarar
Jónískur reykskynjari
Listaverð 22.741
Tilboðsverð 13.900
ELDVARNARPAKKI
ÖRYGGIS
MIÐSTÖÐIN
Askalind 1
201 Kópavogur
Sími 570 2400
Fax 570 2401
oryggi@oryggi.is
oryggi.is
Í tilefni átaksins Glöggt er gests augað er nú tilboð á viðurkenndum öryggisvörum
sem auka öryggi fólks á þeim stöðum í heimahúsum sem því er hættast við slysum.
Hafðu samband við ráðgjafa okkar í síma 570 2400 eða skoðaðu úrvalið á
www.oryggi.is. Verslun okkar í Askalind 1 er einnig opin frá kl. 9–17.
Einfaldar lausnir geta stóraukið öryggið á heimilinu
PI
PA
R\
TB
W
A
•
SÍ
A
•
14
11
42